Intuïtief eten – eten waar je écht behoefte aan hebt

Eten doen we allemaal elke dag. Natuurlijk eten we omdat ons lichaam energie en bouwstoffen nodig heeft, maar veel vaker eten we om allerlei andere redenen. Omdat het gezellig is, omdat je je verveelt, omdat je verdriet hebt… Heeft je lichaam dat eten wel allemaal nodig? En wil je het eigenlijk allemaal wel eten? Ontdek in dit artikel hoe we ons eetgedrag vaak laten leiden door emoties en hoe je daar iets aan kunt doen.

Waarom eten we eigenlijk?

Ons lichaam heeft elke dag allerlei voedingsstoffen nodig om sterk en gezond te blijven, te herstellen, te groeien en energie uit te halen. We kunnen niet zonder eten, want als we niet eten worden we al gauw ziek en zwak en uiteindelijk ga je dan dood. Omdat eten zo belangrijk is hebben we van jongs af aan van onze ouders meegekregen dat we op vaste tijdstippen moeten eten en ons bord leeg moeten eten. Ook is de gezamenlijke maaltijd een traditie die in veel culturen is ingebakken. Eten is om die reden niet alleen iets dat ‘moet’, het is ook gezellig en de basis van veel sociale contacten. Eten krijgt daardoor ook een diepere emotionele betekenis, en het kan zelfs gebruikt worden om te ‘belonen’ en te ‘straffen’, zoals ouders dat vaak doen om bepaald gedrag bij hun kinderen te motiveren en ander gedrag te ontmoedigen. Misschien ben jij vroeger ook wel eens als ‘straf’ zonder eten naar bed gestuurd of heb jij ook wel eens een ijsje gehad als beloning.

Eten heeft een grote invloed op hoe je jezelf voelt. Je eetgewoontes worden je al vroeg bijgebracht en blijven vaak je hele leven een rol spelen. Ook als je volwassen bent en je ouders je niet meer hoeven op te voeden kun je eten om jezelf te belonen of te straffen, en kan eten je blij maken of helpen verdriet te verwerken. En misschien eet je ook nog steeds elke dag ‘braaf’ je bord leeg! Een onderzoek uitgevoerd door een Brits dieetprogramma laat zien dat 95% van alle volwassenen in Engeland elke dag hun bord leeg eet, ook als ze bij de laatste happen helemaal geen trek meer hebben. En volgens de Nationale Gezondheidsbeurs, die in 2011 een enquête uitvoerde eet 1 op de 3 Nederlanders minimaal drie avonden per week kaas, worst, nootjes of chips tijdens het televisie kijken en 11 procent van alle Nederlandse mannen snackt zelfs elke avond. Het gaat er vaak dus helemaal niet meer om of je lichaam datgene wat je eet nodig heeft, je eet om je beter te voelen, omdat het gezellig is, omdat je je verveelt of omdat het ‘zo hoort’.

Wat heeft je lichaam echt nodig?

De meeste mensen vragen zich niet af wat en hoeveel ze nou eigenlijk eten en waarom ze dat doen. En zelfs als ze het zich zouden afvragen zouden ze niet met een duidelijk antwoord kunnen komen. We zitten zo vastgeroest in onze gewoontes dat we niet beter weten dan dat het zo hoort. Daarnaast worden we misleid door marketingcampagnes van de levensmiddelenindustrie, die ons dag in dag uit wijs maken wat gezond en goed voor ons is. Maar heeft je lichaam die voeding wel echt nodig om goed te kunnen functioneren? En heb je er ooit bij stilgestaan of je die voeding eigenlijk ook wel wil eten?

