Al jaren staat roomboter in een kwaad daglicht. Roomboter is namelijk rijk aan verzadigde vetten, en dat is niet goed voor je cholesterolgehalte. Omdat een te hoog cholesterol de kans op hart- en vaatziekten verhoogt adviseert het Voedingscentrum om niet vaak roomboter te eten. Is dat advies wel terecht? Het klopt dat roomboter verzadigde vetten bevat, maar dat is absoluut niet het hele verhaal. In deze blog de antwoorden over roomboter.
Wat is roomboter?
Roomboter is een smeerbaar vet dat voor ongeveer 82% uit afgeroomd melkvet (room) bestaat. Koemelk bevat ca. 4% vet, wat betekent dat voor iedere kilo boter ruim 20 liter melk nodig is. Het melkvet in roomboter bestaat voornamelijk uit esters van glycerol en vetzuren, en dan met name kleine vetzuren zoals boterzuur en capronzuur. Verder zijn de meeste vetzuren in boter verzadigd en bestaan de meeste soorten roomboter voor 2,5 tot 5% uit transvetten. Het grootste verschil tussen roomboter en andere botersoorten is dat roomboter gemaakt wordt van dierlijke vetten, terwijl margarine en halvarine van plantaardige vetten worden gemaakt, die hoofdzakelijk uit meervoudig onverzadigde vetzuren en transvetten bestaan.
Zijn de verzadigde vetten in roomboter ongezond?
Het Voedingscentrum raadt af om veel roomboter te eten, omdat de verzadigde vetten in roomboter het risico op hart- en vaatziekten verhogen. Toch zijn verzadigde vetten niet per definitie slecht voor de gezondheid. Verzadigde vetten vormen namelijk de bouwstenen voor celmembranen en leveren een verscheidenheid aan hormonen en hormoonachtige stoffen, die samen zorgen voor sterke botten, een gezonde lever-, hart-, en longfunctie, een goedwerkende zenuwsignaalwerking en een sterk immuunsysteem. Daarnaast gedragen de verzadigde vetten in de boter zich als transportmiddel voor de vitamines die in roomboter aanwezig zijn, te weten de vetoplosbare vitamines A, D, E en K2 (o.a. Morgan & Pritchard, 1937; Schurgers & Vermeer, 2000). Ook is verzadigd vet nodig voor de omzetting van caroteen in vitamine A (Baumann & Steenbock, 1933), de absorptie van mineralen (Sandström et al., 1980) en de ondersteuning van andere stofwisselingsprocessen (o.a. Gatti et al., 1992). Bovendien zorgen verzadigde vetten voor een sterk geconcentreerde hoeveelheid energie in je voedingspatroon, die je vertering vertragen waardoor je langer een verzadigd gevoel houdt en dus minder snel geneigd bent weer te gaan eten, wat overgewicht tegen kan gaan (Alfenas & Mattes, 2012). In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd heeft het menselijk lichaam verzadigde vetten dus nodig, maar uiteraard wel als onderdeel van een gebalanceerd voedingspatroon.
Waarom vitamine K2 essentieel is voor onze gezondheid
Ons lichaam heeft dus dagelijks een kleine hoeveelheid verzadigde vetten nodig, maar dat is niet de enige reden waarom het zinvol is om roomboter onderdeel te laten uitmaken van een gezond en gevarieerd voedingspatroon. Roomboter is namelijk ook een goede bron van vitamine K2 (Schurgers et al., 1999).
De belangrijkste eigenschap van vitamine K2 is dat het een transportmiddel voor calcium is en ervoor zorgt dat dit mineraal in onze botten en tanden terecht komt, en niet in de bloedvaten achterblijft waar het voor aderverkalking kan zorgen (Bolland et al., 2010 & 2011). Vitamine K2 gaat dus niet alleen osteoporose (broze botten) tegen (Iwamoto et al., 2004), het verlaagt ook het risico op kalkophopingen op de verkeerde plekken in het lichaam waarmee het risico op aderverkalking (Bolland et al., 2010 & 2011), nierstenen (Schlieper et al., 2007), hart- en vaatziekten en hartaanvallen (Geleijnse et al., 2004), hersenziekten en hersenbloedingen (Sato et al., 2002) en kanker (Lamson & Plaza, 2003) kan worden verlaagd. In het Maximale Gezondheidsprogramma (zie laatste paragraaf) gaan we verder in op de voordelen van vitamine K2.
