BMI Berekenen formule (is je gewicht gezond?)

Opeens gaat je broek of rokje niet meer dicht en vraag je jezelf af… is je gewicht gezond? Het berekenen van je BMI (Body Mass Index) is een veel gebruikte manier om te bepalen of je te dik bent, maar deze methode vertelt je niet alles! Lees in deze blog wat je moet doen om te controleren of je een gezond gewicht hebt.

In dit artikel:

Met deze formule kun je jouw BMI berekenen
Waarom vertelt je BMI niet alles?
Risico’s van teveel buikvet
Oorzaken van teveel buikvet
Hoe kom ik van mijn buikvet af?

Met deze formule kun je jouw BMI berekenen

Als je kleding strakker is gaan zitten wil dat nog niet meteen zeggen dat je overgewicht hebt, maar het is wel een indicatie dat je de afgelopen tijd bent aangekomen. Het kan zijn dat je kleren minder goed passen omdat je intensief bent gaan sporten, want spiermassa heeft nu eenmaal wat volume en dat zul je ook kunnen merken in je kleding of op de weegschaal. Maar meestal is dat niet het geval en zit er wat overtollig vet op je lichaam. Dat vet kan op meerdere plekken op het lichaam opgeslagen worden. Bij mannen is dat vooral op de buik, en bij vrouwen op de buik, heupen en dijen.

De BMI formule is de bekendste manier om te bepalen of je overgewicht hebt. Bij het berekenen van de BMI wordt het gewicht van iemand gerelateerd aan de lichaamslengte. De BMI berekening is geschikt voor kinderen en volwassenen van 2 tot en met 70 jaar, maar ongeschikt voor vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven. In onderstaande tabel (horizontaal: gewicht in kg, verticaal: lengte in cm) kun je aflezen welk gewicht voor jouw lengte gezond is.

Een BMI tussen de 18,5 en 24,9 (aangegeven in groen) wordt beschouwd als een gezond gewicht. Heb je een BMI tussen de 25 en 29,9 (aangegeven in geel) dan is er sprake van overgewicht en doe je er goed aan wat kilo’s kwijt te raken. Bij een BMI van 30 (aangegeven in blauw) of meer lijd je aan obesitas en zul je ten behoeve van je gezondheid intensief aan je gewicht moeten gaan werken. En als je BMI lager is dan 18,5 (aangegeven in paars) ben je te mager en dien je op een gezond gewicht te komen.

Waarom vertelt je BMI niet alles?

Tot 10 jaar geleden was de BMI berekening de meest gebruikte methode bij artsen en diëtisten om te bepalen of iemand overgewicht heeft. Wetenschappers ontdekten echter dat sommige mensen die volgens de BMI berekening een gezond gewicht hebben toch teveel buikvet kunnen hebben. Omdat buikvet zo schadelijk voor de gezondheid is, is men daarnaast ook de buikomtrek gaan meten. Volgens deze meetmethode hebben mannen met een buikomtrek van meer dan 94 cm en vrouwen met een buikomtrek van meer dan 80 cm te veel buikvet, ongeacht hun gewicht, lichaamslengte of BMI.

