Wat te doen tegen een Jetlag + Omgaan met onregelmatige werktijden

• • Gezondheid • 0

Van plan om dit jaar een verre reis te gaan maken? Of vlieg je vaak naar verre bestemmingen omdat je piloot, steward(ess) of zakenreiziger bent? Dan zul je soms of regelmatig te maken krijgen met een jetlag. In deze blog lees je alles over een jetlag: wat het is, hoe het ontstaat, wat de gevolgen op korte termijn zijn en wat de effecten van een chronische jetlag op de lange termijn zijn. Ook lees je in deze blog hoe je een jetlag kunt tegengaan. Omdat de gevolgen van een jetlag goed te vergelijken zijn met de effecten van het draaien van nachtdiensten komt het omgaan met onregelmatige werktijden ook in deze blog aan de orde. (meer…)

Jezelf blijven motiveren, 10 effectieve tips

• • Gezondheid • 1

Als je gezonder leeft, dan komen er ook momenten dat je even geen zin hebt om die gezonde maaltijd te maken of om te gaan sporten. Jezelf blijven motiveren gaat gelukkig niet over jezelf steeds opnieuw oppeppen. Het gaat over keuzes maken en weten waar je echt waarde aan hecht. In dit artikel lees je hoe jezelf kunt blijven motiveren, zodat je niet terugvalt en blijvend resultaat hebt.

Motivatie

Hoe blijf je gemotiveerd om te blijven groeien, om steeds weer een hoger niveau te behalen? Blijvend succes komt simpelweg voort uit blijvend gezonder eter, blijvend bewegen en goed met stress omgaan. Om blijvend resultaat te hebben zul je dus gewoontes moeten veranderen: om structureel resultaat te hebben, zul je structureel iets anders moeten doen dan je hiervoor deed. Gelukkig zul je merken dat jezelf blijven motiveren veel minder gaat over jezelf steeds oppeppen en peptalks geven, maar meer over bewustwording van waar je waarde aan hecht en wat je echt wilt, en daardoor gerichte keuzes maken. Het zal je dan steeds gemakkelijker afgaan om gezonde gewoontes vol te houden. De realiteit is: dat slanke, gezonde en fitte lichaam met de energie die je wilt en kunt hebben, komt voort uit het hebben van de juiste waarden. Weten waar je meer waarde aan hecht, aan nu die pizza eten of hecht je meer waarde aan gezonder zijn op de lange termijn. Op sommige momenten kan dat best die pizza zijn, dat moet natuurlijk ook eens kunnen, maar het verschil zit hem in een bewuste keuze maken. Kies je voor je lange termijn waarden en dat wat je uiteindelijk echt belangrijk vindt of laat je je verleiden tot dat waar je in de korte termijn naar op zoek bent…

1. Verantwoordelijkheid nemen

Het is gemakkelijk om iets buiten jezelf de schuld te geven van het feit dat je niet het lichaam hebt dat je zou willen. Je kunt denken dat het eenmaal altijd zo is geweest, dat je eenmaal slechte genen hebt, dat je eenmaal snel aankomt, dat je alles doet wat je kunt, maar dat het je op de een of andere manier toch niet lukt om af te vallen. Er is altijd wel iets anders wat we de ‘schuld’ kunnen geven, iets waardoor we zelf geen verantwoordelijkheid hoeven te nemen voor ons lichaam, onze energie en onze gezondheid. Je hoeft daar geen oordeel over te hebben, het gaat niet over schuld of ‘iets fout doen’. Het gaat erom dat je gaat zien dat je het heft in eigen hand kunt nemen. Dat je verantwoordelijk bent voor je eigen resultaat. Jij bent de baas over je eigen gedachten en je gedachten zijn dus niet de baas over jou. Dus jij bepaalt wat je in je mond stopt en wat voor beweging je doet. Misschien heb je daar tot nu toe moeite mee gehad, dat is menselijk, maar je bent zelf verantwoordelijk. Beslis dat je vanaf nu zelf in staat bent te bepalen wat je echt wilt! En als je te zwaar bent, dat je misschien wat meer gegeten hebt dan je had moeten doen, of dat je misschien niet de juiste gezonde voeding hebt gegeten. Niet omdat je iets fout deed, maar juist om te voelen dat je het in de toekomst anders wilt doen.

Ook al had je het daar in verleden moeite mee, je kunt het heft in eigen handen nemen. Jij bent verantwoordelijk voor je eigen resultaat.