De ontstekingsremmende eigenschappen van butyraten in roomboter
Naast vitamine K2 bevat roomboter nog een ander belangrijk ingrediënt: butyraten. Deze zouten of esters van boterzuur (butaanzuur), die ook vaak butanoaten worden genoemd, zijn korte ketenvetzuren die over infectieremmende eigenschappen beschikken, nf-kappa-beta (ontstekingsreacties) remmen en ons spijsverteringsstelsel beschermen tegen chronische ontstekingen, zoals colitis ulcerosa (o.a. Scheppach, 1992) en de ziekte van Crohn (Di Sabatino et al., 2005). De darmbacteriën in ons lichaam kunnen zelf butyraten aanmaken als zij in aanraking komen met vezels (daarom is het eten van voldoende vezels zo belangrijk!), maar vaak is dat bij lange na niet genoeg om je spijsverteringsstelsel te beschermen. Het regelmatig eten van roomboter kan daarom een goede aanvulling zijn op het voedingspatroon, omdat je daarmee je darmen extra bescherming biedt.
Roomboter en antioxidanten
Tenslotte is er nog een vierde ingrediënt dat roomboter zo bijzonder maakt, en dat zijn de antioxidanten in roomboter. Al bijna een eeuw is bekend dat het vet in roomboter caroteen bevat (Shrewsbury & Kraybill, 1933), een dierlijke vorm van vitamine A die boter een goudgele kleur geeft en ook wel retinol wordt genoemd. Vitamine A is een vetoplosbare vitamine die zich in het lichaam gedraagt als antioxidant, maar verhoogt niet alleen de natuurlijke weerstand in het lichaam. De vitamine is ook infectieremmend en kan het risico op bepaalde vormen van kanker helpen verlagen. Daarnaast speelt vitamine A een rol bij de groei, het gezichtsvermogen en de gezondheid van huid en tandvlees (o.a. Combs, 2008).
De voordelen van biologische grasboter en ghee
Als je zoveel mogelijk van alle voordelen van roomboter wil profiteren kun je het beste biologische grasboter kopen. Dit is een speciale roomboter die gemaakt is van de melk van biologische koeien die met gras zijn gevoerd. In gras zitten specifieke voedingsstoffen die niet in gewone veevoeders voorkomen, daarom is alleen grasboter rijk aan vitamine K2 en bevat het CLA, oftewel geconjugeerd linolzuur (Robinson, 2000). CLA is een transvet dat een ietwat andere structuur heeft dan de ongezonde transvetten die je in veel bewerkte producten terugvindt, en verhoogt in tegenstelling tot de meeste transvetten het risico op hart- en vaatziekten, kanker en obesitas juist niet, maar verlaagt het (Gebauer et al., 2011). Daarnaast is uit dierproeven gebleken dat CLA aderverkalking voorkomt (o.a. Weldon et al., 2004), maar verder onderzoek moet nog uitwijzen of dit ook voor mensen geldt. Grasboter is dus de enige roomboter met een kleine hoeveelheid ‘gezonde’ transvetten!
Veel van de voordelen van grasboter vind je ook terug in geklaarde boter (ghee), een vet gemaakt van roomboter dat bij uitstek geschikt is voor veilig bakken, braden en frituren, omdat het een zeer hoog verbrandingspunt heeft en in tegenstelling tot roomboter in het geheel geen caseïne of lactose bevat (roomboter bevat 0,1-1 gram lactose per 100 gram en sporen van caseïne).
Alle voordelen van roomboter op een rij
In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd is roomboter dus erg gezond, mits je het als onderdeel eet van een gezond en gevarieerd voedingspatroon. Met name biologische grasboter bevat talloze gezonde voedingsstoffen die niet in je voedingspatroon mogen ontbreken, zoals vitamine K2, butyraten, antioxidanten en CLA.
