Vitamine E

Vitamine E

Vitamine E is een essentieel nutriënt dat in voedingsmiddelen zit als kip, eieren, fruit, graanproducten, groenten, plantaardige oliën en tarwekiemolie. Als voedingssupplement is het al tientallen jaren enorm populair. De National Health and Nutrition Examination Survey (NHANES, een zeer betrouwbaar Amnerikaans onderzoek) schat dat ongeveer 24 miljoen mensen vitamine E-supplementen nemen in een dagelijkse dosis van 400 Internationale Units (IU) of hoger. Deze hoge doses werden in verband gebracht met bijwerkingen en in een ander onderzoek met verhoogd risico op overlijden.

Vitamine E is in diverse vormen beschikbaar. De belangrijkste vorm voor supplementen is de alfa-tocoferolfamilie. Supplementen met gamma-tocoferol, de meest voorkomende vorm in de doorsnee-Amerikaanse voeding, worden steeds populairder en veel deskundigen geloven dat dit de vorm is met de gunstigste werking.

Vitamine E is ook in natuurlijke en synthetische vormen beschikbaar. Beide vormen komen in voedingssupplementen voor, en de synthetische vorm komt voor in met vitamine-E verrijkt voedsel. Deskundigen denken dat synthetische vitamine E minder effect heeft dan natuurlijke vitamine E. Op de meeste etiketten staat het verschil aangegeven door middel van een ‘d’ voor de natuurlijke vorm en een ‘dl’ voor de synthetische vorm van vitamine E (bijvoorbeeld: d-alfa-tocoferol of dl-alfa-tocoferol).

Toepassing
Vitamine E wordt toegepast als supplement en ter behandeling of voorkoming van velerlei aandoeningen en ziekten, waaronder veroudering, huidontstekingen, gezwellen in de borst niet door kanker veroorzaakt, malabsorptie-syndroom, kanker, Alzheimer en Parkinson. Het wordt ook toegepast bij de beenkrampaandoening intermitterende mankheid, bij zenuwschade, grauwe staar, diabetes en daarmee samenhangende complicaties evenals hart- en vaatziekten. Vitamine E heeft een antioxidatieve werking en helpt bij de opsporing en bestrijding van vrije radicalen in het lichaam.

Hoewel eerst werd gedacht dat vitamine E gunstige effecten had bij diabetes, is er geen consistente verbetering aangetoond in doelstellingen als bloedglucose of A1C – de gemiddelde bloedglucosewaarde gedurende 3 maanden. Naar verluidt zou het helpen bij diabetesgerelateerde zenuwschade.

Het populairste gebruik van vitamine E is voorkoming en behandeling van hart- en vaatziekten. Verschillende grootschalige experimenten hebben echter tegenstrijdige resultaten opgeleverd en analyses hebben aangetoond dat er geen algeheel gunstig effect bestaat. Op dit punt geeft de Amerikaanse Hartstichting dan ook niet haar goedkeuring als het gaat om vitamine E-supplementen en promoot in plaats daarvan de consumptie van voeding die antioxidanten bevat, zoals granen, fruit en groenten.

Dosering
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine E vanaf 14 jaar is 15 mg uit de voeding. Dit staat gelijk aan 22 Internationale Units (IU) natuurlijke vitamine E of 33 IU synthetische vitamine E. De maximaal toelaatbare dagelijkse hoeveelheid is 1000 mg (1500 IU natuurlijke vitamine E of 1100 IU synthetische vitamine E).

Onderzoek
In geval van diabetes is in een paar kleinschalige onderzoeken aangetoond dat vitamine E de bloedglucose verbetert. Sommige onderzoeken waren positief, andere negatief.

• In een positief onderzoek verlaagde vitamine E in een dagelijkse dosis van 900 mg gedurende 3 maanden, de nuchtere glucose, A1C en de triglyceriden in 1 bij 25 oudere patiënten met diabetes type 2.

Vitamine E is een van de meest onderzochte nutriënten tegen hart- en vaatziekten. De resultaten zijn echter met elkaar in tegenspraak.