Risico’s van teveel buikvet

Buikvet is vet dat opgeslagen zit in de buikholte, en zit verstopt tussen alle vitale organen, zoals de maag, lever, darmen en nieren. Aan de hand van veel wetenschappelijke onderzoeken is aangetoond dat er een sterk verband bestaat tussen buikvet en talloze ernstige ziektes, zoals hart- en vaatziekten (Yusuf et al., 2004[1]), diabetes type 2 (Montague & O’Rahilly, 2000[2]), verminderde gevoeligheid voor insuline (Kern et al., 2001[3]), ontstekingsziektes (Marette, 2003[4]), kanker en longaandoeningen (Mokdad et al., 2003[5]). Al deze ziektes zijn de afgelopen decennia sterk toegenomen in Nederland. Zo is het aantal ziekenhuisopnamen voor hart- en vaatziekten in de periode tussen 2001 en 2009 gestegen met 35% en voor kanker zelfs 67% (bron: CBS). Ook het aantal mensen met diabetes is in de periode tussen 2000 en 2007 enorm gestegen, namelijk met 55%. Onderzoeken laten tevens zien dat 90% van de diabetes type-2 gevallen overgewicht hebben. Diabetes is niet slechts een lastige ziekte omdat je insuline moet spuiten en erg moet letten op wat je eet en drinkt, het is regelrecht levensbedreigend. Volgens het Diabetes Fonds sterven jaarlijks namelijk zo’n 3.000 Nederlanders aan diabetes… dat is 8 mensen per dag! En als je bekijkt hoeveel mensen sterven aan ziektes die ontstaan als gevolg van diabetes dan kom je zelfs uit op 10.000 Nederlanders per jaar.

Mensen met overgewicht of te veel buikvet worden dus niet alleen vaker ziek, ze hebben ook een kortere levensverwachting. Er zijn verschillende wetenschappelijke onderzoeken verricht naar de relatie tussen overgewicht, obesitas en sterfte, en men kwam tot de conclusie dat mensen met obesitas gemiddeld zeven jaar eerder dood gaan dan mensen met een gezond gewicht (Peeters et al., 2003[6]). Ook matig overgewicht heeft al invloed op de levensverwachting (Adams et al., 2006[7]), en nog niet zo lang geleden is er in Nederland een groot onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat mensen met matig overgewicht een groter risico hebben om te sterven aan hart- en vaatziektes (Bogers, 2006[8]).

Oorzaken van teveel buikvet

Buikvet ontstaat met name als gevolg van een doorlopend te hoge koolhydraat- en suikerconsumptie. Koolhydraten zijn in hoge concentraties te vinden in bijna alle bewerkte voeding (inclusief brood, ontbijtgranen en pasta) en wordt tijdens het verteringsproces omgezet in glucose (suiker), dat vervolgens wordt afgegeven aan de bloedbaan waardoor de bloedsuikerspiegel en insulineproductie gaan stijgen. Als deze suikers vervolgens niet kunnen worden gebruikt als energie, worden ze door het lichaam opgeslagen als vet, en dan bij mannen met name op de buik en bij vrouwen op de buik, dijen en heupen. Een ander nadeel van een koolhydraat- en suikerrijk eetpatroon is dat de hormoonhuishouding uit balans raakt; hormonen die vetopslag bevorderen krijgen de overhand, terwijl hormonen die vetverbranding stimuleren juist veel minder worden aangemaakt.

Hormonen die vetopslag stimuleren

Insuline: Er is een sterk verband tussen insulinegehalte en vetpercentage in het lichaam. Een voortdurend te hoge insulineproductie leidt ertoe dat de stofwisseling wordt verstoord; je lichaam heeft moeite om vet af te breken, en daardoor neemt je gewicht toe. Ook leidt een te hoge insulineproductie tot een hoge bloeddruk en een verhoogde activiteit van vrije radicalen, wat de veroudering bevordert en het risico op ziekten sterk vergroot. Bij een langdurige te hoge insulineproductie kan je lichaam zelfs resistent worden voor insuline, wat betekent dat je lichaam er steeds meer van nodig heeft voor de spijsvertering. Dit leidt uiteindelijk tot diabetes type-2. Je kunt de aanmaak van insuline verminderen en de insulinegevoeligheid in je lichaam bevorderen door gezond en gevarieerd te eten, suiker- en koolhydraatrijke voeding zoveel mogelijk te beperken en regelmatig te bewegen.
Cortisol: Dit hormoon reguleert behalve de bloeddruk en de hartfunctie ook het gebruik van eiwitten, koolhydraten en vetten door het lichaam. Wanneer er cortisol wordt afgescheiden worden er spiereiwitten afgebroken, wat leidt tot het vrijkomen van aminozuren in de bloedbaan. Deze aminozuren worden door de lever gebruikt om glucose om te zetten in energie. Cortisol zorgt er dus voor dat er energie kan worden gemaakt van vetcellen, die vervolgens door de spieren worden gebruikt. Een voortdurend te hoge cortisolproductie, bijvoorbeeld als gevolg van chronische stress, kan leiden tot bijnieruitputting en dit heeft een sterke gewichtstoename tot gevolg. Je kunt de aanmaak van cortisol verminderen door stress zoveel mogelijk te vermijden en geen cardio training te doen.
Leptine: Dit hormoon wordt door het lichaam gebruikt om het energiegebruik via de stofwisseling en het hongergevoel te reguleren en geeft signalen aan de hersenen om vet op te slaan of te verbranden. Als je regelmatig aan diëten doet of te weinig calorieën eet kan de gevoeligheid voor leptine worden aangetast, wat leidt tot een versterkt hongergevoel, onbedwingbare trek en een gebrek aan energie, en daarmee loop je het risico op gewichtstoename en het ontwikkelen van buikvet. Je kunt de leptinegevoeligheid in je lichaam bevorderen door voldoende en gevarieerd te eten en meer te bewegen, en dan met name intervaltraining.