Wil je meer te weten komen over de voordelen van roomboter of andere soorten voeding, of zou je graag een persoonlijke analyse van je hormoonhuishouding willen en persoonlijke begeleiding om weer in balans te komen en je energie terug te krijgen? Dan kun je kijken of mijn Maximale Gezondheidsprogramma iets voor je is. Het aantal plaatsen in dit programma is beperkt, wanneer je interesse hebt kun je dat via de pagina in deze link aangeven en dan nemen we contact met je op.
gelukkig…gebruik al ongezoute grasboter
Wat een eye-opener weer.
Dit mag flink gepromoot worden.
Hoeveel roomboter adviseer je per dag te gebruiken?
Had mijn moeder toch gelijk, ik eet mijn hele leven al roomboter. Prachtig bericht, bedankt hiervoor!
Hoe zit t eigenlijk met vitamine d? Dat zit weer minder in roomboter , en een belangerijk vitamine, stel ik gebruik alleen roomboter, moet ik dan extra vit. D slikken.?
Mooi al deze informatie.
dank je Jesse
hoe zit het met de Omega 3 vetzuren?
Als Melkveehouder die zijn eigen melk verzuiveld is het natuurlijk erg fijn om te horen dat het product dat wij maken gezond blijkt te zijn.
Hoewel wij niet biologisch zijn, krijgen onze koeien ook gewoon gras te eten hoor. Vrijwel alle melkkoeien hebben gras op hun dieet staan.
Het is een misvatting dat biologisch gezonder zou zijn. Duurzamer zeker, allicht ook diervriendelijker. maar zeker niet gezonder.
Afijn, Bedankt voor het schrijven van het stuk. Gelukkig merken wij de laatste jaren al dat roomboter weer,langzaam aan, steeds meer in trek komt.
bedankt voor het delen van zoveel info, maar hoe zit dat dan als je een melk vrij dieet zou gaan proberen? Dan kan de roomboter zeker even niet?
groet Emilie
Maar waar haal ik die biologische grasboter? Jumbo, AH? Of moet ik naar een boer?
wat een totaal wazig artikel, alsof je uit roomboter uberhaupt voldoende vitamine k2 of A zou binnenkrijgen om te profiteren van alle gezondheidsvoordelen en antioxidanten die erin zitten. Dan kun je ook net zo goed rauwe melk consumeren van grasgevoerde koeien en biologische kwark eten.
“In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd is roomboter dus erg gezond, mits je het als onderdeel eet van een gezond en gevarieerd voedingspatroon.”
Waarom mits? Als je een niet gevarieerd voedingspatroon hebt en ongezond eet dan zou je het gebruik van roomboter afraden? Waarom? Volgens deze blog zal dan juist roomboter het gezonde gedeelte van het voedingspatroon moeten zijn.
Persoonlijk vind ik het geen goed idee om roomboter te vervangen voor halvarine/margarine door de foute vetten die in roomboter zitten (alhoewel roomboter wel lekkerder is). Kinderen worden steeds dikker en het gebruik van roomboter zal dit niet verminderen. Ook gaat dikker worden gepaard met gezondheidsklachten die in een latere fase uitkunnen treden. Totdat het voedingscentrum anders adviseert zal ik margarine/halvarine, die wel de goede vetten bevatten, blijven smeren. Zover ik weet is het nog niet bewezen dat gezondheidsklachten worden veroorzaakt door het gebruik halvarine/margarine.
margarine , alsmede zonnebloemolie en maisolie weglaten , ons westers dieet bevat al veel te veel omega 6 verzuren ( onstekingsvevorderend bv).
Het voedingscentrum heeft zoveel achterhaalde theorieen waar ze maar aan blijven vasthouden . Hun betrokkenheid bij de industrie is evident , rapporten te raadplegen op het internet .
@ Johnny
Achterhaalde theorien is jouw mening. Het voedingsadvies van het voedingscentrum is opgezet om onder ander de kans op darmkanker, obesitas en suikerziekte type 2 te verlagen. Persoonlijk vind ik dit wel een goed pad om te bewandelen.