Je kunt er vanuit gaan dat als je met tegenzin je bord leeg eet, je lichaam die voedingsstoffen ook niet echt nodig heeft op dat moment. De meeste mensen voelen vooraf echter geen signalen van hun eigen lichaam dat ze iets beter niet kunnen eten. Ze merken het pas achteraf, als ze de maaltijd of snack achter hun kiezen hebben en zich ongezond of zelfs misselijk voelen, en denken “had ik die zak chips nu maar niet gegeten”.  Je zou dit kunnen oplossen door de avond of week van te voren te gaan bedenken wat je de volgende dag of week allemaal gaat eten en alle benodigdheden alvast inkopen, klaarzetten of (deels) voormaken. Op die manier dwing je jezelf gezonder te eten en laat je zo min mogelijk over aan het toeval of de waan van de dag. Een andere en eigenlijk veel betere manier is door beter naar je eigen lichaam te gaan luisteren.

Wat is intuïtief eten?

Bij intuïtief eten luister je naar je eigen lichaam en volg je jouw eigen intuïtie. Je staat dan ‘s morgens op en luistert naar je lichaam, naar signalen die het krijgt. Heb je behoefte aan een goed en stevig ontbijt, heb je zin in iets hartigs? Of heb je meer trek in iets dat zoet smaakt? In iets kouds, in iets warms? Ben je wat verkouden en heb je juist zin in wat extra vitamine C? Ga je zo meteen sporten en kun je wel wat eiwitten gebruiken? Dat is luisteren naar je lichaam, luisteren naar wat het nodig heeft op dat moment en daarop inspelen.

Als je nog nooit op die manier naar je eigen lichaam geluisterd hebt kun je misschien denken: ‘mijn lichaam geeft geen signalen’. Toch klopt dat niet, je lijf geeft die signalen wél, maar misschien herken je ze alleen nog niet zo goed. Luisteren naar je lichaam is dan ook iets dat je meestal moet leren. Je kunt dat leerproces in gang zetten door een lijstje te maken van alle ontbijtgerechten die je lekker vindt en geregeld eet. ’s Ochtends bekijk je dit lijstje en bedenkt bij elk van de gerechten hoeveel trek je erin hebt en welk gerecht het dichtste komt bij de behoeftes die je die morgen hebt. Ditzelfde doe je voor de lunch, avondmaaltijd en tussendoortjes. Misschien heb je overdag niet altijd even veel tijd om stil te staan bij de behoeftes die je voelt en heb je niet altijd de mogelijk om datgene waar je zin in hebt te kiezen, dus het ontbijt is het beste moment om goed naar je lichaam te luisteren. Het ontbijt is de belangrijkste maaltijd van de dag, en ’s ochtends ben je vaak het beste in staat om aan te voelen hoe de dag zal zijn en wat je die dag aan je lichaam wil geven.

Behalve lijstjes maken kun je ook al je superfoods en andere ingrediënten in glazen potten stoppen en ’s ochtends op je aanrecht zetten. Kijk naar alle potten en voel aan waar je op dat moment het meeste zin in hebt. Voel je je nog wat moe, neem dan rauwe cacao voor de energie en de magnesium, heb je de avond ervoor een zware maaltijd gegeten, gebruik dan lekker iets ontgiftends zoals chlorella of spirulina. Zo leer je stap voor stap intuïtief eten en luisteren naar de behoefte van je lichaam.

Ook tijdens het eten doe je er verstandig aan af en toe even te stoppen met eten en naar je lichaam te luisteren. Voel je jezelf al vol? Heb je nog behoefte aan andere voeding die nu nog niet op je bord ligt? Belangrijk is om ook nu weer naar je lichaam te luisteren. Dus als je jezelf verzadigd voelt, ga dan niet door met eten, je bord hoeft niet leeg. Eventuele restjes kun je voor een later moment of morgen bewaren.

Wat zijn de voordelen van intuïtief eten?

