Chlorofyl – is dit echt zo gezond? Feiten en fabels over bladgroen

Chlorofyl is de laatste tijd veel in het nieuws. Het zou onder meer reinigend werken, het bloed basisch maken, kanker remmend zijn of zelfs kanker kunnen voorkomen, energie geven en het immuunsysteem stimuleren… maar klopt dat allemaal wel? Wat is er bewezen over chlorofyl? Wat zijn de feiten en wat zijn de fabels? In deze blog zetten we alles op een rijtje.

In dit artikel:

• Wat is chlorofyl?
• Draagt chlorofyl bij aan de gezondheid?
• Waar haal ik chlorofyl vandaan?
• Hoe kan ik dit praktisch doen?

Wat is chlorofyl?

Chlorofyl, ook vaak bladgroen genoemd, werd in 1817 ontdekt door de Franse wetenschappers Joseph Caventou en Pierre Joseph Pelletier en is het groene pigment dat planten en algen groen doet kleuren. De kleurstof bevindt zich in de chloroplasten (celcompartimenten) van planten en algen en helpt bij het opvangen van licht en het omzetten in chemische energie die benodigd is voor fotosynthese, een proces waarbij koolstofdioxide met behulp van lichtenergie wordt omgezet in water, koolhydraten en zuurstof. Chlorofyl is groen omdat het sterk absorbeert in het rode en blauwe deel van het lichtspectrum, waardoor alleen de groene kleur wordt teruggekaatst. Alle groene planten bevatten ten minste één type chlorofyl (chlorofyl a), maar planten die later en verder zijn geëvolueerd bevatten ook een tweede type chlorofyl (chlorofyl b). Ook bestaan er andere soorten chlorofyl, genaamd chlorofyl c1, c2 en c3 en d, maar deze vormen komen veel minder voor in de plantenwereld. Het belangrijkste verschil tussen de verschillende soorten chlorofyl is dat ze elk het licht op een iets andere golflengte reflecteren.

Chlorofyl zit in alle groene grassen, bloemen, planten, struiken, bladeren van bomen en algen. De groene bladkleurstof zit daarom ook in vele soorten voeding, waaronder:

• Groene bladgroenten, zoals sla, rucola, spinazie, boerenkool, paksoi, andijvie en groene kool
• Groene vaste groenten, zoals broccoli, groene asperges, sperziebonen en spruitjes
• Grassen, zoals tarwegras en gerstegras
• Zaden en noten
• Algen, zeewieren en producten die daarvan gemaakt zijn, zoals chlorella, spirulina, Irish Moss, kelp poeder, kelp noodles, nori, wakame en sushi wraps

Draagt chlorofyl bij aan de gezondheid?

Chlorofyl zit dus in vrijwel alle groenten, en zelfs in groenten die niet groen van kleur zijn (zij het in veel kleinere hoeveelheden). De hoogste concentraties chlorofyl zitten echter in superfoods zoals chlorella en spirulina, en deze zijn om die reden de laatste jaren erg populair geworden. Veel fabrikanten van deze superfoods beweren dat hun producten over allerlei gezondheid bevorderende eigenschappen beschikken, waardoor het lijkt alsof chlorofyl het nieuwe wondermiddel is. Maar is dat ook zo? We hebben alle gezondheidsclaims ten aanzien van chlorofyl voor je op een rijtje gezet en onderzocht wat daarvan nou waar en niet waar is.

1. Chlorofyl reinigt de darmen en de lever – WAAR

Omdat chlorofyl zo slecht wordt geabsorbeerd door het lichaam (voor meer informatie zie stelling 11), is het in staat om met name de darmen goed te reinigen. Chlorofyl werkt als het ware als een beschermlaagje en zorgt ervoor dat schadelijke vrije radicalen en toxische kankerverwekkende stoffen die bijvoorbeeld worden gevormd als je veel rood vlees (rundvlees, lamsvlees, paardenvlees) eet ingekapseld worden, zodat de schadelijke werking in de darmen en lever wordt afgeremd. Aan de hand van een 9 jaar durende Nederlandse cohortstudie (Balder et al., 2006[1]) waar 120.852 proefpersonen in de leeftijd van 55 tot 69 jaar aan meededen werd vastgesteld dat het risico op darmkanker toeneemt als je veel rood vlees eet en weinig chlorofyl binnenkrijgt.

