Cacao voor een gezonde doorbloeding

Het is wetenschappelijk bewezen: cacao is goed voor een gezonde doorbloeding. De flavonolen in cacao worden, door wetenschappers, al langer beschouwd als bloeddrukverlagend. Recent (september 2013) heeft de European Food Safety Authority (EFSA) de volgende claim goedgekeurd: “200 mg cacao flavonolen per dag draagt bij aan een gezonde doorbloeding.”  Dat betekent dat al het wetenschappelijk bewijs (klinische studies) bij elkaar voldoende gegrond is voor deze claim. Als referentie, 200 mg cacao flavonolen staat gelijk aan 2,5 g hoog-flavonolen cacaopoeder of 10 g hoog-flavonolen pure chocolade. De meeste producten op basis van cacao gebruiken een productiemethode die de cacaobonen juist ontdoet van de meeste van deze gezonde flavonolen. Consumptie van onbewerkte rauwe cacao of cacaoproducten die gemaakt zijn via de zogenoemde Acticoa methode, waarbij 80% van de flavonolen behouden blijft, heeft daarom de voorkeur.

De meest krachtige flavonolen in cacao zijn waarschijnlijk catechin en epicatechin, die het vermogen hebben om de bloed-hersen-barrière te doorkruisen. Hoewel het mechanisme dat verantwoordelijk is voor deze gesuggereerde gezondheidsvoordelen niet helemaal duidelijk is, zouden zowel catechin en epicatechin een heel scala aan cardiovasculair beschermende eigenschappen bezitten. Zoals antioxidanten, werking als plaatjesaggregatieremmer, regulatie van de activiteit van het immuunsysteem, minder spanning op de bloedvaten, verlaging van de bloeddruk en ontstekingsremmende werking. Daar bovenop toont recentelijk voorlopige informatie uit onderzoek aan dat een hogere inname (7.5 in vergelijking met 1.7 g per dag) van chocolade (24% van de inname uit pure of rauwe chocolade) niet alleen bijdraagt aan verlaagde systolische (bovendruk) en diastolische (onderdruk) bloeddruk, maar ook de kans op een beroerte met 10% verkleint.  Bij patiënten die al een myocardinfarct ofwel hartinfarct hebben gehad, verlaagt het eten van chocolade het risico op sterven aan de aandoening binnen acht jaar met 66%, in vergelijking met patiënten die geen chocolade eten.

Cacao verbetert daarnaast de cognitieve vaardigheden en reguleert de afscheiding van insuline, zo hebben meerdere klinische studies aangetoond.

De Kuna Indianen
De Kuna Indianen, een volk van de San Blas eilanden uit Panama drinken dagelijks gemiddeld drie koppen van 300 ml cacao drank. De gangbare hypertensie (hoge bloeddruk) onder het Kuna volk is zeer laag (2.2%) en de bloeddruk verhoogt niet wanneer ze ouder worden. Ook zijn de cijfers van diabetes mellitus, myocardinfarct ofwel hartinfarct, beroerte en kanker veel lager dan gemiddeld in vergelijking met de rest van de bevolking van Panama. Kuna Indianen die naar de meer stadse delen van Panama zijn verhuisd hebben veel meer last van hypertentie (10,7%), tot wel 45% wanneer ze over de 60 jaar zijn. Hierdoor wordt gedacht dat de hoge inname van traditionele cacaodrank voor een groot deel verantwoordelijk is voor de enorm gezonde harten van de Kuna Indianen.

Cacao productie
Cacaobonen zijn officieel geen bonen, maar de zaden of pitten uit het fruit van de cacaoboom. Een cacaoschil weegt ongeveer 0,5 kg en een vrucht brengt ongeveer 35-50 zaden op, omgeven door een zoete pulp. De schil en de pulp vormen samen het fruit van de cacaoboom. Na het oogsten worden de zaden en fruitpulp bij elkaar verzameld en gefermenteerd onder de invloed van natuurlijke microbes die zich vermenigvuldigen door de suiker in het pulp als energie te gebruiken. Daarna worden de zaden gedroogd, in de zon of in speciale ovens, vervolgens worden ze vervoerd naar speciale cacao bewerkers. Daar worden de zaden ontdaan van hun dunne schilletje, en de kernen worden fijngemalen tot een dikke vaste pasta. Uit dit product kan vet onttrokken worden (cacaoboter) en het restant wordt vermalen tot cacaopoeder. Dit is het hoofdbestanddeel van chocoladeproducten.

