Acné bestrijden van binnenuit (met voeding)

De één krijgt puistjes van chocola, de ander van varkensvlees. We denken dat het een individuele zoektocht is naar wat je wel en niet kan eten. Maar wat weinig mensen weten is dat er eigenlijk één onderliggende oorzaak is die er voor zorgt dat we acné krijgen. En die heeft alles te maken met het grootste probleem van ons moderne voedingspatroon.

De meeste adviezen om acné te behandelen richten zich niet op de onderliggende oorzaak aan de binnenkant van je lichaam, maar proberen de huid aan de buitenkant te repareren met anti-acne zalfje en door de huid goed schoon te houden. Dat helpt zeker een beetje, maar echt effectief is het niet. Dit komt omdat je door de huid te reinigen en een zalfje erop te smeren niet de oorzaak van je acne wegneemt. De enige echte oorzaak heeft namelijk niets met je huid zelf te maken. Door het probleem wel bij de bron aan te pakken zorg je ervoor dat je acne een stuk minder wordt of misschien zelfs helemaal verdwijnt.

In dit artikel:

• Hoe ontstaat acné?
• Insuline alweer de boosdoener
• 5 manieren hoe insuline bijdraagt aan acné
• Zuivel en suikers verergeren hormonale disbalans
• Waardoor zorg je dat je insuline te hoog wordt (en moet je dus NIET doen met acné)
• Zo bestrijd je acné met voeding

Hoe ontstaat acné?

Acne vulgaris, in de volksmond meestal puistjes genoemd, is één van de meest voorkomende huidproblemen bij tieners en volwassenen. Bij acné raken de talgklieren verstopt, die vervolgens voor een vette en glimmende huid met puistjes zorgen. De verstopte talgklieren kunnen makkelijk gaan ontsteken, omdat de vettige huid een ideale groei omgeving voor bacteriën is. Je immuunsysteem reageert daar op met een ontstekingsreactie met als resultaat die rode zwelling die je niet wil. De kans op ontsteking wordt nog groter als je de puistjes probeert uit te knijpen. Het uitdrukken van puistjes wordt daarom altijd sterk afgeraden, ook omdat je daardoor je huidweefsel beschadigt en dus eerder littekens krijgt.

Het verstoppen van de talgklieren is dus het startschot voor het ontstaan van puistjes en komt meestal doordat je lichaam te veel talg aanmaakt. De productie van talg wordt door je hormonen beïnvloed, en met name door insuline. Insuline is een heel belangrijke hormoon in ons lichaam dat de hoeveelheid suiker/glucose in je bloed reguleert. De sleutel naar het oplossen van huidproblemen ligt bij het normaliseren van je insuline-waarden en dat heeft alles te maken met de hoeveelheid suiker en koolhydraten die je eet.

Insuline alweer de boosdoener

Insuline lijkt de laatste tijd overal de schuld van te krijgen. Uiteraard kennen we het als oorzaak van diabetes, en één van de eerste dingen die je moet aanpakken als je overgewicht kwijt wilt. Een ontregelende insulineafgifte wordt zelfs gezien als een van de belangrijkste factoren voor het versnellen van veroudering. Insuline is noodzakelijk voor de goede gezondheid omdat het zoveel vitale functies bestuurt in het lichaam. Wanneer insuline uit balans is gaat het dus ook op veel plaatsen mis. En dus ook in je huid. Een teveel aan insuline in je bloed is ook de onderliggende oorzaak van een slechte huid en puistjes (Emiroglu, 2015)[1].

Normaal gesproken wordt de hoeveelheid insuline in het lichaam nauw gereguleerd door onze alvleesklier (pancreas). Insuline zorgt dat de glucose die je binnen krijgt met je eten wordt opgenomen door de cellen en daar als energie dient. Maar dit systeem wordt overbelast doordat we tegenwoordig zoveel suikers binnenkrijgen met ons eten. Door een maaltijd met veel suikers of snelle koolhydraten (geraffineerde granen) komt er in één keer een grote hoeveelheid glucose in je bloed en rijst de bloedsuikerspiegel heel snel. De alvleesklier gaat in reactie daarop veel insuline afgeven om te zorgen dat de glucose in je cellen wordt opgenomen. Als dit regelmatig gebeurt worden je cellen door de overload aan insuline steeds ongevoeliger voor insuline. Dit leidt tot insulineresistentie en uiteindelijk diabetes type 2. Uit onderzoek blijkt dat er een positief verband is tussen acné en een dieet met een hoge glycemische index (veel suikers) (Cerman, 2016)[2]. Uit ander onderzoek blijkt ook dat mensen met acné vaker last hebben van insuline resistentie (Nagpal, 2016)[3].