2. Chlorofyl maakt het bloed basisch – WAAR

Een gezond voedingspatroon dient voor 80% uit basische en voor 20% uit zure voeding te bestaan, want als je lichaam licht basisch is functioneren alle organen, weefsels en lichaamsprocessen beter (Schwalfenberg, 2012[2]). Helaas bestaat het moderne Westerse voedingspatroon vooral uit zure voeding en veel te weinig uit basische voeding, waardoor het lichaam van veel Nederlanders veel te zuur is. Chlorofyl is rijk aan magnesium, een belangrijk mineraal dat het lichaam helpt het zuur-base gehalte in je lichaam in evenwicht te brengen. Echter, je kunt je lichaam niet basisch maken door chlorofylsupplementen te nemen en verder ongezond te eten. Daarom dien je dagelijks veel basische voedingsmiddelen te eten en zure voeding zoveel mogelijk te vermijden. Om je een idee te geven welke voedingsmiddelen zoal zuur en basisch zijn volgt hier een klein overzichtje:

Zeer zuur	Vlees, vis, gevogelte, wild, eieren, soja
Gematigd zuur	Peulvruchten, granen, kaas
Zwak zuur / zwak basisch	Noten, zaden, roomboter, olie
Gematigd basisch	Zuivel (m.u.v. kaas)
Zeer basisch	Groenten, fruit, aardappelen

3. Chlorofyl werkt pijnverlichtend voor mensen met chronische alvleesklierontsteking – WAAR

Onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met een chronische alvleesklierontsteking baat kunnen hebben bij chlorofyl, omdat het de pijn en andere symptomen die gepaard gaan met deze aandoening verlicht. Echter, de chlorofyl dient in dit geval wel geïnjecteerd te worden om effectief te zijn (o.a. Yoshida et al., 1980[3]).

4. Chlorofyl stimuleert de aanmaak van rode bloedcellen en helpt bloedarmoede voorkomen – MISSCHIEN WAAR

Japanse wetenschappers hebben enkele jaren geleden aangetoond dat chlorella het risico op bloedarmoede, proteïnurie en oedeem bij zwangere vrouwen kan verkleinen (Nakano et al., 2010[4]). Het is echter de vraag of de chlorofyl in chlorella verantwoordelijk was voor deze effecten, want chlorella bevat ook talloze andere vitamines en mineralen, zoals foliumzuur, B-vitamines en ijzer, die voor deze positieve resultaten gezorgd kunnen hebben. Er zal dus in de toekomst meer onderzoek moeten worden gedaan om vast te stellen of chlorofyl de kans op bloedarmoede kan verlagen.

5. Chlorofyl geeft energie – MISSCHIEN WAAR

Als je vaak moe en futloos bent als gevolg van bloedarmoede kan chlorella helpen om meer energie te krijgen, want zoals ook al in stelling 4 is aangegeven kan chlorella helpen om bloedarmoede te voorkomen. Daarnaast kan een ophoping van toxische stoffen in de darmen en lever leiden tot vermoeidheid, dus aangezien chlorofyl de darmen en lever reinigt (zie stelling 1) kan het zo ook helpen meer energie te geven. Meer onderzoek is nodig om te bepalen of chlorofyl echt een ‘energie booster’ is.

6. Chlorofyl stimuleert het immuunsysteem – MISSCHIEN WAAR

Alhoewel wetenschappelijk bewezen is dat chlorofyl de schadelijke werking van vrije radicalen blokkeert, is het niet vastgesteld dat het ook een antioxidant is dat het immuunsysteem versterkt. Toch zijn er de afgelopen jaren enkele veelbelovende onderzoeken onder muizen en ratten gedaan die suggereren dat chlorofylrijke voeding het immuunsysteem versterkt (o.a. Morris et al., 2007[5]). Daarnaast zijn er onder meer onderzoeken gedaan naar het effect van spirulina op het immuunsysteem bij mensen, maar het is niet vastgesteld of de chlorofyl in spirulina verantwoordelijk is voor de positieve resultaten (Hirahashi et al., 2002[6]). Meer onderzoek is nodig om te bepalen of chlorofyl daadwerkelijk het immuunsysteem bij mensen stimuleert.

7. Chlorofyl helpt ter behandeling van koortslip en gordelroos – MISSCHIEN WAAR

Er is nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs om te beweren dat chlorofyl helpt ter behandeling van koortslip en gordelroos, maar de eerste onderzoeken op dit gebied hebben uitgewezen dat een huidzalf met chlorofyl de wondheling lijkt te bevorderen en het aantal zweertjes bij koortslip (herpes simplex) en gordelroos (herpes zoster) vermindert (Belenkii et al., 1971[7]; Kongkaew et al., 2011[8]).