Op de website van het voedingscentrum is ook te lezen dat ze sinds 2011 onafhankelijk zijn en volledig gefinancieerd wordt door de overhead (dus geen financiering krijgen vanuit het bedrijfsleven). Als dit niet zo is dan zal dat wel een schandaal zijn met enorme repuatie schade. Check ook hun jaarverslag en google anders “Laten we bij de feiten blijven” en “voedingscentrum”.
Maar goed dit heeft verder niks met de discussie te maken “Is roomboter echt gezond”.
Sander , niet mijn mening , dat zou dwaas zijn . Het voedingscentrum blijft al jaren vasthouden aan achterhaalde (inzichten veranderen nu eenmaal ) feiten . Neem verzadigde vetten en hetgeen ik hierboven vermeld heb.
De overheid , laten we niet naif zijn , heeft belang bij een zeker bedrijfsleven (….) . We kunnen in dit kader de gezondheidsraad nog noemen .
Margarine : vol met transvetten , e-nummers en omega 6 vetzuren . Het is aan u .
Na alles wat ik op het internet heb gelezen, is volgens mij het volgende het juiste: Wanneer de roomboter gemaakt is van rauwe melk van biologische A2-beta-caseine, dus met het juiste eiwit (en niet het gemuteerde A1-beta-caseine eiwit), BCM-7-vrije, (hormonen-vrije, maar dat mag al jaren niet meer in Nederland), antibiotica-vrije, grasgevoerde koeien, waarbij de melk NIETgesteriliseerd, niet gepasteuriseerd of hoge-temperaturen-gepasteuriseerd, niet gehomogeniseerd, niet verfijnd (dichtheid aangepast, maar dat mag in veel landen ook niet meer) is. Biologische roomboter, biologische ghee (dierlijk) en biologische extra virgine kokosolie (plantaardig) hebben de juiste vetten. Bij verhitting op hoge temperaturen blijven deze vetten stabiel en komen er geen vrije radicalen vrij, die het lichaam aanvallen en blijft het lichaam gespaard.
Over biologische roomboter en biologische ghee: In het melkvet bevinden zich vitamine A, vitamine D3, vitamine K2 en jodium.
het moet wel rauw zijn als ik het juist heb…en het moet niet van gepasteuriseerde melk en/of room zijn gemaakt…
Roomboter is een superproduct en dat zeg ik uit ervaring. Ik ben intolerant voor gluten lactose en gevoelig voor vele producten zoals vlees e-nummers en nog ene paar dingen. Darmen zijn gevoelig helaas. Ik eet super gezond en elke dag bio dynamische roomboter zowel een klontje boter door pap ochtens als op brood en met het eten nog een beetje. Wij eten dit als cultuur zoiezo veel. Mijn zwangerschap heb ik veel gegeten ervan omdat ik voornamelijk borstvoeding wilde stimuleren. Mijn moeder en zus beide problemen gehad met borstvoeding en weinig geloof voor mij. Gelukkig hadden zij het mis. Mijn schoonmoeder Zei drink elke dag gesmolten roomboter met honing of iets zoets en plantaardig melk of water, nou zal ik je vertellen het melk spoot eruit en nog steeds na 5 maanden veel melk productie en baby komt niks tekort. Maar het mooiste is dat ik sinds ik elke dag roomboter eet mijn darmen meer aankunnen, egale huid, niet ziek geen kwaaltjes. En owhja advies uit ons dorp dat als je roomboter veel eet je baarmoeder sneller herstelt na zwangerschap. En jep ook dat ging supersnel. Voelde alles samentrekken en terugtrekken. De gyno zij ‘zo jij hersteld snel je baarmoeder is al op de juiste plek’. En 100% dat dit door gezond voeding komt en voorbamelijk de roomboter. Geen grammetje bijgekomen geen last van aderverstopping of wat voor nonses. Mensen stop met geloven van tv en wetenschappelijke shit. Denk zelf na en luister naar de mensen van vroeger. En vooral ontdek zelf en wees geen wetenschap junk of schaap. Hoe meer media aandacht schenkt hoe achterdochtiger je moet worden. Owhja van margerine krijg ik zure maag puistjes en last van raar gevoel. Troep dus aangezien ik precies voel wat goed of slecht is. Gewoon voelen dus.. Kortom roomboter is de best!!!!!!