Vitamine D Tekort Testen – Noodzaak voor Preventie ziekten

Vitamine D is eigenlijk meer een hormoon dan een vitamine en speelt een rol in heel veel belangrijke processen in het lichaam. Zoals velen van ons weten helpt vitamine D bij de versterking van het immuunsysteem, maar dat is zeker niet de enige functie die deze vitamine heeft. Vitamine D zorgt daarnaast namelijk voor een goede calciumopname en helpt bij ter preventie van kanker, diabetes, astma en diverse andere ziektes. Vitamine D is waarschijnlijk een van de meest fundamentele vitamines voor ons lichaam, maar toch hebben veel Nederlanders een vitamine D tekort. Daarom wil ik het in deze video hebben over vitamine D.

In deze video en onderstaand artikel kun je lezen:

• Wat is vitamine D?
• Vitamine D tekort en oorzaken
• Symptomen en gevolgen van een vitamine D tekort
• Hoeveel vitamine D heb ik dagelijks nodig?
• Hoe kan ik een vitamine D tekort testen?
• Vitamine D veilig aanvullen

Wat is vitamine D?

In tegenstelling tot wat veel mensen denken is vitamine D is niet één vitamine, maar een groep van 5 in vet oplosbare prohormonen (precursors van hormonen), te weten vitamine D1 t/m vitamine D5, die de absorptie van calcium, ijzer, magnesium, fosfaat en zink in het lichaam vergroten. Voor de mens zijn vitamine D2 en vitamine D3 het belangrijkst voor de gezondheid, waarbij vitamine D3 tot wel 10 keer effectiever is dan vitamine D2. Het grootste gedeelte (90%) van de vitamine D3 die ons lichaam nodig heeft wordt aangemaakt zodra ultraviolette straling (UV) van de zon onze huid bereikt: afhankelijk van de zonsterkte, je leeftijd en huidskleur kun je als je 15 minuten onbeschermd in de zon zit tussen de 5.000 en 10.000 IU vitamine D3 aanmaken (Faurschou et al., 2012[i]). De overige 10% vitamine D3 en D2 krijgen we binnen via onze voeding.

Vitamine D is verantwoordelijk voor veel functies in ons lichaam, want het:

• Reguleert de calciumstofwisseling: calcitriol bevordert de efficiëntie van de resorptie van calcium in de nieren en stimuleert de absorptie van calcium en fosfaat in de darmen, waardoor onder andere botontkalking en botziekten kunnen worden voorkomen (Bolland et al., 2014[ii])
• Zorgt voor een sterk immuunsysteem en verlaagt de kans op virale en bacteriële infecties (Hewison, 2011[iii])
• Kan het risico op ca. 15 vormen van kanker (o.a. borstkanker, prostaatkanker, darmkanker, longkanker en lymfoom) helpen verlagen (o.a. Garland et al., 2006[iv])
• Verlaagt de kans op diabetes (Hypponen et al., 2002; Holick, 2004; Pittas et al., 2012[v])
• Vermindert de kans op astma (Brehm et al., 2009[vi])
• Beschermt tegen hart- en vaatziekten (Wang et al., 2008[vii])
• Vermindert de kans op stemmingswisselingen en depressie (Bertone-Johnson, 2009[viii])
• Vermindert de kans op zwangeschapscomplicaties, zoals keizersnede en pre-eclampsia (Bodnar et al., 2007[ix]), autisme (Cannell, 2008[x]) en taalstoornissen bij kinderen (Whitehouse et al., 2012[xi])
• Verhoogt de levensverwachting in het algemeen (o.a. Bjelakovic et al., 2011[xii]; Autier et al., 2007[xiii])

Vitamine D tekort en oorzaken

Veel Nederlanders hebben een vitamine D tekort, vaak zonder het zelf te weten. Vooral volwassenen ouder dan 50 jaar lopen het risico met een ernstig vitamine D tekort rond te lopen, want onderzoekers becijferden enkele jaren geleden dat 45% van de Nederlandse mannen en 56% van de Nederlandse vrouwen die zij onderzochten met een vitamine D tekort (vitamine D gehalte lager dan 50nmol/l) kampten (Snijder et al., 2005[xiv]). De belangrijkste oorzaken van dit vitamine D tekort zijn:

• Leefstijl: Te weinig blootstelling aan zonlicht omdat men veel te weinig buiten komt. Vooral mensen met een donkergetinte huid dienen ervoor te zorgen dat ze regelmatig naar buiten gaan, omdat zij van nature minder goed UV stralen omzet in vitamine D (Mithal et al., 2009[xv])
• Ouderdom: oudere mensen kunnen minder goed Uv-stralen omzetten in vitamine D. Bij een 70-jarige is het vermogen om zonlicht om te zetten in vitamine D3 gereduceerd tot 25% ten opzichte van een 20-jarige (Holick et al., 1989[xvi]).
• Overgewicht: vitamine D is een vetoplosbare vitamine, wat betekent dat als je lichaam over veel vetcellen beschikt de meeste vitamine D wordt afgebroken door vetcellen (Rodrigues-Rodrigues et al., 2009[xvii]).