2. Bewust besluiten wat je wilt!

We reageren vaak automatisch op onze gevoelens en emoties. Wanneer je trek hebt in chocolade dan mag het van jezelf of als je vandaag geen zin hebt om te sporten dan komt het morgen wel weer. Je reageert op dat wat er gebeurt of dat wat je voelt. Dat is menselijk omdat we van nature meer gericht zijn op korte termijn plezier en het vermijden van korte termijn pijn. Het gevolg daarvan is alleen dat we daarmee vaak juist lange termijn pijn creëren. Wanneer je bijvoorbeeld steeds niet gaat sporten of veel snoept en je daarna schuldig voelt, of zelfs op een bepaald moment te veel weegt is dat lange termijn pijn. Er is echter ook een andere keuze, je kunt bewust besluiten wat je echt wilt! Als je bewust besluit wat je echt graag wilt, ook al vergt dat even door de (korte termijn) pijn heen gaan, is dat de sleutel tot blijvend succes. Gebruik bijvoorbeeld het woord STOP om jezelf hierbij te helpen. Wanneer je zin hebt in zoet gebruik dan eerst het woord STOP en denk vervolgens: wat wil ik nou eigenlijk echt? Waar ben ik nou eigenlijk naar op zoek als ik dit in mijn mond stop? En is dit op de lange termijn wat ik echt wil? Dat zijn krachtige vragen die ons helpen om gemotiveerd te blijven en de lange termijn in de gaten te houden.

3. Durven falen

Veel mensen vinden het moeilijk om gezond leven vol te houden vanuit een angst dat het niet lukt of dat ze falen. Daarvoor is het als eerste belangrijk om te accepteren dat je nu ook al goed genoeg bent. Dus niet: ‘Ik moet eerst afvallen, dan mag ik van mijzelf houden.’ In plaats van te focussen op wat niet goed genoeg is en wat moet veranderen, is acceptatie de huidige situatie volledig omarmen en dus accepteren. We zijn soms bang om iets te accepteren omdat we denken dat we ons daarmee toestemming geven dat het ook zo mag blijven. We willen niet dat die situatie hetzelfde blijft en daarom willen we het niet accepteren. Acceptatie is echter een voorwaarde om iets te kunnen veranderen. Je hoeft dan geen energie meer te steken (al dan niet onbewust) in je ertegen verzetten. Als je accepteert kun je daarna de situatie veranderen. Vervolgens bestaat falen niet, van alle fouten groei je alleen maar. Dus hoe meer je faalt, hoe succesvoller je wordt. Hoe meer je fout doet, des te beter weet je wat niet werkt en wat je niet moet doen. En daarmee ben je alleen maar vele stappen dichter bij je doelstelling. Dit is een totaal nieuwe manier van denken die je jezelf kunt aanleren. Je doet dat door jezelf toestemming te geven om het niet perfect te hoeven doen. Zie alle tegenslagen als gelegenheden om te groeien. Lees hier meer over het loslaten van perfectionisme.

4. Gebruik falen voor succes!

Hoe kun je in die flow blijven van sporten en gezond eten, ook op de momenten dat je er even geen zin in hebt? Die momenten komen we allemaal tegen: als we iets wel graag willen, maar er geen zin in hebben. Als je bijvoorbeeld met jezelf had afgesproken om vanavond te sporten, maar dat je moe uit je werk bent gekomen en er geen zin meer in hebt. Misschien herken je ook wel dat als je vervolgens niet gaat sporten, je toch een schuldgevoel hebt. Nu heb je een keuze: dit kan een patroon worden, of je gebruikt dat vervelende gevoel van spijt als motivatie om het de volgende keer anders te doen! Wanneer je vast blijft zitten in dat schuldgevoel omdat je niet hebt gesport of de verkeerde dingen hebt gegeten zal dat alleen maar meer frustratie geven. Het haalt je uit je kracht omdat je voelt dat je het niet kunt of dat het nooit gaat lukken. Besluit om dat vervelende schuldgevoel juist te gebruiken, om ervan te leren en om te beseffen dat je dat gevoel absoluut niet nog een keer wil. Zo kan dat vervelende gevoel, dat gevoel dat jou uit je kracht haalt, de volgende keer dienen als motivatie om wel te gaan. Omdat je weet dat je, ook al heb je geen zin, je daarna heel voldaan en krachtig voelt. Je kunt dan terugdenken aan deze keer, aan de keer dat het niet lukte en dat niet prettig voelde. Op ieder moment heb je een keuze: laat ik het tegen me werken of laat ik het juist voor me werken?

5. De vraag om jezelf te stellen voor blijvende motivatie

Vraag je niet alleen af wanneer je gaat sporten of gezond gaat eten, maar stel jezelf als eerste de vraag waarom je beweegt of gezond eet. De reden waarom je iets wilt is het belangrijkste fundament voor je motivatie! Hoe meer redenen je jezelf kunt geven, hoe meer fundament voor je motivatie in de toekomst. Je hiervan bewust worden helpt je op moeilijke momenten om te weten waar je het voor doet.

De reden waarom je iets wilt is het belangrijkste fundament voor je motivatie!