5 manieren hoe insuline bijdraagt aan acné

Er zijn een aantal mechanismes die er voor zorgen dat een verhoogde insuline spiegel kan leiden tot acné.

1. Het verhoogt de talgproductie

Hoe meer insuline in je bloed, hoe actiever je talgklieren worden en hoe groter de kans op verstopte poriën. Als er veel insuline is aangemaakt, daalt de bloedsuikerspiegel drastisch. Om dit op te vangen scheiden de bijnieren cortisol en androgenen af, wat de lever aanzet tot het aanmaken van glycogeen (bloedsuiker). Ook androgenen stimuleren de talgproductie, wat insulineresistentie een constante aanmoediging van het aanmaken van talg maakt.

2. De aanmaak van cellen wordt gestimuleerd

Insuline is ook een groeihormoon en kan dus de groei van cellen stimuleren. Deze cellen worden vervolgens ook sneller afgescheiden en dit blokkeert de poriën. De huidcellen blijven aan elkaar geplakt zitten wanneer de afsterven, waarna ze klonters vormen die je poriën verstoppen.

3. Chronische ontstekingen

Hoge glucose- en insulineniveaus maken je lichaam vatbaarder voor ontstekingen waardoor de verstopte poriën nog makkelijker ontstoken raken wat de ongewenste rode bultjes oplevert. Glucose is een heel plakkerig molecuul en hecht zich vooral graag aan eiwitten. Als glucose reageert met eiwitten (glycatie) ontstaan er onoplosbare en schadelijke ‘versuikeringsproducten’. Deze AGE’s (advanced glycation end products) maken je hele lichaam vatbaarder voor ontstekingen wat zich op allerlei manieren kan uiten: o.a. in snelle veroudering van de huid (Danby, 2010)[4]. Chronische ontstekingen verlagen de insulinegevoeligheid van cellen nabij het ontstoken gebied waardoor het lichaam nog meer insuline gaat aanmaken en het hormoonniveau constant hoog staat. Dit betekent dat wanneer het immuunsysteem achter de bacteriën in de poriën aangaat, de ontsteking te heftig gaat zijn. Dit verandert normaliter onschadelijke mee-eters en kleine puistjes in vervelende, rode, pijnlijke en met pus gevulde cysten.

4. Verminderd immuunsysteem

Veel glucose in het bloed heeft ook een negatief effect op de werking van je immuunsysteem. Het kan namelijk de opname van Vitamine C blokkeren. Vitamine C heeft een vergelijkbare chemische structuur als glucose en als er veel glucose in het bloed zit wordt dat opgenomen door de cellen in plaats van de vitamine C (Rosedale, 2011)[5].Vitamine C is heel belangrijk voor witte bloedcellen om virussen en bacteriën te kunnen bestrijden. Daarnaast blijkt uit recent onderzoek dat het immuunsysteem ook verzwakt wordt doordat een hoge bloedsuiker destructieve moleculen veroorzaakt die het bestrijden van infecties door het immuunsysteem dwarsbomen (Kiselar 2015)[6].

Het gevolg hiervan is dat het lichaam minder energie heeft om terug te vechten tegen virussen en bacteriën. Dus wanneer een acné veroorzakende bacterie het lichaam binnentreedt, neemt het met gemak de regie over de huidcellen over.

5. Hormonale disbalans

Insuline heeft ook weer effect op andere hormonen, onder andere de geslachtshormonen en ook die spelen een rol in het ontstaan van acné. Insuline stimuleert bijvoorbeeld ook de productie van testosteron (Held, 1984)[7]. Testosteron is nauw betrokken bij de talgproductie en een te veel kan leiden tot een vettere huid en acné. Een teveel aan testosteron kan ook weer leiden tot een verhoogd oestrogeen . Oestrogeen is ook van grote invloed op de gezondheid van de huid. Het beïnvloedt o.a. de dikte van de huid, het vochtgehalte en de productie van collageen wat rimpels voorkomt. Als de geslachtshormonen oestrogeen, testosteron en progesteron uit balans zijn wordt je ook weer vatbaarder voor ontstekingen.