Zoals je ziet is een ongezond of eenzijdig voedingspatroon geen oorzaak van een vitamine D tekort. Via voeding alleen is het namelijk vrijwel onmogelijk om aan voldoende vitamine D te komen, tenzij je bereid bent om dagelijks 2 porties zalmforel, 40 rundertartaartjes of 30 eieren te eten, want zelfs in vitamine D-rijke voedingsmiddelen zit maar weinig van deze belangrijke vitamine.

Symptomen en gevolgen van een vitamine D tekort

Vaak zijn de symptomen die duiden op een vitamine D gebrek erg subtiel en niet direct in verband te brengen met een vitamine D tekort. Echter, als je vaak last hebt van één of meer van de volgende symptomen kan het heel goed zijn dat je een vitamine D deficiëntie hebt:

• Regelmatig verkouden en griep
• Slappe spieren en spierkrampen
• Gewrichtspijn
• Tandvleesaandoeningen
• Chronische vermoeidheid
• Lusteloosheid
• Vaak botbreuken
• Slapeloosheid
• Overgewicht

Ondanks dat een vitamine D tekort vaak moeilijk te herkennen is, is het heel belangrijk om de symptomen niet te negeren. Een chronisch vitamine D tekort kan namelijk leiden tot allerlei ernstige ziektes en aandoeningen, zoals:

• Diabetes (Hypponen et al., 2002; Holick, 2004; Pittas et al., 2012[xviii])
• Astma (Brehm et al., 2009[xix])
• Hart- en vaatziekten (Wang et al., 2008[xx])
• Stemmingswisselingen en depressie (Bertone-Johnson, 2009[xxi])
• Kanker, waaronder borstkanker, prostaatkanker, darmkanker, longkanker en lymfomen (o.a. Garland et al., 2006[xxii])

Hoeveel vitamine D heb ik dagelijks nodig?

Wetenschappers en artsen zijn het onderling niet met elkaar over eens hoeveel vitamine D wij dagelijks nodig hebben om gezond te blijven en ons lichaam goed te laten functioneren. In onderstaande tabel kun je zien welke hoeveelheden worden aanbevolen door het Nederlandse Voedingscentrum, de Amerikaanse gezondheidsautoriteiten en enkele wetenschappers.

Groep	Voedings-centrum Nederland	U.S.A.	Holick (2004)[xxiii]	Garland & O’Connor (2009)[xxiv]
Kinderen	Kinderen van 0 t/m 3 jaar : 10 mcgr / 400 IU extra	Baby’s tot 1 jaar: 10 mcgr / 400 IU	25 mcgr / 1000 IU	0,9 mcgr of 35 IU p/pond lichaamsgewicht
Vrouwen	10 mcgr / 400 IU Vrouwen van 4 t/m 49 jaar met een getinte huidskleur en/of die niet genoeg buitenkomen en vrouwen van 50 t/m 69 jaar : 10 mcgr / 400 IU extra	Van 1 – 70 jaar: 15 mcgr / 600 IU	25 mcgr / 1000 IU	Kinderen 5-10 jaar: 67,5 mcgr / 2500 IUVolwassenen: 100 mcgr – 200 mcgr / 4000 – 8000 IU
Zwangere vrouwen	10 mcgr / 400 IU extra	15 mcgr / 600 IU	25 mcgr / 1000 IU	125 mcgr – 250 mcgr / 5000 – 10.000 IU
Mannen	10 mcgr / 400 IU Mannen van 4 t/m 69 jaar met een getinte huidskleur en/of die niet genoeg buitenkomen : 10 mcgr / 400 IU extra	Van 1 – 70 jaar: 15 mcgr / 600 IU	25 mcgr / 1000 IU	Kinderen 5-10 jaar: 67,5 mcgr / 2500 IUVolwassenen: 100 mcgr – 200 mcgr / 4000 – 8000 IU
Mannen en vrouwen vanaf 70 jaar	20 mcgr / 800 IU extra	20 mcgr / 800 IU	25 mcgr / 1000 IU	100 mcgr – 200 mcgr / 4000 – 8000 IU

