Botten Bouillon voor helen van lekkende darm syndroom

Als je last hebt van een lekkende darm of andere verteringsproblemen, is botten bouillon één van de beste manieren om je darmen te helpen herstellen. De gelatine die vrij komt als je botten bouillon (bone broth) op de traditionele manier laat trekken, is uitermate helend voor het slijmvlies van je darmwand. Beschadigde darmen liggen ten grondslag aan veel chronische klachten zoals voedselallergieën, coeliakie, candida of vermoeidheid. Lees hier hoe je met bone broth kan zorgen dat je darmwand weer herstelt.

In dit artikel:

• • Wat is een lekkende darm?
  • Gevolgen van een lekkende darm
  • Lekkende darmen herstellen met botten bouillon
  • Botten bouillon werkt alleen als je hier ook op let
  • De juiste bone broth drinken

Wat is een lekkende darm?

Bij een lekkende darm heeft de darmwand een hogere doorlaatbaarheid dan normaal. Een lekkende darm kun je als het ware vergelijken met een hele fijne zeef, waarvan een aantal gaatjes net te groot zijn. Daardoor kunnen er grotere stukjes onverteerd voedsel door dan de bedoeling is. Belangrijk in het doorlaten van voedingsstoffen zijn de zogenaamde tight junctions. Dit zijn een soort schuifdeuren, die onder normale omstandigheden de ongewenste stoffen en te grote stukken voedsel tegenhouden om het lichaam binnen te komen.

Bij een lekkende darm werken de tight junctions niet goed. Daardoor komen stoffen die we niet willen toch in de bloedbaan terecht, zoals toxinen van slechte darmbacteriën, afvalstoffen, onverteerde voedselstukjes en schimmels. We denken er vaak niet aan dat je darmen in feite nog de buitenkant van je lichaam vormen. Als deze stoffen via de darmwand wel in het bloed terecht komen, kan dat in de rest van je lichaam problemen opleveren. Hippocrates zei dan ook al: “All diseases start in the gut”.

Gevolgen van een lekkende darm

Omdat de opname van voedingsstoffen in je darmen begint, liggen de darmen aan de basis van je algehele gezondheid. Een gezonde darmflora heeft ook een directe link met je immuunsysteem. Goede bacteriën in onze darmen activeren bijvoorbeeld het aanmaken van één van de belangrijkste groep immuun cellen: lymfocyten. Bij een gezond darmsysteem zit de darmwand er vol mee, maar bij verstoorde darmen is de productie minder. Herstel je je darmen, dan verbetert ook je weerstand weer.

Het voordeel van botten bouillon is dat het zowel helend werkt voor je darmwand, als dat het je immuunsysteem ondersteunt. Dit bleek onder andere uit een onderzoek met kippenbouillon. De kippenbouillon bleek een remmende werking op ontstekingsreacties in het lichaam te hebben (Rennard, 2000)[1]. In onze vorige blog kun je lezen wat voor gezondheidsvoordelen botten bouillon nog meer heeft.

Een lekkende darm is daarnaast één van de grote oorzaken van lagegraadsontstekingen, die in verband wordt gebracht met de meeste moderne ziektes zoals coeliakie (Visser, 2009)[2], hart- en vaatziekten (Ross, 1999)[3], auto immuunziektes en diabetes (Secundulfo, 2004)[4], migraine en chronische vermoeidheid (Prescott, 2013)[5].

Ook psychische aandoeningen hebben vaak een verband met problemen in de darmen. Als je darmflora uit balans is, produceren bepaalde bacteriën gifstoffen (neurotoxins) die effect kunnen hebben op je brein. Heb je een gezonde darmwand dan komen die gifstoffen niet in de bloedbaan. Bij een lekkende darmwand wel. Dit is ook de basis van het GAPS dieet (gut and psychology syndrome), waarbij het helen van de darm gebruikt wordt om psychische aandoeningen zoals schizofrenie of depressie te genezen (Campbell, 2010)[6]. Botten bouillon is één van de belangrijkste ingrediënten van het GAPS dieet.

Lekkende darmen herstellen met botten bouillon

In onze vorige blog kan je lezen waarom bone broth heel anders is dan de bouillon die je in de supermarkt koopt en wat botten bouillon zo bijzonder gezond maakt voor o.a. je botten, je huid en je immuunsysteem. In botten bouillon zit ook een combinatie van stoffen die allemaal op zich een belangrijke rol spelen bij het herstellen van een beschadigde darmwand. Het grote voordeel van botten bouillon is dat het makkelijk verteerbaar is, in tegenstelling tot veel andere voeding die moeilijk af te breken is voor beschadigde darmen. Uiteindelijk heb je alleen wat aan gezonde voeding als je lichaam de nutriënten ook op kan nemen. Zeker als je darmen al beschadigd zijn, is botten bouillon dus een goede keus.