Een te hoge insuline maakt ook dat de concentratie van het hormoon IGF1 stijgt. IGF, insulin like growth factor, wat vrij vertaald ‘op insuline lijkende groeifactor’ betekent, heeft een vergelijkbaar nadelig effect op je huid als insuline doordat het ook de talgproductie stimuleert. Daarnaast zijn het beide krachtige groeihormonen die het groeitempo van de huidcellen verhogen, wat acné stimuleert. Ten slotte zorgt een lage concentratie aan IGFBP-3 (gevolg van hogere IGF1) voor een hogere afscheiding van aan elkaar geplakte dode huidcellen. Onderzoekers hebben dan ook vastgesteld dat er een zeer sterk verband is tussen de hoeveelheid IGF-1 in het lichaam en acné. Om die reden hebben vooral jongeren die in de puberteit raken het meest last van acné, omdat dan de aanmaak van het groeihormoon IGF-1 een piek bereikt (Deplewski& Rosenfield, 1999). Ook hebben onderzoekers ontdekt dat volwassen vrouwen met acné een verhoogd gehalte IGF-1 hebben (Cappel et al., 2005).

Zuivel en suikers verergeren hormonale disbalans

Onderzoekers wisten al een tijdje dat de groeifactor IGF-1 een belangrijke boosdoener is bij het ontstaan van acné, maar nog niet zo lang geleden hebben ze ook ontdekt dat een verhoogd gehalte aan IGF-1 in het lichaam met name wordt veroorzaakt door bepaalde soorten voeding. Er is vastgesteld dat de aanmaak van IGF-1 wordt vergroot als je veel koolhydraten en suikers eet, omdat de verhoogde insulineproductie die daardoor in het lichaam ontstaat leidt tot een verhoogd IGF-1 gehalte. Maar de belangrijkste ontdekking die wetenschappers hebben gedaan was dat de aanmaak van IGF-1 vooral wordt vergroot als je zuivelproducten eet (Kumari, 2013)[8].

Melksuikers he een relatief lage score heeft op de glycemische ndex stijgt als gevolg van melkconsumptie de insuline in het lichaam toch (Melnik & Schmitz, 2009). Daarnaast stimuleert zuivel de aanmaak van IGF-1. Zowel het menselijk lichaam als het lichaam van koeien bevat het hormoon IGF-1. Normaliter overleeft dit hormoon niet erg snel, maar door middel van het homogeniseren van melk worden de vetmoleculen tien tot honderd keer kleiner gemaakt, wat als gevolg heeft dat de kans op behoud van IGF-1 groter wordt (Cohen, 1997)[9]. Ook bevat melk andere hormonen zoals oestrogenen die de hormoonbalans mede kunnen verstoren (Danby, 2005)[10].

Waardoor zorg je dat je insuline te hoog wordt (en moet je dus NIET doen met acné)

• Veel koolhydraten en suikers eten waardoor je glycogeen voorraden vol zitten zodat je lichaam de suikers niet meer kwijt kan in je cellen. Als we meer glucose binnenkrijgen dan het lichaam nodig heeft voor energie, wordt het overschot aan glucose namelijk als energievoorraad opgeslagen in de lever en de spieren in de vorm van glycogeen.
• Hoe meer de bloedsuikerspiegel stijgt, hoe meer insuline het lichaam afgeeft als signaal voor het lichaam om de glucose in de cellen op te nemen. Omdat we steeds meer suiker zijn gaan eten en tegelijkertijd minder bewegen en energie verbruiken, moet de pancreas steeds vaker en steeds meer insuline afgeven. Met als gevolg dat de insuline receptoren in de cellen steeds ongevoeliger worden voor insuline (insulineresistentie). Als reactie daarop gaat het lichaam steeds meer insuline aanmaken.
• Snelle koolhydraten eten. Dat zijn de suikers maar ook geraffineerde zetmelen zoals witmeel en witte rijst.Deze koolhydraten worden makkelijk opgenomen in je bloed en zorgen voor een snelle bloedsuikerstijging met een hoge insulineproductie tot gevolg.
• Vaak eten. Hierdoor trigger je de alvleesklier om elke keer weer insuline aan te maken, waardoor continu insuline in je bloed aanwezig is.
• Niet doen aan lichaamsbeweging. Lichamelijke inspanning zorgt ervoor dat je energie verbruikt in de vorm van glucose en je glycogeenvoorraden. Daardoor is er weer meer ruimte voor opslag van nieuwe glucose. Hoge intensiteit lichaamsbeweging helpt je lichaam daarnaast ook om toxines uit te scheiden, o.a. die in je huidporiën zitten. Hoe meer je zweet, hoe meer je ongewilde vuiligheden uit je porien wegzweet; een sauna of infrarood sauna is dus ook een goede manier om je huid op te schonen.
• Zuivel eten. Zuivel stimuleert de aanmaak van het hormoon IGF-1 wat de talgproductie weer verergert.
• Gluten eten. Gluten kunnen je darmwand beschadigen waardoor grotere, onverteerde voedseldeeltjes in je bloedbaan kunnen komen en daar leiden tot een reactie van het immuunsysteem en ontstekingen. Dit draagt bij aan acné.
• Het stresshormoon cortisol is een grote oorzaak van insulineresistentie. Als je stress hebt verhoogt de hoeveelheid glucose in je bloed om te kunnen vechten of vluchten. Bij chronische stress leidt dit tot een constante hoge insuline afgifte.