8. Chlorofyl helpt bij de behandeling van bepaalde vormen van kanker – MISSCHIEN WAAR

De wetenschappelijke onderzoeken naar de effecten van chlorofyl ter behandeling van kanker zijn nog beperkt, maar tot nu toe is vast komen te staan dat mensen die longkanker in een vroeg stadium hebben baat kunnen hebben bij chlorofylinjecties in combinatie met het gebruik van het medicijn talaporfine en bestraling. Echter, dit effect lijkt alleen de eerste twee weken van de behandeling te werken, daarna neemt de werkzaamheid sterk af (Tsukagoshi et al., 2004[9]).

9. Chlorofyl voorkomt bepaalde vormen van kanker – MISSCHIEN WAAR

Ook op het gebied van huidkanker zijn met de behandeling met chlorofyl positieve resultaten geboekt. Het lijkt erop dat mensen die meerdere malen huidkanker van het type basaalcelcarcinoom hebben gehad minder kans hebben om opnieuw deze vorm van huidkanker te krijgen als zij naast laser- of lichttherapie chlorofyl geïnjecteerd of op de huid gesmeerd krijgen. (Kochneva et al., 2010[10]). Daarnaast kan chlorofyl de kans op darmkanker verkleinen, zoals bleek uit de cohortstudie die bij stelling 1 reeds genoemd is.

10. Chlorofyl helpt tegen constipatie – MISSCHIEN WAAR

Aan de hand van een onderzoek onder 62 geriatrische patiënten is vastgesteld dat chlorofyl kan helpen tegen constipatie (verstopping), alhoewel wetenschappers vermoedden dat het hier vooral om een placebo-effect ging (Young et al., 1980[11]). Daarnaast zijn er in het verleden onderzoeken bij dieren gedaan waaruit bleek dat chlorofyl de stoelgang stimuleert (Cosby, 1942[12]). Echter, vooralsnog is dit onvoldoende bewijs om te stellen dat chlorofyl daadwerkelijk helpt bij constipatie.

11. Chlorofyl zuivert het bloed – NIET WAAR

Eén van de belangrijkste kenmerken van chlorofyl is dat er vrijwel niets van wordt geabsorbeerd in het lichaam, laat staan dat het in de bloedbaan terecht komt. Gedurende het spijsverteringsproces, dat in de mond begint, wordt chlorofyl afgebroken, waarbij de fytolstaart (onderdeel van chlorofyl) vrijkomt. Onderzoekers hebben ontdekt dat slechts 1% van deze fytol wordt geabsorbeerd door mensen (Baxter, 1968[13]), en dat een nóg kleinere hoeveelheid van het niet-fytol gedeelte wordt opgenomen. Een andere reden waarom chlorofyl zo slecht wordt geabsorbeerd door het lichaam is omdat het een pigment is dat uitsluitend in vet oplosbaar is.

12. Chlorofyl help tegen een slechte adem – NIET WAAR

In de jaren ’50 van de vorige eeuw werden “geur vretende” producten met chlorofyl, zoals mondwaters, snoepjes, voetenpoeders, deodoranten en zelfs hondenvoer, razend populair. De bewering was dat chlorofyl een slechte adem en andere lichaamsgeurtjes tegengaat, maar de grote vergissing die deze fabrikanten bewust of onbewust maakten was dat niet chlorofyl maar chlorofylline geur verdrijvend is. Chlorofylline bevat helemaal geen chlorofyl maar is een water oplosbaar extract van chlorofyl dat in ziekenhuizen wordt gebruikt bij de behandeling van infecties en wonden. Kortom, chlorofyl verdrijft geen onaangename geurtjes. Een goede hygiëne is de beste manier om zweetgeur en andere lichaamsgeurtjes te voorkomen, en een slechte adem vermijd je met een gezond en gevarieerd voedingspatroon in combinatie met twee maal daags je tanden poetsen met een bij voorkeur fluoridevrije tandpasta op basis van natuurlijke ingrediënten.

Waar haal ik chlorofyl vandaan?

Zoals in de eerste paragraaf reeds genoemd is zit chlorofyl in alle groene grassen, bloemen, planten, struiken, bladeren van bomen en algen. De ene plant bevat echter meer chlorofyl dan de andere, daarom hebben we een overzichtje gemaakt van bekende voedingsmiddelen en superfoods met hun chlorofylgehalte.

Voedingsbron	Hoeveelheid	Chlorofylgehalte (mg)
AFA poeder (b.v. HealthForce Elixir of the Lake AFA)	10 gram (ca. 3 theelepels)	300
Chlorella poeder (b.v. Superfoodies Chlorella)	10 gram (ca. 3 theelepels)	280
Gerstegras poeder (b.v. Superfoodies Gerstegras poeder)	10 gram (ca. 3 theelepels)	149
Spirulina (b.v. Superfoodies Spirulina )	10 gram (ca. 3 theelepels)	115
Tarwegras poeder (b.v. Superfoodies Tarwegras poeder)	10 gram (ca. 3 theelepels)	55
Spinazie	1 kopje	23,7
Peterselie	½ kopje	19
Tuinkers	1 kopje	15,6
Sperziebonen	1 kopje	8,3
Rucola	1 kopje	8,2
Prei	1 kopje	7,7
Andijvie	1 kopje	5,2
Doperwten	1 kopje	4,8
Chinese kool	1 kopje	4,1

Hoe kan ik dit praktisch doen?