Hormonen die vetverbranding bevorderen

Groeihormoon: Mensen die te weinig groeihormoon produceren hebben vaak last van buikvet, een dunne, slappe, droge, rimpelige huid en weinig spiermassa. Vroeger dacht men dat groeihormoon alleen belangrijk was voor opgroeiende kinderen, maar nu weet men ook dat volwassenen niet zonder dit hormoon kunnen, omdat diverse organen en weefsels dan niet goed kunnen functioneren. Een van de belangrijkste gevolgen van een groeihormoontekort is dat je spiermassa afneemt en te weinig vet verbrandt en dus het risico loopt overgewicht en overtollig buikvet te krijgen. Maar een tekort aan groeihormoon brengt ook een aantal gezondheidsrisico’s met zich mee, zoals vroegtijdige botontkalking, een verstoorde water- en zoutbalans in het lichaam en een verhoogd risico op hart- en vaatziektes. Bovendien hebben mensen met een groeihormoontekort vaak weinig energie, concentratiestoornissen en problemen met het geheugen. Zelfs als je niet meteen een tekort aan groeihormoon hebt is het verstandig om de aanmaak van groeihormoon te blijven stimuleren, omdat je daarmee je vetverbranding aanzienlijk verhoogt. Je kunt de productie van groeihormoon in je lichaam bevorderen door aan kracht- en intervaltraining te doen.
Testosteron: Veel mensen denken dat testosteron alleen belangrijk is voor mannen. Niet waar! Vrouwen maken ook testosteron aan in de eierstokken en bijnieren, en hebben wel degelijk een gezonde testosteronspiegel nodig, al heeft deze een andere verhouding dan bij mannen. Testosteron stimuleert de spieropbouw, bevordert de vetverbranding (want met meer spiermassa is meer vetafbraak mogelijk) en remt de vorming van cosmetische cellulite. Ook geeft dit hormoon daadkracht in stress-situaties, stimuleert een gezonde hartfunctie, verbetert je energie en humeur en vergroot je libido. Testosteron hebben zowel mannen als vrouwen dus nodig om het lichaam gezond en in balans te houden. Bovendien kan een gezond testosteronniveau in combinatie met een gezonde leefstijl de kans op verouderingsklachten zoals botontkalking, spierzwakte en libidoverlies verminderen. Je kunt de aanmaak van testosteron bevorderen door kracht- en intervaltraining te doen.

Hoe kom ik van mijn buikvet af?