6. De tweede vraag om jezelf te stellen voor blijvende motivatie

We ‘dansen’ ons hele leven tussen dat wat we graag willen en wat onze angsten zijn. Het is een soort spel tussen iets willen zoals gezonder zijn, anders willen leven, meer willen bewegen en anderzijds angst ervaren bijvoorbeeld om te falen of niet goed genoeg te zijn. We zijn dit ons niet altijd bewust, maar deze factoren spelen onbewust mee en drijven wel onze acties (of dat wat we juist niet doen). Ik wil wel slanker zijn, ik wil wel meer energie hebben, ik wil wel gezonder zijn, ik wil wel fitter zijn, ik wil wel meer bewegen, MAAR het lukt mij niet omdat…
De vraag om jezelf te stellen: wat is jouw grote MAAR? Waarom is het jou tot nu toe niet gelukt om een gezonde levensstijl vol te houden? Deze reden speelt waarschijnlijk al je hele leven onbewust mee bij beslissingen die je neemt. Deze ‘MAAR’ is onze grootste beperking. Het is het verhaal dat we onszelf vertellen over waarom we niet kunnen hebben wat we wel willen hebben.
Wat is de ‘maar’ waar jij jezelf mee beperkt? Heb je niet de tijd? Niet de motivatie? Niet het geld? Ben je bang om te falen? Ben je bang voor succes? Ben je bang dat het niet zal lukken? Heb je het gevoel dat je het niet waard bent om gelukkig te zijn? Ga eens bij jezelf na wat jouw grote MAAR is, welk verhaal jij jezelf vertelt. Dan weet je bewust wat je grootste beperking is. Wil je blijvend succesvol zijn? Laat dan die MAAR, je verhaal, los en stap weer terug in wie je echt bent.

Motivatie

7. Wat is jouw bekrachtigende eigenschap of identiteit

Om je daarbij te helpen kun je een bekrachtigende identificatie bedenken die bij je past. Zijn er tijden in je leven geweest die zwaar waren en was er toen niet iets waar je je (al dan niet onbewust) aan kon vasthouden? Dat wat je bekrachtigde of op de been hield? Iets waardoor je je heel sterk voelde? Wat was de identiteit waar je toen aan vasthield? Misschien was dat een van de volgende kernwaardes?

    • Ik laat me niet stoppen
    • Ik ben kracht
    • Ik ben liefde
    • Ik ben passie
    • Ik ben geluk
    • Ik ben plezier
    • Ik ben hartstocht

Of misschien iets heel anders. Wat komt er in jou op waar je aan kunt vasthouden? Waar je al aan hebt vastgehouden in het verleden in zware tijden of toen je een tegenslag moest verwerken. Denk daar eens over na want die sterke momenten zijn er al geweest! Door jezelf deze vraag te stellen krijg je het antwoord, en het antwoord helpt je op momenten dat je het nodig hebt. Het helpt je op de momenten wanneer je extra kracht of motivatie nodig hebt.

8. Laat het een gewoonte worden

Het geheim van mensen die gezond leven of veel sporten is dat het een gewoonte of automatisme is geworden. Ze hebben er geen moeite mee, ze doen het gewoon. Punt. Ze pakken hun sportuitrusting of sporttas, die al klaar staat, en gaan even sporten. Ze koken iets gezonds, omdat ze de boodschappen al in huis hebben. Doordat het een gewoonte is geworden, raken ze juist uit hun ritme als ze het sporten een paar keer overslaan. Uiteindelijk voel je je echt fitter en energieker als je regelmatig beweegt, al begin je maar met drie keer per week twintig minuten. Het is altijd goed om een doelstelling te hebben, dat geeft focus en helpt om iets vol te houden. Wat is jouw beweegreden? Waarom wil jij sporten, bewegen of gezonder eten? Wil je een prestatie neerzetten? Wil je afvallen? Wil je beter met stress omgaan of lekkerder in je vel zitten? Wil je ontspannen? Een helder doel voor ogen hebben helpt om gemotiveerd te blijven.

9. Waar focus je op?

Tijdens je ‘reis’ naar een betere gezondheid en een slanker lichaam zul je ook regelmatig bewust moeten focussen. Je focus zal afdwalen naar: ‘Ik heb zo’n zin in dat broodje.’ Je focus zal afdwalen naar: ‘Ik heb vandaag zo hard gewerkt, dus ik heb dat stuk taart, chocolade, zakje chips, wijntje of biertje wel verdiend.’ Je focus zal afdwalen naar: ‘Ik heb vandaag geen zin om te sporten.’ Je belangrijkste training is dus niet de fysieke training (het sporten zelf), maar de mentale training. Namelijk de training dat op de momenten dat je geen zin hebt om te sporten, dat je neigt weer de dingen te eten die je altijd at en die eigenlijk niet goed voor je zijn, je jezelf herinnert aan het feit dat je zelf controle hebt over je eigen gedachten, over je eigen mentale staat. Je hebt namelijk ieder moment de keuze waar je op focust. In je leven heb je dit onbewust al veel vaker gedaan. Er is ongetwijfeld eerder in je leven een moment geweest waarop je moest presteren. Je moest er zijn voor je kind, voor je partner, voor een familielid. Je had geen tijd om met je eigen emoties of problemen bezig te zijn, iemand anders had je hulp op dat moment nodig. En je deed het gewoon. Wat je onbewust deed, is je eigen mentale staat beheersen, mede door te focussen op het doel dat je voor ogen had en je focus niet te laten afleiden. Dit is dus iets wat we onszelf kunnen aanleren.