Polyfenolen in cacao
De hoeveelheid polyfenolen in cacao is grotendeels bepaald door de origine van de cacaoboon en ook de soort. Gemiddeld is de hoeveelheid polyfenolen in gefermenteerde gedroogde bonen tussen de 3,5 tot 4%. Maar de hoeveelheid kan fluctueren tot wel 15% afhankelijk van de specifieke soort boon uit een bepaald klimaat en grondsoort. Natuurlijk is de oorspronkelijke hoeveelheid polyfenolen belangrijk, maar het grootste verlies hiervan komt voornamelijk door het proces waar de cacaoboon daarna doorheen gaat. De meeste cacaoproducten worden gemaakt met alkalische cacao. Alkalisatie wordt gebruikt om de smaak van cacao te verzachten, maar dit proces vernietigt de polyfenolen. Samengevat: in vergelijking met ongefermenteerde bonen worden er tot wel 85% polyfenolen vernietigd gedurende het traditionele verwerkingsproces. Totaal blijft er vaak maar zo’n 0,5% over in het eindproduct.

Het bedrijf ‘Barry Callebaut’ heeft patent op de Acticoa methode. Bij deze productiemethode blijven 80% van de polyfenolen behouden zonder het gebruik van extracten, toevoegingen of andere chemische substanties. Gedurende dit proces blijven twee maal zoveel polyfenolen behouden dan in andere soorten pure chocolade en wel vier keer zoveel dan in andere soorten melkchocolade.

Veel flavonolen
Flavonoïden zijn een groep natuurlijke organische verbindingen die veel voorkomen in voedingsmiddelen en zijn onder te verdelen in een aantal subcategorieën zoals flavonolen, isoflavonen, flavonen e.a. De bronnen die het meest rijk zijn aan flavonolen per 100 gram: cacaopoeder (3411 mg/100g), pure chocolade (1590 mg/100g), zwarte bessen (139 mg/100g), bosbessen (330 mg/100g), aardbeien (148 mg/100g), appel (111 mg/100g) en noten als hazelnoten, pecannoten, pistachenoten en amandelen (181-496 mg/100g). Zwarte thee, groene thee, druiven en rode wijn zijn ook rijk aan flavonolen.

Andere mineralen in cacaopoeder  

• Magnesium

In pure chocolade (70%-85% cacao) zit 36 mg magnesium per portie van 100 kcal, en dat is al 10% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (in Nederland) voor mannen van middelbare leeftijd. En dat is tien keer meer dan de hoeveelheid in melkchocolade.

• Koper

Chocolade is een belangrijke bron van koper: in pure chocolade zit 31% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, per portie van 100 kcal. En in cacaopoeder zit 23% per eetlepel.

• IJzer

Melk chocolade bevat 5% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer (ADH voor volwassen mannen en vrouwen na de overgang), per portie van 100 kcal (42 mg). Pure chocolade bevat 25% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid ijzer (1.90 mg) en een eetlepel cacaopoeder (ongezoet) bevat 0.75 mg ijzer.

• Vezels

Een eetlepel (5 g) cacaopoeder (ongezoet) bevat 2g vezels.

Bescherming voor de huid
Klinische studies hebben aangetoond dat de huid zich beter kan beschermen tegen UV-stralen (Heinrich et al., 2006; Neukam et al., 2007) bij langdurige inname van flavonolen uit cacao. Vergelijkbaar met bioactieve stoffen als b-caroteen en lycopeen. De huid zal minder snel rood worden en verbranden, ook zullen de huidcellen minder vocht verliezen.

