Onregelmatige diensten: wat kan ik het beste eten?

Als je onregelmatige diensten draait dan kan het soms heel moeilijk zijn om een gezond eetpatroon te volgen. Eten van thuis meenemen is niet altijd even gemakkelijk, en daarnaast heb je tijdens je avond- of nachtdienst vaak veel minder trek of juist continu trek omdat je biologische klok in verwarring is. Echter, juist als je onregelmatige diensten draait is het heel belangrijk om gezond te eten, want onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met onregelmatige werktijden een veel groter risico lopen om slaapstoornissen, overgewicht en hart- en vaatziekten te krijgen.

Onregelmatige werktijden – een aanslag op je gezondheid

Volgens de werknemersvereniging FNV werken gemiddeld zo’n half miljoen Nederlanders in onregelmatige diensten. Niet politieagenten, medici en zorgpersoneel hebben onregelmatige werktijden, ook voor bijvoorbeeld winkelmedewerkers, luchthavenpersoneel en productiemedewerkers is het tegenwoordig heel gewoon om regelmatig in de vroege ochtend, avond- of nachtdienst te werken. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat mensen die onregelmatige werktijden hebben een grotere kans hebben op allerlei ziektes en aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten (aderverkalking, hoge bloeddruk), hersenbloedingen, slaapproblemen, overgewicht, spijsverteringsproblemen (diarree, verstopping, winderigheid, brandend maagzuur) en een disbalans in de hormonen (Wester, 2005). De grootste boosdoener hiervan is een chronisch slaaptekort gecombineerd met een ongezonde leefstijl met weinig beweging. Juist voor mensen die wisseldiensten hebben is het dus extra belangrijk om gezond te eten, zodat je de kans op allerlei ziektes en aandoeningen sterk vermindert.

Maar gezond eten als je wisseldiensten draait is voor velen gemakkelijker gezegd dan gedaan. Veel mensen zijn tijdens nachtdiensten aangewezen op snoep- en snackautomaten of afhaalrestaurants, en daar valt niet veel gezonds te kiezen. Bovendien wordt je biologische klok flink door elkaar geschud als je onregelmatige diensten draait, waardoor je stofwisseling op een laag pitje staat op momenten dat je juist moet eten. Als gevolg hiervan heb je als je opstaat of als je werkt vaak weinig zin in eten (of juist continu trek!), terwijl je na werktijd opeens barst van de honger. Ga je toch eten op momenten dat je eigenlijk geen honger hebt dan kunnen suikers en vetten niet goed door het lichaam worden opgenomen, en als je pas gaat eten voordat je naar bed gaat dan kan je lichaam die energie niet meer verbranden. Op een gezond gewicht blijven is dus een stuk moeilijker als je wisseldiensten draait, en dit wordt bevestigd door onderzoeken die hebben aangetoond dat er een sterke relatie is tussen overgewicht en ploegendiensten draaien (Amelsvoort, et al., 1999; Karlsson, 2004). Gezond eten is dus iets waar je extra aandacht aan zou moeten besteden als je onregelmatige werktijden hebt.

Tips voor gezond eten bij onregelmatige diensten

Door gezond te eten kun je veel gezondheidsrisico’s die gerelateerd zijn aan het werken in wisseldiensten sterk verminderen. Met deze tips zorg je ervoor dat je zowel voor, tijdens als na je dienst gezond eet en de juiste voedingsstoffen binnen krijgt die voor een gezonde stofwisseling zorgen en je de juiste hoeveelheid energie geven om gedurende je hele dienst fit en alert te blijven.

1.     Neem eten van thuis mee.

Wat je in snoep- en snackautomaten en afhaalrestaurants kunt krijgen zit meestal boordevol suikers en ongezonde vetten, en die zijn een ware aanslag op je gezondheid en energieniveau. Probeer dus als het even kan altijd eten van thuis mee te nemen. Voor tips over wat je zoal thuis kunt klaarmaken lees de blog “Tips voor gezond eten op het werk en onderweg”

2.     Eet zo min mogelijk suikerrijke voeding.

Van suikers krijg je meteen een energiestoot, maar zo gauw als je bloedsuikerspiegel weer daalt word je er hongerig, moe en lusteloos van. Dit is vooral onhandig als je nachtdiensten draait en je ogen al nauwelijks open kunt houden. Ook suikerhoudende energiedrankjes hebben dit effect en kun je om die reden beter helemaal niet drinken.

3.     Vermijd vette en pittige voeding.

Vooral mensen die onregelmatige diensten draaien hebben sneller last van brandend maagzuur, en dat kan extra versterkt worden door voeding die erg vet (bijvoorbeeld gefrituurde producten) of erg pittig is.

Er zijn nog 7 andere gezonde (voedings)tips voor mensen die in onregelmatige diensten werken die niet in deze lijst staan (dit is een samenvatting). Zie onderaan voor verwijzing.

Vooral op een gezond gewicht blijven blijkt voor veel mensen die onregelmatige diensten draaien een moeilijke uitdaging, omdat ze vaak teveel suikers, koolhydraten en ongezonde vetten eten en te weinig voedingsstoffen binnen krijgen die het lichaam eigenlijk echt nodig heeft om de dienst vol energie door te kunnen komen. Met bovenstaande tips zul je beter in staat zijn een bewuste keuze te maken ten aanzien van wat je eet, hoeveel je eet en wanneer je het eet.

Ik wens je alvast een prettige, gezonde en energierijke dienst!

Dit is een samenvatting van het artikel “Onregelmatige diensten: wat kan ik het beste eten?” op de Maximale Gezondheid ledensite, waarin je kunt lezen waarom mensen die onregelmatige werktijden hebben een groter risico lopen op bepaalde ziektes en aandoeningen, wat de oorzaak hiervan is en 10 tips voor gezond eten bij onregelmatige diensten.