• In de Alfa-Tocoferol, Bètacaroteen Kanker Preventie Studie werden 29.133 mannen die rookten , zonder hartziekte, gerandomiseerd voor 50 mg alfa-tocoferol, 20 mg bètacaroteen of beide, of voor twee verschillende placebo’s (neppillen) gedurende ruim zes jaar. Vitamine-E gebruik leverde geen significante verandering op in het risico op hart- en vaatziekten, maar het aantal beroertes nam met 50% toe.
• Een onderzoek gedurende 1,5 jaar onder 2002 individuen met hartziekten die dagelijks 800 mg alfa-tocoferol namen (later verminderd tot 400 mg) liet een significante afname zien van het risico op hartaanvallen en sterfte door hart- en vaatziekten.
• Het GISSI-onderzoek beoordeelde 11.324 mensen die onlangs een hartaanval hadden overleefd, in een 3-jaar durend experiment waarin proefpersonen visolie kregen, 300 mg vitamine E of beide, of een van twee placebo’s. De vitamine E-groep liet geen significant effect zien op sterfte, niet-fatale hartaanval of niet-fatale beroerte.
• In de Heart Outcomes Prevention Evaluation (HOPE, de beoordeling van het resultaat van preventie op het hart), resulteerde 400 IU vitamine E per dag niet in een vermindering van het aantal hartaanvallen, beroertes of sterfgevallen door hartziekten; dit werd onderzocht in een proefneming gedurende 4,5 jaar bij 9.541 proefpersonen, onder wie veel diabeten.
• In de beroemde Heart Protection Study werden 20.536 individuen met hartziekten, andere vaatziekten of diabetes gerandomiseerd voor een combinatie van antioxidantenvitamines met 600 mg vitamine E, een statine, voor beide, of voor 2 placebo’s. De vitamine E-groep gaf geen significante afname te zien van cardiovasculaire sterfte of de incidentie van andere hart- en vaatziekten.
• Er zijn verschillende analyses uitgevoerd van de effecten van vitamine E, en de resultaten waren steeds weer dat er geen algeheel gunstige cardiovasculaire effecten optraden. Niet alleen het uitblijven van gunstige effecten werd beschreven, maar ook de mogelijkheid van ernstige schade. Een recente meta-analyse liet een verhoogd sterftecijfer zien bij het gebruik van hogere doses vitamine E dan 150 IU per dag.

Bijwerkingen en wisselwerking met geneesmiddelen
Bijwerkingen zijn zeldzaam, maar soms gaat het om maagklachten, zwakte, hoofdpijn, wazig zien en huiduitslag. Nadelige effecten worden in verband gebracht met dagelijkse doses hoger dan 400 IU van ofwel natuurlijke, ofwel synthetische vitamine E. Hartfalen werd ook in verband gebracht met het gebruik van vitamine E. In een analyse werd opgemerkt dat hogere doses van meer dan 150 IU per dag in verband werden gebracht met een verhoogd sterftecijfer.

Een hoge dosis vitamine E wordt in verband gebracht met bloedingen als reactie. Patiënten kunnen dus beter geen hoge doses vitamine E nemen in combinatie met bloedverdunners (zoals warfarine of Coumadin) of voedingssupplementen die ook bloedverdunnend kunnen werken. Een belangrijke wisselwerking met medicijnen is een afname van het gunstige effect van statines op HDL-cholesterol (de zogenaamde ‘goede’ cholesterol). Er zijn veel andere mogelijke wisselwerkingen met andere medicijnen of supplementen. Eén daarvan is een verminderd effect van vitamine K als E in hogere doses wordt genomen. Veel nutriënten kunnen de opname van in olie oplosbare vitaminen beïnvloeden, waaronder vitamine E, als je ze tegelijkertijd inneemt. Dit zijn onder andere orlistat (voor de behandeling van obesitas en overgewicht, Xenical of Alli, de laatste zonder recept verkrijgbaar), mineraalolie of fibraten (bij hoge cholesterol, zoals Lopid). Sommige anticonvulsiva kunnen de vitamine E-niveaus verlagen, waaronder fenytoïne (Dilantin), carbamazepine (Tegretol) en fenobarbital. Andere zorgwekkende effecten zijn onder andere verminderde werking van chemotherapie, of interferentie met medicijnen die het afstoten van orgaantransplantaten voorkomen.