1. Gelatine

De gelatine die in bone broth zit die lang heeft kunnen trekken, is het beste medicijn voor je darmen. Gelatine is de bouwstof voor een gezonde slijmvlieslaag en beschermt daarmee je darmen tegen allergenen en lastig te verteren voedingsmiddelen zoals gluten. Als je darmwand al beschadigd is ondersteunt gelatine de genezing van het slijmvlies. Uit onderzoek bleek onder andere dat gelatine de ontstekingsreacties in menselijke darmcellen vermindert (Frasca, 2012)[7].

Gelatine ondersteunt daarnaast ook de groei van goede bacteriën, de basis van gezonde darmen. Gelatine zelf is zoals gezegd makkelijk te verteren maar helpt ook bij de vertering van ander voedsel.  Doordat het spijsverteringssappen naar de oppervlakte van de gekookte voeding aantrekt wordt dit voedsel makkelijker verteerd. Op die manier verhoogt gelatine dus ook nog eens de voedingswaarde van wat je eet.

2. Aminozuren proline en glycine

De gelatine die in bottenbouillon zit bevat ook twee belangrijke aminozuren: proline en glycine. Deze aminozuren stellen het lichaam in staat om het eigen bindweefsel, vooral de pezen en ligamenten, te versterken (Fallon, 2000)[8]. Maar ook voor de gezondheid van je darmen spelen ze een belangrijke rol. Glycine ondersteunt de spijsvertering door een verhoogde maagzuurproductie. Glycine is ook een belangrijk bestanddeel van galzuur, dat noodzakelijk is voor de vertering van vetten in de dunne darm. Glycine is daarnaast ontstekingsremmend en helpt bij herstel van infecties (Zhong, 2003)[9]. Proline speelt in een belangrijke rol in het herstel van kraakbeen en gewrichten, vermindert cellulites en helpt bij een lekkende darm (Daniel, 2003)[10].

3. Glutamine

Het aminozuur glutamine wordt beschouwd als één van de beste middelen om een geïrriteerde darmen te herstellen en is bij uitstek een ingrediënt van botten bouillon. Glutaminezuur is namelijk wat bouillon die hartige ‘umami’ smaak geeft. Tegenwoordig wordt dat nagemaakt in smaakversterkers zoals mono sodium glutamaat (MSG, ook vaak gistextract genoemd en met E-nummer E621, zie onze blog Vermijd deze 12 producten met E621).

Glutamine is het meest voorkomende aminozuur in ons bloed en zowel darmcellen als geactiveerde immuuncellen gebruiken glutamine als energie bron (Newsholme, 2001)[11]. Het ondersteunt de weerstand van het slijmweefsel en vermindert ongewenste doorlaatbaarheid, doordat het als een soort coating over je darmcellen zit en schadelijke stoffen afstoot (Rapin, 2010)[12]. Uit een analyse van meerdere wetenschappelijke onderzoeken werd geconcludeerd dat zowel glutamine als curcumine (een van de werkzame stoffen uit kurkuma) uit voeding ontstekingen en oxidatieve stress kunnen remmen die samen hangen met het functioneren van de tight junctions van de darmcellen (Rapin, 2010)[13].

Botten bouillon werkt alleen als je hier ook op let

Naast het gebruik van botten bouillon om je darmen te herstellen, is het ook belangrijk om te kijken naar de oorzaak van de beschadigingen in je darmwand. Veel heeft te maken met voeding en leefstijlfactoren waar je zelf invloed op kunt hebben. Dat begint met de zorg voor je darmflora.

• • 1. Darmflora

Een lekkende darm ontstaat in eerste instantie doordat de darmflora uit balans is.  Een juiste balans in darmbacteriën is essentieel om je darmwand gezond te houden. In je darmen wonen naast de ‘goede’ ook ‘slechte’ (opportunistische) bacteriën. Veel suiker en (bewerkte) koolhydraten vergroten het aantal schimmels (candida in het bijzonder) en bepaalde opportunistische bacteriën. Daardoor raken de darmcellen in de dikke slijmlaag aan de binnenkant van je darmen en de verbindingen tussen de darmcellen (de tight junctions) beschadigd.

Er zijn verschillende oorzaken waarom je darmflora uit balans kan zijn, waarvan de belangrijkste medicatie, antibiotica, pesticiden, stress en voeding zijn. Die doden ook de goede bacteriën waardoor de slechte bacteriën, parasieten en schimmels zoals candida meer kans krijgen om zich te vermeerderen. De ‘slechte’ bacteriën kunnen vervolgens microscopisch kleine gaatjes in de knooppunten tussen de cellen in je darmwand maken waardoor de darmwand wordt beschadigd.