10. Vertrouwen

De basis voor blijvend succes en gemotiveerd blijven is een andere mentale staat aannemen. Een staat van dankbaarheid en vertrouwen. Dankbaarheid voor de gezondheid die je nu al hebt en een gevoel van vertrouwen dat het uiteindelijk goed zal komen en dat die ene keer dat je jezelf verliest in die heerlijke reep chocolade slechts een heel klein onderdeel is van je complete reis naar een geweldige gezondheid. Zo zul je heel succesvol een gezondere levensstijl kunnen ontwikkelen. Vertrouwen is een mentale staat van rust en innerlijke zekerheid. De rust en zekerheid voelen dat iets goed zal komen, dat je stap voor stap verbeteringen zult blijven maken, dat je uiteindelijk de gezondheid en het lichaam zult hebben waar je naar zoekt. Vertrouwen is het tegenovergestelde van stress. Er is geen stress als je vertrouwen hebt. Stress ontstaat als je weer op de weegschaal staat, toch weer bent aangekomen en denkt: ‘Hoe kan dat nou? Waarom lukt het me niet? Wat doe ik verkeerd?’ Vertrouwen is weten dat je niet hoeft te weten waarom je bent aangekomen, maar alleen maar hoeft te focussen op wat je wél wilt. Zolang je met rust en zelfvertrouwen aan je voeding en gezondheid blijft werken, zullen de resultaten zich laten zien. Je kunt jezelf steeds bewust terugbrengen naar een mentale staat van bijvoorbeeld acceptatie, dankbaarheid en vertrouwen. Het zijn gevoelens die je op elk moment weer bewust kunt oproepen. Zo blijf je vanzelf gemotiveerd om steeds nieuwe doelstellingen te behalen.

Wat je verder kan helpen om je gezonde gewoontes echt vol te houden is een planning. Bedenk op welke dagen en welke tijdstippen je gaat doen wat nodig is. Wanneer je hebt bepaald dat dit het moment is om te gaan sporten of je voeding te verbeteren (met als gevolg dat je ook zult afvallen) maak je de kans dat je ook daadwerkelijk die actie onderneemt veel groter. Als je er geen tijd voor vrij maakt kun je ook niets bereiken en kan het ook geen vaste gewoonte worden.

Wat het Voedingscentrum niet weet over Kokosolie

• • Nieuws, Superfoods & (Groene) Smoothies • 3

Geschokt lees ik het bericht van het Voedingscentrum, gepubliceerd op 21 mei, dat er onvoldoende onderzoeken zouden zijn die aantonen dat kokosolie (in hun terminologie ‘kokosvet’) gezond is. Het Voedingscentrum haalt aan dat kokosolie verzadigde vetten bevat (klopt), maar daarna wordt, zonder verwijzing naar welk onderzoek dan ook, vermeld: “Verzadigd vet verhoogt je slechte cholesterol. Dit vergroot het risico op hart- en vaatziekten”. (meer…)

Perfectionisme (durven) loslaten, hoe doe je dat?

• • Gezondheid • 1

Perfectionisme kan een drijfveer zijn om je doelen te bereiken, maar vaak bereik je er juist het tegenovergestelde mee. Dan kan het je juist belemmeren of tegenhouden op je pad. Ik zie regelmatig dat het misloopt als mensen te hoge eisen aan zichzelf stellen. Perfectionisme komt natuurlijk ergens vandaan en het loslaten vergt ook moed. In dit artikel lees je hoe je perfectionisme kunt loslaten zodat je meer geluk ervaart en toch je doelen bereikt.
Perfectionisme loslaten

In dit artikel:

Iets perfect willen doen geeft stress. Je moet heel veel van jezelf, stelt hoge eisen, het is niet snel goed genoeg en 100% inzet is niet voldoende. Dit kost een hoop energie. Zeker op de weg naar een maximale gezondheid of een gezond gewicht kun je die energie veel beter gebruiken. Daarbij ontzie je jezelf een gevoel van tevreden en blij zijn, en dus het ervaren van meer geluk. Waar komt perfectionisme vandaan en hoe kun je het meer loslaten?