Wie de adviezen van het Voedingscentrum opvolgt zorgt ervoor dat het vitamine D gehalte in het bloed een serum 25(OH)D van minimaal 25nmol/l bedraagt. Recente onderzoeken hebben echter uitgewezen dat de levensverwachting aanzienlijk verlengend wordt als je een veel hoger gehalte vitamine D in het bloed hebt, te weten een serum 25(OH)D van meer dan 85nmol/l (Garland et al., 2014[xxv]). Om gezond te blijven heb je dus in ieder geval veel meer vitamine D nodig dan door het Voedingscentrum wordt aanbevolen. Ikzelf raad aan ervoor te zorgen dat het vitamine D gehalte in je bloed minimaal een serum 25(OH)D van 50nmol/l bedraagt.

Hoe kan ik een vitamine D tekort testen?

Als je wil weten of je een vitamine D tekort hebt kun je het beste een bloedtest laten doen, want alleen daarmee kan worden vastgesteld of je een vitamine D tekort hebt en dus hoeveel vitamine D je per dag extra moet nemen. Een bloedtest om je vitamine D gehalte te laten bepalen zullen wij binnenkort gaan aanbieden. Heb je interesse, laat dan hieronder je reactie achter. Als je een Vitamine D test gaat laten doen, zorg wel dat je een 25(OH)D test (25-hydroxyvitamine D test) laat doen en niet de veel minder geschikte 1,25(OH)D test, want alleen dan krijg je een goed beeld van je algehele gezondheid in relatie tot het vitamine D gehalte in je bloed. Dit laatste geldt overigens niet voor mensen die lijden aan sarcoïdose, tuberculose of een lymfoom, zij dienen juist eerst een 1,25(OH)D test te doen.

Als het vitamine D gehalte in je bloed minder dan een serum 25(OH)D van 50nmol/l bedraagt, dien je vitamine D supplementen te nemen om je vitamine D tekort aan te vullen. Hoeveel extra vitamine D je in dat geval per dag dient in te nemen is niet alleen afhankelijk van het tekort dat je hebt, er zijn ook een aantal andere factoren die een rol spelen, waaronder je voedingspatroon, je huidskleur, je leeftijd, aan hoeveel zonlicht je wordt blootgesteld, of je medicijnen slikt en of je een ziekte of aandoening hebt die de opname van vitamine D in het lichaam belemmert (o.a. obesitas, bepaalde leverziektes en coeliakie). Lees daarom eerst de productinformatie op de verpakking van je vitamine D supplement en laat je eventueel adviseren door je arts, zodat je precies kunt bepalen hoeveel extra vitamine D jij per dag nodig hebt. Als je al last hebt van verhoogde calciumconcentraties in het bloed (hypercalciëmie) of nierstenen dien je altijd eerst een arts te raadplegen voordat je extra vitamine D gaat slikken.

Klik hier om een Vitamine D test te bestellen.

Vitamine D veilig aanvullen

Vitamine D is onder te verdelen in 5 verschillende vitamines, te weten:

Vitamine	Chemische compositie	Opmerkingen
D1	Verbinding van ergocalciferol (D2) en lumisterol, 1:1	Deze benaming wordt niet meer gebruikt
D2	Ergocalciferol	Kan niet door het menselijk lichaam geproduceerd worden. Wordt gemaakt van ergosterol (provitamine D2) in plantaardige voeding of schimmels (b.v. kaas, paddenstoelen, gist).
D3	Cholecalciferol	Kan wel door het menselijk lichaam in de huid worden geproduceerd uit (het uit cholesterol afkomstige) 7-dehydrocholesterol via een fotochemische reactie op ultraviolette stralen uit zonlicht. Is in kleine mate aanwezig in dierlijke voeding (vette vis, eieren, visolie).
D4	22-dihydroergocalciferol	Is een verzadigde vorm van vitamine D2
D5	Sitocalciferol	Is gesynthetiseerd uit 7-Dehydrositosterol

Voor de mens zijn vitamine D2 en vitamine D3 het belangrijkst voor de gezondheid, waarbij vitamine D3 tot wel 10 keer effectiever is dan vitamine D2. Aangezien vitamine D3 de meest effectieve vorm van vitamine D is raden wij aan om uitsluitend vitamine D supplementen te slikken die vitamine D3 bevatten. Wij raden bovendien aan dit in een vloeibare vorm te nemen, waarbij je één of meerdere druppels onder de tong druppelt. De vitamine D3 wordt bij deze wijze van inname direct via het mondslijmvlies opgenomen in je bloed en hoef dus niet eerst het maagdarmkanaal te passeren, zodat een goede opname in het bloed gegarandeerd is.