 

Referenties
1. Effect of cocoa on blood pressure. Karin Ried, Thomas R Sullivan, Peter Fakler, Oliver R Frank, Nigel P Stocks. Editorial Group: Cochrane Hypertension Group.Published Online: 15 AUG 2012. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008893.pub2/abstract

2. Consumption of cocoa flavanols results in an acute improvement in visual and cognitive functions. D.T. Field et al. / Physiology & Behavior 103 (2011) 255–260

3. Consumption of cocoa, tea and coffee and risk of cardiovascular disease. Di Castelnuovo et al. / European Journal of Internal Medicine 23 (2012) 15–25

4. Cacao seeds are a “Super Fruit”: A comparative analysis of various fruit powders and products
Stephen J Crozier, Amy G Preston, Jeffrey W Hurst, Mark J Payne, Julie Mann, Larry Hainly, Debra L Miller. Crozier et al. Chemistry Central Journal 2011, 5:5

5. Identification of the 100 richest dietary sources of polyphenols: an application of the
Phenol-Explorer database. J Pe´rez-Jime´nez1, V Neveu, F Vos, and A Scalbert. European Journal of Clinical Nutrition (2010) 64, S112–S120

6. Francesco Visioli, Herwig Bernaert, Roberto Corti, Claudio Ferri, Stan Heptinstall, Enrico Molinari, Andrea Poli, Mauro Serafini, Henk J Smit, Joe A Vinson, Francesco Violi & Rodolfo Paoletti (2009). Chocolate, Lifestyle, and Health, Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 49:4, 299-312, DOI: 10.1080/10408390802066805

7. Lídia J. R. Lima , M. Helena Almeida , M. J. Rob Nout & Marcel H. Zwietering (2011) Theobroma cacao L., “The Food of the Gods”: Quality Determinants of Commercial Cocoa Beans, with Particular Reference to the Impact of Fermentation, Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 51:8, 731-761, DOI: 10.1080/10408391003799913

8. Cocoa and Chocolate in Human Health and Disease. David L. Katz, Kim Doughty, and Ather Ali. ANTIOXIDANTS & REDOX SIGNALING. Volume 15, Number 10, 2011

9. Consumption of flavanol-rich cocoa acutely increases microcirculation in human skin. Neukam et al. Eur J Nutr (2007) 46:53–56

10. Chocolate and Coronary Heart Disease: A Systematic Review. Owais Khawaja & J. Michael Gaziano & Luc Djoussé. Curr Atheroscler Rep (2011) 13:447–452

11. Flavonol-rich dark cocoa significantly decreases plasma endothelin-1 and improves cognition in urban children. Lilian Calderón-Garcidueñas et al. August2013|Volume4|Article104 |Frontiers in pharmacology.

12. Long-Term Ingestion of High Flavanol Cocoa Provides Photoprotection against UV-Induced Erythema and Improves Skin Condition in Women. Ulrike Heinrich et al. J. Nutr. 136: 1565–1569, 2006.

13. Systematic Analysis of the Content of 502 Polyphenols in 452 Foods and Beverages: An Application of the Phenol-Explorer Database. JARA PE´ REZ-JIME´ NEZ, VANESSA NEVEU, FEMKE VOS, AND AUGUSTIN SCALBERTJ. Agric. Food Chem., Vol. 58, No. 8, 2010

14. Impact of Fermentation, Drying, Roasting, and Dutch Processing on Epicatechin and Catechin Content of Cacao Beans and Cocoa Ingredients. MARK J. PAYNE, W. JEFFREY HURST, KENNETH B. MILLER, CRAIG RANK, AND DAVID A. STUART. J. Agric. Food Chem. 2010, 58, 10518–10527

15. Effects of chocolate, cocoa, and flavan-3-ols on cardiovascular health: a systematic review and meta-analysis of randomized trials. Lee Hooper, Colin Kay, Asmaa Abdelhamid, Paul A Kroon, Jeffrey S Cohn, Eric B Rimm, and Aed?´n Cassidy. Am J Clin Nutr 2012;95:740–51.