Waar komt perfectionisme vandaan

Iets heel goed of zelfs perfect willen doen komt in de basis voort uit angst. Om specifieker te zijn: je bent onbewust bang dat als iets niet goed genoeg is, JIJ niet goed genoeg bent. Onder perfectionisme ligt vaak de angst om te falen en die angst komt voort uit de angst dat je niet goed genoeg bent. Er zit angst om controle te verliezen en dus wil je de controle houden en daar komt perfectionisme uit voort. Wanneer we dus perfectie nastreven handelen we vanuit angst en niet vanuit het hart. Uit onderzoek (2009) is gebleken dat vrouwen vaker last hebben van het gevoel dat ze tekort schieten, zowel thuis als op werk. Wat een negatief effect heeft op de balans tussen werk en ontspanning. Aan dit onderzoek deden 288 volwassenen mee die een gezinsleven hadden en minimaal 20 uur per week werkten. 38 procent van de vrouwen en 24 procent van de mannen bleken op het werk zichzelf hoge doelen te stellen en niet het gevoel te hebben dat ze deze doelen ooit haalden. Voor de thuissituatie ging dit op voor 30 procent van de vrouwen en 17 procent van de mannen. De onderzoekers waren verbaasd over het verschil tussen mannen en vrouwen. Zij vermoeden dat dit te maken heeft met het feit dat vrouwen verschillende boodschappen en signalen tot zich krijgen, enerzijds om carrière te maken en anderzijds om ook thuis te zijn voor de kinderen, maar zij stellen dat verder onderzoek dit moet uitwijzen. Wanneer we meer willen bewegen of gezonder willen zijn vergt dat wat discipline, maar afvallen of gezonder worden moet geen zware klus of opgave zijn. De stress die dat kost heeft juist een negatief effect en zal je eerder tegenhouden in dat wat je wilt bereiken. Je kunt je doelen ook bereiken zonder perfectionisme! Je ervaart dan meer geluk omdat je minder streng voor jezelf bent. Hieronder leg ik uit hoe.

Perfectionisme loslaten en acceptatie

Wat heeft perfectionisme, de gedachte dat het perfect moet zijn, je tot nu toe gekost? Hoe heeft het jouw leven gevormd? Wil je het nog steeds op die manier? Denk daar eens rustig over na. Perfectionisten denken onbewust vaak dat ze zich pas gelukkig en goed zullen voelen, dat ze pas goed genoeg zijn, als ze eerst hun doel bereikt hebben, of dat nou afvallen, gezond eten of iets heel anders is. Dat doel eerst bereiken geeft je onbewust houvast, je houdt op die manier de controle. Het is een middel om zekerheid te ervaren, de zekerheid dat je het doel gaat bereiken. ‘Als ik maar streng voor mijzelf ben en als ik pas tevreden ben als ik mijn doel bereikt heb, dan bereik ik dat doel hopelijk ook!’ Alleen het gevolg van dit onbewuste patroon is dat we gevoelens van tevredenheid en geluk aan het uitstellen zijn, bijvoorbeeld over je lichaam of gezondheid. Met andere woorden: wie zich hoge doelen stelt, is geneigd het geluk uit te stellen tot in de toekomst. De gevoelens van tevredenheid en geluk krijgen een bepaalde voorwaarde: ‘Ik ben pas goed genoeg als ik mijn doel bereikt heb.’ We denken dat we hard moeten buffelen om daarna te kunnen oogsten! Maar die gevoelens van geluk, tevreden zijn en dankbaarheid voor wat er wél is, zijn fundamentele gevoelens die je niet zou moeten uitstellen tot in de toekomst. Je weet ook helemaal niet of het bereiken van je doel werkelijk zo goed voelt als je nu denkt, er is ook kans van niet.

Perfectionisme

Zo lang we dit doel nog niet bereikt hebben voelen we ons eerder ongelukkig en daarmee kom je in een negatieve spiraal. Als we ons ongelukkig voelen is de neiging er juist om meer en ongezonder te gaan eten en dat maakt het weer moeilijker om dat doel te bereiken.
De sleutel hier is dus: acceptatie. Het is zo moeilijk om te ‘accepteren’ omdat we onbewust vaak bang zijn dat als we accepteren, we onszelf daarmee toestemming geven om onze doelen niet te halen, toestemming dat alles bij het oude mag blijven. Maar dat is niet zo! Acceptatie is niet hetzelfde als jezelf toestemming geven dat alles bij het oude blijft. Het komt alleen niet meer vanuit die strengheid, maar juist vanuit liefde voor jezelf. Omdat je het jezelf gunt om een hoger niveau te halen streef je daarnaar. Maar durf daarbij in het moment te voelen dat je al goed genoeg bent, dat het genoeg is, dat je genoeg doet. Kies voor dankbaarheid, kijk naar wat je allemaal al hebt bereikt. Sta stil bij de successen die je haalt, al zijn ze nog zo klein: vele kleine stappen maken samen een grote. Wees niet teleurgesteld of boos op jezelf als je een dag iets ongezonds hebt gegeten of onvoldoende hebt bewogen. Integendeel, wees dankbaar naar jezelf voor de stappen die je wél genomen hebt, al zijn ze in jouw ogen nog zo klein. Als je dagelijks je focus legt op dankbaarheid, is er geen plaats meer om je ontevreden te voelen over je lichaam. Tegelijkertijd kan je dus wel een hoger doel nastreven. Je kunt nu dankbaar zijn, maar tegelijkertijd (in dankbaarheid) nastreven om gezonder te gaan leven. Want slank zijn is niet alleen slank zijn, het is een gevolg van een goede gezondheid. Je kunt op een goede manier, zonder dat je je op perfectie moet focussen gezonder gaan leven, en als gevolg daarvan gaan afvallen.