Klik hier voor het Vitamine D3 supplement dat wij aanbevelen.

Referenties

[i] Faurschou, A., et al. “The relation between sunscreen layer thickness and vitamin D production after ultraviolet B exposure: a randomized clinical trial.” British Journal of Dermatology 167.2 (2012): 391-395.
[ii] Bolland MJ, Grey A, Gamble GD, Reid IR (January 2014): “The effect of vitamin D supplementation on skeletal, vascular, or cancer outcomes: a trial sequential meta-analysis”. Lancet Diabetes Endocrinol (Meta-analysis)
[iii] Hewison M (2011): “Vitamin D and innate and adaptive immunity”. Vitam. Horm. Vitamins & Hormones 86: 23–62.
[iv] Garland, Cedric F., et al: “The role of vitamin D in cancer prevention.” American Journal of Public Health 96.2 (2006): 252.
[v] Holick, Michael F. “Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis.” The American journal of clinical nutrition 79.3 (2004): 362-371.
[vi] Brehm, John M., et al. “Serum vitamin D levels and markers of severity of childhood asthma in Costa Rica.” American journal of respiratory and critical care medicine 179.9 (2009): 765.
[vii] Wang, Thomas J., et al. “Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular disease.” Circulation 117.4 (2008): 503-511.
[viii] Bertone‐Johnson, Elizabeth R. “Vitamin D and the occurrence of depression: causal association or circumstantial evidence?.” Nutrition reviews 67.8 (2009): 481-492.
[ix] Bodnar, Lisa M., et al. “Maternal vitamin D deficiency increases the risk of preeclampsia.” Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 92.9 (2007): 3517-3522.
[x] Cannell, John Jacob. “Autism and vitamin D.” Medical Hypotheses 70.4 (2008): 750-759.
[xi] Whitehouse, Andrew JO, et al. “Maternal serum vitamin D levels during pregnancy and offspring neurocognitive development.” Pediatrics 129.3 (2012): 485-493.
[xii] Bjelakovic, Goran, et al. “Vitamin D supplementation for prevention of mortality in adults.” Cochrane Database Syst Rev 7.7 (2011).
[xiii] Autier, Philippe, and Sara Gandini. “Vitamin D supplementation and total mortality: a meta-analysis of randomized controlled trials.” Archives of Internal Medicine 167.16 (2007): 1730-1737.
[xiv] Snijder, Marieke B., et al. “Adiposity in relation to vitamin D status and parathyroid hormone levels: a population-based study in older men and women.” Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 90.7 (2005): 4119-4123.
[xv] Mithal, A., et al. “Global vitamin D status and determinants of hypovitaminosis D.” Osteoporosis international 20.11 (2009): 1807-1820.
[xvi] Holick, MichaelF, LoisY Matsuoka, and Jacobo Wortsman. “Age, vitamin D, and solar ultraviolet.” The Lancet 334.8671 (1989): 1104-1105.
[xvii] Rodríguez‐Rodríguez, Elena, et al. “Vitamin D in overweight/obese women and its relationship with dietetic and anthropometric variables.” Obesity 17.4 (2009): 778-782.
[xviii] Holick, Michael F. “Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis.” The American journal of clinical nutrition 79.3 (2004): 362-371.
[xix] Brehm, John M., et al. “Serum vitamin D levels and markers of severity of childhood asthma in Costa Rica.” American journal of respiratory and critical care medicine 179.9 (2009): 765.
[xx] Wang, Thomas J., et al. “Vitamin D deficiency and risk of cardiovascular disease.” Circulation 117.4 (2008): 503-511.
[xxi] Bertone‐Johnson, Elizabeth R. “Vitamin D and the occurrence of depression: causal association or circumstantial evidence?.” Nutrition reviews 67.8 (2009): 481-492.
[xxii] Garland, Cedric F., et al: “The role of vitamin D in cancer prevention.” American Journal of Public Health 96.2 (2006): 252.
[xxiii] Holick, Michael F. “Vitamin D: importance in the prevention of cancers, type 1 diabetes, heart disease, and osteoporosis.” The American journal of clinical nutrition 79.3 (2004): 362-371.
[xxiv] Cedric Garland and Tracey O’Connor (2009): “Seminar how vitamin D can be used to prevent breast cancer — as well as infectious diseases, type 1 diabetes, hypertension, colon cancer, and falls in the elderly “, University of Toronto, Ontario, Canada.
[xxv] Garland et al. (2014): “Meta-analysis of All-Cause Mortality According to Serum 25-Hydroxyvitamin D”. American Journal of Public Health