Een gezond voedingspatroon is de beste en eenvoudigste manier om buikvet te voorkomen. Vermijd daarom suikers, snelle koolhydraten en andere ongezonde voedingsstoffen en vervang deze door veel verse groenten, gezonde eiwitten (vette vis, biologische eieren), gezonde vetten (kokosolie, noten, zaden, avocado) en fruit. Buikvet dat er eenmaal zit is niet heel makkelijk kwijt te raken, zelfs als je gezond eet, vanwege de disbalans in de hormonen. Je dient dus ook je hormoonhuishouding in balans te brengen, zodat je minder hormonen in je lichaam hebt die vetopslag stimuleren en meer hormonen aanmaakt die de vetverbranding bevorderen. De beste methode om je hormoonspiegel in balans te brengen is een gezond voedingspatroon te combineren met meer beweging. Je hoeft daarvoor overigens niet opeens intensief te gaan trainen in de sportschool, ook als je elke dag 30 minuten actief beweegt (fietsen, wandelen) kom je al een heel eind, al kan het wel een paar maanden duren voordat je echt resultaat ziet. Wil je sneller van je buikvet af dan kun je ook met de Kettlebell gaan trainen, meer daarover kun je lezen in mijn blog “Kettlebell Oefeningen – Top 3 basis”.

Wil jij weten of je hormonen uit balans zijn, dan kun je dat achterhalen met een Bioprofile analyse. Op basis van symptomen worden (hormonale) disbalansen die al voor langere tijd aan de binnenkant van je lichaam spelen vastgesteld. Vervolgens wordt gekeken wat jouw lichaam nu nodig heeft om zo snel mogelijk buikvet te verliezen (en eventuele andere doelstellingen die je hebt), met op maat gemaakte adviezen met de beste voedingsmiddelen, superfoods, supplementen en levensstijl tips per hormonaal disbalans. De Bioprofile Analyse richt zich geheel op jouw specifieke persoonlijke situatie, het advies dat je vervolgens krijgt is dus ook echt maatwerk… want iedereen is uniek!

Wil je zelf vast beginnen en extra tips krijgen om af te vallen? Bekijk dan deze video met 35 afslankadviezen en ontdek hoe ook jij met 35 adviezen over voeding, superfoods en onze mind gemakkelijker blijvend gewicht kunt verliezen en iedere dag meer energie kunt hebben.

Heb jij een gezond gewicht volgens de BMI formule maar toch teveel buikvet? En wat doe jij of ga jij doen om jouw buikvet te verminderen? Laat je reactie achter en deel hier beneden jouw ervaringen met anderen!

Referenties

[1] Yusuf, Salim, et al. “Effect of potentially modifiable risk factors associated with myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): case-control study.” The Lancet 364.9438 (2004): 937-952.
[2] Montague, Carl T., and Stephen O’Rahilly. “The perils of portliness: causes and consequences of visceral adiposity.” Diabetes 49.6 (2000): 883-888.
[3] Kern, Philip A., et al. “Adipose tissue tumor necrosis factor and interleukin-6 expression in human obesity and insulin resistance.” American Journal of Physiology-Endocrinology And Metabolism 280.5 (2001): E745-E751.
[4] Marette, A. “Molecular mechanisms of inflammation in obesity-linked insulin resistance.” International Journal of Obesity 27 (2003): S46-S48.
[5] Mokdad, Ali H., et al. “Prevalence of obesity, diabetes, and obesity-related health risk factors, 2001.” Jama 289.1 (2003): 76-79.
[6] Peeters, Anna, et al. “Obesity in adulthood and its consequences for life expectancy: a life-table analysis.” Annals of internal medicine 138.1 (2003): 24-32.
[7] Adams, Kenneth F., et al. “Overweight, obesity, and mortality in a large prospective cohort of persons 50 to 71 years old.” New England Journal of Medicine 355.8 (2006): 763-778.
[8] Bogers, R. P., et al. “Overweight and obesity increase the risk of coronary heart disease: a pooled analysis of 30 prospective studies.” The IEA-EEF European Congress of Epidemiology 2006 Epidemiology and Health Care Practice. Vol. 21. No. Supplement 1. 2006.