Als je intuïtief eet, eet je alleen wat je lichaam op dat moment nodig heeft. En dat heeft talloze voordelen:

• Je toon respect en liefde voor je lichaam en je lijf krijgt alle voedingsstoffen binnen die het nodig heeft, zodat je gedurende de dag meer energie hebt en later op de dag minder gauw in de verleiding komt om te gaan snacken of te snoepen. Hierdoor zul je beter in staat zijn een gezond gewicht te behouden of af te vallen.
• Je laat jezelf minder leiden door emoties en meer door je lijf. Je hoeft geen ‘gevecht’ aan te gaan met jezelf over wat je eet, want je eet waar je lichaam om vraagt. Je geeft jezelf daardoor veel minder ruimte voor schuldgevoelens of andere negatieve gedachtes, waardoor je veel lekkerder in je vel zit en trots kunt zijn op jezelf.
• Je hebt na elke maaltijd een tevreden en energiek gevoel, omdat je verzadigd bent en precies datgene hebt gegeten waar je zin in had. Je krijgt daardoor ook niet het gevoel ‘op dieet te zijn’.
• Je lichaam krijgt alle voedingsstoffen binnen die het nodig heeft om gezond te blijven en een sterk immuunsysteem te behouden.

Wat moet ik doen als mijn lichaam vraagt om ongezonde dingen?

Het kan voorkomen dat je zin krijgt in ongezonde dingen, zoals een reep chocola of fast food. Je kunt daar natuurlijk direct aan toegeven en naar de dichtstbijzijnde snoepautomaat of snackbar rennen, maar je kunt jezelf ook afvragen: heeft mijn lichaam hier wel echt behoefte aan? Of word ik nu overmand door emoties en wil ik eigenlijk chocola eten om mijn ongenoegen of verdriet te verwerken? Als je ontdekt waarom je echt wil eten kun je ook alternatieven bedenken (en opschrijven, zodat je er later weer naar kunt kijken als je weer trek krijgt in ongezonde dingen!) waar je op dat moment eigenlijk de meeste behoefte aan hebt: een vriendin bellen, iets leuks gaan doen met de kinderen of een gezonde zoete smoothie maken.

Andere moeilijke momenten zijn bijvoorbeeld etentjes en verjaardagen. Als je die vers gebakken appeltaart met slagroom voor je neus krijgt dan wordt het wel heel moeilijk om nee te zeggen. De beste oplossing is in dit geval om ervoor te zorgen dat je met een volle maag van huis gaat. Als je goed verzadigd bent zul je namelijk minder zin hebben om nog eens een keer te gaan eten. Het kan echter ook zijn dat je die appeltaart eigenlijk helemaal niet wil eten maar bang bent dat het ongezellig staat. Dit is een misplaatst gevoel, want de meeste mensen vinden het gezellig dat je er bent, of je die appeltaart al dan niet eet doet daar niets aan af. Ze zullen eerder respect voor je hebben dat jij naar je eigen lichaam luistert.

Uiteraard zijn er momenten waarop je de verleiding gewoon niet kunt weerstaan. Geef dan ook maar toe aan jezelf en gun je lichaam af en toe iets ongezonds als het er echt om smeekt. In plaats van een flink stuk appeltaart kun je dan vragen om een klein stukje, en op dat moment mag je er ook met volle teugen en zonder schuldgevoel van genieten! Heb je na dat kleine stukje appeltaart nog steeds trek, dan heb je waarschijnlijk niet voldoende gegeten toen je van huis ging. Een goede les voor de volgende keer!

Met intuitief eten luister je dus naar je lichaam, in plaats van dat je je eetmomenten laat bepalen door tradities en gewoontes, of emoties die eigenlijk vragem om iets anders dan eten. Luisteren naar je lichaam is iets dat je moet leren, neem er dus de tijd voor om die intuitie te ontwikkelen.

Door intuitief te eten:

• Laat je je lichaam aangeven wanneer je honger hebt
• Laat je wat je eet bepalen door wat je lijf het meest nodig hebt op dat moment
• Laat je je lichaam vertellen hoeveel je wil eten

Op die manier kun je altijd van eten genieten en je de hele dag energiek voelen, zonder je zorgen te hoeven maken over je gewicht.

Deze blog is eerder verschenen op de Maximale Gezondheid ledensite.