Zo bestrijd je acné met voeding

De belangrijkste stap om de echte oorzaak voor acne weg te nemen is dus te zorgen dat je insuline weer in balans komt. En dat betekent behalve minder zuivel vooral ook minder suikers en koolhydraten eten, en dan met name de snelle koolhydraten vermijden. Uit onderzoek is gebleken dat pubers die 12 weken lang een laag-glycemisch dieet volgden significante verbeteringen vertoonden in acné en insulinegevoeligheid (Smith, 2007)[11].  De glycemische index is een maat voor de snelheid waarmee de suikers uit een voedingsmiddel in het bloed worden opgenomen. Voedingsmiddelen met een hoge glycemische index kun je dus beter laten staan. Voor tips om een koolhydraatarm dieet te starten kan de blog Zo slaag je met een koolhydraatarmdieet je op weg helpen.

Wat ons betreft is een koolhydraatarm dieet eigenlijk niet echt een dieet. Het belangrijkste wat je doet is een deel van je koolhydraten vervangen met eiwitten en vetten. Je hoeft dus niet persé minder calorieën te gaan eten. In plaats van jezelf heel strak op een dieet te zetten is het effectiever om te zorgen dat je kleine stapjes doet. Het belangrijkste is dat jij het vol kan houden. Kijk bijvoorbeeld eerst eens naar de tussendoortjes die je eet. Hoeveel suikers en zetmelen zitten daar eigenlijk in? Lukt het om alternatieven te bedenken waar juist meer gezonde vetten en eiwitten in zitten? We horen graag welke aanpassingen jij gaat doen!

Wil je persoonlijk advies voor een gezonde huid, gebaseerd op een analyse van jou hormoonhuishouding? Met de Bioprofile Methode analyseren we 260 symptomen van klachten (symptomen) die ontstaan nadat hormonen over langere periode (1 tot 3 jaar, of langer) structureel uit balans zijn geweest.Op basis van deze analyse maken we voor onze cliënten een plan op maat met daarin advies over voeding, levensstijl, omgang met stress, supplementen, superfoods, slaap en beweging.

Referenties:

[1] Emiroğlu N. et al., “Insulin resistance in severe acne vulgaris, advances in dermatology and allergology”, Postepy Dermatology and Alergology. 2015 Aug; 32(4): 281–285

[2] Çerman AA et al., “Dietary glycemic factors, insulin resistance, and adiponectin levels in acne vulgaris”, Journal of the American Academy of Dermatology 2016 Jul;75(1):155-62

[3] Nagpal M. Et al., “Insulin Resistance and Metabolic Syndrome in Young Men With Acne”, JAMA Dermatology 2016 Apr 1;152(4):399-404

[4] Danby F., “Nutrition and aging skin: sugar and glycation”, Clinical Dermatology, 2010 Jul-Aug;28(4):409-11

[5] Dr. Rosedale, “Insulin and its metabolic effects”, Dr. Mercola, 14 July 2001

[6] Kiselar J. et al, “Modification of β-Defensin-2 by Dicarbonyls Methylglyoxal and Glyoxal Inhibits Antibacterial and Chemotactic Function In Vitro”, PLOS ONE, 2015; 10 (8): e0130533

[7] Held, B. Et al., Acne and hyperandrogenism, Journal of the American Academy Dermatology 1984 Feb;10(2 Pt 1):223-6

[8] Kumari R. et al., “Role of insulin resistance and diet in acne”, Indian Journal of Dermatology Venereology and Leprology, 2013 May-Jun;79(3):291-9

[9] Cohen, R., “Milk, the Deadly Poison” , 1997

[10] Danby FW, “Acne and milk, the diet myth, and beyond”, Journal of the American Academy of Dermatology, 2005;52:360–2

[11] Smith R. Et al., “A low-glycemic-load diet improves symptoms in acne vulgaris patients: a randomized controlled trial”, American Journal of Clinical Nutririon, July 2007, vol. 86 no. 1 107-115