Het verschil tussen verwachtingen en een standaard nastreven

Hoge verwachtingen van jezelf hebben en vinden dat je perfect moet presteren werkt teleurstellingen in de hand. Als we hoge verwachtingen hebben en hoge eisen stellen aan onszelf, stellen we geluk uit tot in de toekomst. Met lagere verwachtingen verhogen we ons geluksgevoel. Gelukkig zijn met hoe het nu is en hoe je nu bent, en tegelijk een standaard nastreven vanuit liefde voor jezelf. Omdat je jezelf meer energie gunt, of een gezonder gewicht bijvoorbeeld. Het gaat vooral om acceptatie, dankbaarheid en ook genieten van het moment en van de kleine dingen. Jezelf toestaan dat je niet pas gelukkig bent als je doelen hebt bereikt, maar jezelf toestaan om gelukkig te zijn als de zon schijnt, als je een knuffel krijgt, als je je kind kunt knuffelen of je kat kunt aaien. Dan heb je niet veel meer nodig om gelukkig te zijn. Wat zijn voor jou de kleine dingen die je gelukkig maken? Verschuif je focus daarheen. Het gaat er dus om dat het heel goed is om een standaard na te streven, maar maak je eigen geluk en dankbaarheid niet afhankelijk van het bereiken van die doelen. Dat is een groot verschil. Geef jezelf toestemming om gelukkig te zijn met jezelf en met de kleine dingen die je blij maken, maar streef tegelijkertijd naar dat hogere niveau omdat je het jezelf gunt.

Het gaat er om dat het heel goed is om een standaard na te streven of een doel te willen bereiken, maar maak je eigen geluk niet afhankelijk van het bereiken van die doelen. Accepteer jezelf ook als je het doel nog niet hebt gehaald. Accepteren betekent namelijk niet dat je jezelf toestaat dat je doelen niet haalt of dat alles bij het oude blijft, accepteren zorgt ervoor dat je minder streng bent voor jezelf.

Falen is noodzakelijk

Ik werk veel samen met coach Albert Sonnevelt met wie ik binnenkort ook een bijzonder coaching weekend geef op een prachtige locatie in Zuid-Frankrijk. Albert zegt op zijn website: “Bang zijn om fouten te maken of alleen de fouten zien die je maakt, typeert een perfectionist. Dat werkt angst in de hand en bovendien zie je op die manier over het hoofd wat er wel goed gaat. Het is prettiger voor je gemoedsrust om je te richten op wat je goed doet. Waardeer jezelf om wie je bent en wat je kunt. Fouten maken is iets wat je doet, niet wat je bent.” Sterker nog succes is niet mogelijk zonder eerst fouten te maken, falen of jezelf toestaan dat er iets mislukt is een noodzakelijke stap op weg naar succes. Sarah Lewis was een van president Obama’s adviseurs op het gebied van kunst en cultuur en schreef het boek ‘De kracht van mislukking’. Ze zegt: “Slagen en falen zijn geen tegenstellingen, geen pieken en dalen. Succes kan simpelweg niet bestaan zonder mislukking en de onderkenning daarvan is een stap in de goede richting. Zie de kansen die ontstaan door het falen van een project, durf risico te nemen zonder succesgarantie.” Zo kun je ‘mislukkingen’ met heel andere ogen bekijken en zien als een onderdeel van succesvol zijn.

Perfectionisme

Leg de lat wat lager

Ik zie dat het regelmatig misloopt als mensen te hoge eisen aan zichzelf stellen. Als je meteen elke dag gaat sporten of je eetpatroon in een keer drastisch omgooit is de kans groot dat je snel opgeeft. Het hoeft niet in één keer perfect te zijn! De kans op slagen is veel groter als je kleinere, haalbare stappen zet. Het gevoel dat je niet goed genoeg bent neemt alleen maar toe als je hoge eisen aan jezelf stelt en daardoor je doelen niet haalt. Leg de lat liever wat lager, zodat je je doel wel bereikt! Dat geeft een gevoel van kracht en de moed voor een volgende stap of doelstelling. Met veel kleine en haalbare doelen bereik je eveneens je einddoel, maar wel met meer gemak en plezier! Durf ook eens voor 80% te gaan in plaats van 100%. Altijd streven naar 100% ofwel ‘perfect’ kost veel energie, terwijl 80% ofwel ‘goed genoeg’ bijdraagt aan meer levensgeluk, zo blijkt ook wetenschappelijk onderzoek (2012). Uit dit onderzoek bleek dat ambitie en erg gedreven zijn zeker succes kan bewerkstelligen, maar dat dit op lange termijn niet gelukkig maakt. De onderzoekers ontdekten zelfs dat mensen die minder gedreven waren zich gelukkiger voelden. Ze concluderen dat mensen die naar het hoogste streven ook vaak ontevredenheid ervaren. Wanneer je altijd maar hoge doelen hebt en hoge eisen aan jezelf stelt is het niet snel goed genoeg, wat allerlei negatieve emoties en stress met zich meebrengt.