Als onderdeel van een gezond en gevarieerd voedingspatroon dien je dagelijks veel groenten te eten. Op die manier krijg je niet alleen talloze vitamines, mineralen en vezels binnen, maar ook veel chlorofyl. Bladgroenten kun je het beste rauw eten, omdat op die manier de chlorofyl het beste bewaard blijft. Andere stevigere groenten kun je beter kort stomen (dus niet te lang doorkoken om het chlorofylgehalte optimaal te behouden), zodat de celwanden van de groenten worden opengebroken en de chlorofyl vrijkomt, waardoor het absorptievermogen door de darmen wordt verhoogd. Mocht je onvoldoende verse groenten eten of bijvoorbeeld je darmen of lever willen reinigen, dan kun je het beste als aanvulling chlorofylrijke superfoods gebruiken, zoals chlorella of spirulina. Deze superfoods zijn meestal geur- en smaakloos en kun je het beste door je smoothie of sap roeren of als tablet innemen. Het eten van veel groenten is echter altijd het beste, want deze barsten van de vitamines en mineralen, geven een verzadigd gevoel en zijn vooral enorm lekker!

Referenties

[1] Balder, Helena F., et al. “Heme and chlorophyll intake and risk of colorectal cancer in the Netherlands cohort study.” Cancer Epidemiology Biomarkers & Prevention 15.4 (2006): 717-725.
[2] Schwalfenberg, Gerry K. “The alkaline diet: is there evidence that an alkaline pH diet benefits health?.” Journal of Environmental and Public Health 2012 (2011).
[3] Yoshida, Akira, Osamu Yokono, and Toshitsugu Oda. “Therapeutic effect of chlorophyll-a in the treatment of patients with chronic pancreatitis.” Journal of Gastroenterology 15.1 (1980): 49-61.
[4] Nakano, Shiro, Hideo Takekoshi, and Masuo Nakano. “Chlorella pyrenoidosa supplementation reduces the risk of anemia, proteinuria and edema in pregnant women.” Plant foods for human nutrition 65.1 (2010): 25-30.
[5] Morris, Humberto J., et al. “Immunostimulant activity of an enzymatic protein hydrolysate from green microalga Chlorella vulgaris on undernourished mice.” Enzyme and microbial technology 40.3 (2007): 456-460.
[6] Hirahashi, Tomohiro, et al. “Activation of the human innate immune system by Spirulina: augmentation of interferon production and NK cytotoxicity by oral administration of hot water extract of Spirulina platensis.” International Immunopharmacology 2.4 (2002): 423-434.
[7] Belenkii, G. B. and Krikun, B. L. “Treatment of herpes simplex and herpes zoster by chlorophyll preparations”. Sov.Med. 1971;34(1):151-152.
[8] Kongkaew, Chuenjid, and Nathorn Chaiyakunapruk. “Efficacy of Clinacanthus nutans extracts in patients with herpes infection: systematic review and meta-analysis of randomised clinical trials.” Complementary therapies in medicine 19.1 (2011): 47-53.
[9] Tsukagoshi, S. “Development of a novel photosensitizer, talaporfin sodium, for the photodynamic therapy (PDT)”. Gan To Kagaku Ryoho 2004;31(6):979-985
[10] Kochneva, E. V., Filonenko, E. V., Vakulovskaya, E. G., Scherbakova, E. G., Seliverstov, O. V., Markichev, N. A., and Reshetnickov, A. V. Photosensitizer Radachlorin(R): “Skin cancer PDT phase II clinical trials”. Photodiagnosis. Photodyn. Ther. 2010;7(4):258-267.
[11] Young, R. W., and J. S. Beregi Jr. “Use of chlorophyllin in the care of geriatric patients.” Journal of the American Geriatrics Society 28.1 (1980): 46-47.
[12] Cosby, Evelyn Linda. “The Uses of Chlorophyll Pigments in Animals: Chlorophyll as a Therapeutic Agent.” Bios (1942): 107-117.
[13] Baxter, James H. “Absorption of chlorophyll phytol in normal man and in patients with Refsum’s disease.” Journal of lipid research 9.5 (1968): 636-641.