Een lekkende darm herstelt geleidelijk als de darmbacteriën weer in balans komen. Vermijd daarom voeding die de darmwand kan beschadigen (zoals gluten in granen en zuivel) en kies voor een gezond voedingspatroon met weinig suikers en koolhydraten. Gefermenteerde producten zoals zuurkool en kefir helpen om je darmflora in balans te krijgen. Ook probiotica kunnen je darmen helpen te herstellen.

2. Voedselallergieën herkennen

Voedselallergieën hebben ook een nauwe relatie met darmproblemen. Als de darmwand (onverteerde) stoffen doorlaat die niet in het lichaam thuis horen, ontstaat de kans dat het immuunsysteem op deze stoffen reageert. Een allergie tegen een bepaald voedingsmiddel treedt dus pas op wanneer de darmwand beschadigd is en ons immuunsysteem (meerdere malen) in aanraking komt met de onverteerde voedselstukjes.

Als dat eenmaal het geval is, kan de voedselallergie de beschadiging van de darmcellen blijven verergeren. Als de allergenen in je bloedbaan komen zal het immuunsysteem namelijk in actie komen om de lichaamsvreemde bedreigingen ‘uit te schakelen’. Een reactie van het immuunsysteem leidt tot het vrijkomen van ontstekingsstoffen (cytokinen) en een stijging van de oxidatieve stress wat weer tot een verdere beschadiging van de darmcellen leidt.

Het is daarom belangrijk om in het geval van een lekkende darm voedselallergieën te herkennen en tijdelijk te elimineren om verdere beschadigingen te voorkomen totdat de darmwand weer hersteld is. Lees de blog Uitslag van mijn voedselintolerantietest (dit had ik nooit verwacht).

De juiste bone broth

In de tussentijd kan je je darmen dus flink ondersteunen door regelmatig botten bouillon te eten. In de vorige blog hebben we uitgelegd waarom bouillonblokjes uit de winkel meestal niet de helende stoffen bevat die traditionele botten bouillon juist zo krachtig maakt. Let er dus op dat als je bouillon koopt die echt van botten is gemaakt die lang hebben kunnen trekken. In de volgende blog zullen we uitleggen hoe je zelf stap voor stap je eigen botten bouillon kunt maken.

Bronnen

[1] Rennard B., et al., Chicken soup inhibits neutrophil chemotaxis in vitro, Chest, 2000 Oct;118(4):1150-7

[2] Visser J., et al., Tight junctions, intestinal permeability, and autoimmunity: celiac disease and type 1 diabetes paradigms, Annals of the New York Academy of Science. 2009 May;1165:195-205

[3] Ross, R., Atherosclerosis — An Inflammatory Disease, The New England Journal of Medicine, 1999; 340:115-126

[4] Secondulfo M., et al., Ultrastructural mucosal alterations and increased intestinal permeability in non-celiac, type I diabetic patients, Digestive and Liver Disease, 2004;36:35–45

[5] Prescott, S., Early-life environmental determinants of allergic diseases and the wider pandemic of inflammatory noncommunicable diseases, Journal of Allergy and Clinical Immunology, January 2013, Volume 131, Issue 1, Pages 23–30

[6] Campbell, N., Gut and psychology syndrome, Natural Treatment for Autism, ADD/ADHD, Dyslexia, Dyspraxia, Depression, Schizophrenia, 2010

[7] Frasca G. Et al., Gelatin tannate reduces the proinflammatory effects of lipopolysaccharide in human intestinal epithelial cells, Clinical Experiental Gastroenterology 2012; 5: 61–67.

[8] Sally Fallon Morell, “Broth is beautiful”, Weston Price Foundation, January 1, 2000

[9] Zhong Z. et al., L-Glycine: a novel antiinflammatory, immunomodulatory, and cytoprotective agent, Current Opinions on Clinical Nutrition and Metabolic Care. 2003, 6(2):229-40

[10] Daniel, K., Why Broth is Beautiful: Essential Roles for Proline, Glycine and Gelatin, Weston Price Foundation, 18 juni 2003

[11] Newsholme P., Why is L-glutamine metabolism important to cells of the immune system in health, postinjury, surgery or infection?, The Journal of Nutrition, 2001 Sep;131(9 Suppl):2515S-22S

[12] Rapin, J., et al., Possible links between intestinal permeability and food processing: A potential therapeutic niche for glutamine, Clinics (Sao Paulo). 2010 Jun;65(6):635-43

[13] Rapin, J., et al., Possible links between intestinal permeability and food processing: A potential therapeutic niche for glutamine, Clinics (Sao Paulo). 2010 Jun;65(6):635-43