Tot slot

Focus elke dag alleen op wat je die dag aan beweging gaat doen of vervang slechts één ongezond voedingsmiddel voor iets gezonds of begin met alleen het toevoegen van een groene smoothie per dag. Je hoeft het alleen maar vandaag goed te doen. Vraag je niet af wat je morgen gaat doen, dat zie je morgen wel. Kijk niet met spijt terug op gisteren, toen het een keertje niet is gelukt om te bewegen of gezond te eten: doe het vandaag gewoon weer goed voor jezelf. Zo veranker je de nieuwe gezonde gewoonte in je dagelijkse leefpatroon zonder dat het meteen in één keer perfect hoeft te zijn. Zo voeg je gezonde gewoontes toe aan je leven omdat je het jezelf gunt! Niet omdat je daarna pas goed genoeg bent.

Referenties
– Mitchelson JK, Seeking the perfect balance: Perfectionism and work-family conflict. Journal of Occupational and Organizational Psychology. Volume 82, Issue 2, Page 349-367, 2009.
– AlbertSonnevelt.nl
– Sarah Lewis, De Kracht van Mislukking, Een noodzakelijke stap op weg naar succes. Uitgeverij De Bezige Bij, 2015.
– news.nd.edu/news/29204-go-getters-fall-short-in-happiness-and-health-new-study-shows/

Een Superfood ontbijt in 1 minuut

• • Superfoods & (Groene) Smoothies • 2

In deze video laat ik je een superfood ontbijt zien die binnen in minuut klaar is en die je lichaam alle energie geeft die het nodig heeft.

In deze video ontdek je:

  • Een ontbijt, binnen één minuut, op basis van noten, zaden en superfoods
  • Een ontbijt dat ik persoonlijk heb helpen ontwikkelen vanuit mijn eigen behoefte
  • Hoe je je lichaam meteen ’s morgens de voedingsstoffen kunt geven die het nodig heeft en hoe je de dag kunt starten met een stabiele bloedsuikerspiegel
  • Een ontbijt dat allerlei zakjes superfoods vervangt
  • Een ontbijt dat geschikt is voor zowel zoetekauwen als chocolade-lovers, zonder suikers, e-nummers of zuivel
  • Wat mijn persoonlijke favoriete superfood is


Een snel Superfood ontbijt

Het ontbijt is een belangrijke maaltijd van de dag. Een goed ontbijt kan je meteen stabiele energie geven voor meerdere uren. Door je ontbijt te verbeteren kun je de hele dag meer energie, concentratie en minder trek in zoet hebben. En je kunt die vervelende energie-dips voorkomen. Met het juiste ontbijt kan je jouw stofwisseling voor de hele dag stimuleren. Zelf was ik op zoek naar het beste ontbijt ooit, een ontbijt waarmee ik mijn lichaam meteen de voedingsstoffen kon geven die het echt nodig heeft. Voeding is voor mij een middel om goed voor mijn lichaam te zorgen. Er zit een heel groot verschil tussen je lichaam vullen en je lichaam voeden. Gezonde voeding geeft ons energie, en andere voeding kost energie, er is eigenlijk geen middenweg. Ik zocht naar een lekker ontbijt, maar wel een die mijn bloedsuikerspiegel stabiel houdt voor meerdere uren. Vanuit deze eigen behoefte heb ik geholpen om de Granola van Superfoodies te ontwikkelen. Een ontbijt (die overigens net zo goed dient als smakelijk tussendoortje) met alle superfoods waar ik van houd.

Moeilijk om te kiezen

De Granola van Superfoodies is een product op basis van noten en zaden. Er zit een klein beetje havermout in, maar verder geen granen en is dus helemaal vrij van gluten. Er zitten zeker ook geen slechte suikers in, geen zuivel, soja en uiteraard geen e-nummers. Het zijn noten, zaden, gedroogde vruchten en superfoods.
De verschillende smaken
Groene Granola Kokosnoot & Spirulina
Deze kokossmaak is heerlijk en ook al zit deze vol met gezonde spirulina, je proeft vooral de kokos. Spirulina is mijn favoriete superfood vanwege het eiwitpigment fycocyanine dat er in zit. Spirulina heeft een sterk ontgiftende werking. Ook zit er kelp in deze granola, een zeer jodiumrijke voedingsstof. Dat betekent dat je met één portie granola zo ongeveer je dagelijkse behoefte aan jodium binnenkrijgt en dat is belangrijk gezien zeker 37% van alle Nederlanders een tekort aan jodium heeft, aldus een gepubliceerd Europees rapport. Kinderen vinden deze smaak vaak ook heel lekker.

Rode Granola Goji & Açai
Dit is een fruitsmaak met biologische goji- en açaibessen. Ook zitten er camu camu bessen in, een vruchtje dat zeer rijk is aan vitamine C. Dit is een ultieme energieboost.

Bruine Granola Cacaonibs & Maca
Chocoladeliefhebbers kunnen hun hart ophalen met deze bruine granola vol rauwe cacao en het superfood maca. Rauwe cacao is heel erg rijk aan magnesium en bevat anti-oxidanten. Maca ondersteunt de hormoonbalans, geeft energie en wordt al heel lang gebruikt als afrodisiacum.

Hoe eet je dit ontbijt?

Serveer deze granola met een royale hoeveelheid noten-, rijst- of hennepmelk, kefir, geitenyoghurt of geitenmelk, of experimenteer naar hartenlust en voeg lekker vers fruit toe. Als je een zoetekauw bent, voeg dan eens honing, kokosnectar of ahornsiroop toe en geniet van de lekkere smaak die je daarmee creëert. Je kunt de granola ook gewoon los eten of als tussendoortje.

Zelf ben ik echt fan van dit product, dus ik zou zeggen probeer het eens en kijk of je ook zo enthousiast bent.

p.s. Superfood.nl geeft 6 doosjes van deze granola (twee van iedere smaak) voor de prijs van 4. Klik hier voor de actie.

Hoe je darmen en brein verbonden zijn en wat dit betekent voor je gezondheid

• • Gezondheid • 4

Dat de conditie van de darmen niet alleen invloed heeft op je lichamelijke gezondheid, maar ook op je geestelijk welzijn was bij natuurgeneeskundig artsen al langer bekend, maar wordt nu ook in de reguliere wetenschap steeds steviger onderbouwd. Wetenschappers noemen de verbinding tussen brein en hersenen ook wel de ‘hersen-darm-as’. Dit kan goed nieuws zijn voor mensen met bijvoorbeeld depressie of angststoornissen. In dit artikel lees je hoe je darmen en brein verbonden zijn en wat dit betekent voor je (geestelijke) gezondheid.

darm brein verbonden

In dit artikel:

Het vooraanstaande wetenschappelijk medisch tijdschrift Nature publiceerde eind 2014 de resultaten van een onderzoek naar de verbinding tussen darmen en het brein. Dit onderzoek analyseerde de samenhang tussen de darmconditie en het geestelijk welzijn. Ook andere wetenschappelijke onderzoeken tonen een link tussen darmen, darmbacteriën en angst en zelfs tussen een verstoorde bacteriënhuishouding in de darmen en autisme. In onze darmen leven miljarden bacteriën en deze spelen een grote rol in het behouden van onze gezondheid. Ze halen energie uit onze voeding en beschermen ons tegen infecties.

Hoe je darmen en brein verbonden zijn

De darm- en hersenfunctie is nauw verweven. De darm bevat enorm veel zenuwen en een heel arsenaal aan verschillende signaalstoffen, isolatiematerialen voor zenuwen en soorten bekleding. Er is maar één ander orgaan dat ook zo’n grote verscheidenheid bezit: de hersenen. Het zenuwstelsel van de darm wordt daarom ook wel darmhersenen genoemd, juist omdat het zo groot is en in chemisch opzicht al even complex. Giulia Enders schrijft in haar populaire en informatieve boek over de darmen ‘De Mooie Voedselmachine’ uitgebreid over het belang van de darmen voor het brein en andere organen en zo voor je hele welbevinden. Zij legt ook uit dat de wetenschap nu ontdekt wat wij eigenlijk al lang weten: ons buikgevoel, ons instinct bepaalt voor een groot deel hoe het met ons gaat. ‘Het in je broek doen van angst’, een ‘teleurstelling wegslikken’, een nederlaag eerst even ‘verteren’, iemand kan ons ‘het leven zuur maken’ of we hebben ‘vlinders in onze buik’ zijn slechts enkele voorbeelden. De Amerikaanse wetenschapper en microbioloog Sarkis Mazmanian legt in het artikel in Nature uit dat wetenschappers nu pas beginnen te ontdekken hoe de darmbacteriën het brein kunnen beïnvloeden. Het immuunsysteem speelt daarbij een belangrijke rol evenals de zogenoemde nervus vagus. Deze zenuw is de belangrijkste en snelste weg van de darm naar de hersenen. Hij loopt door het middenrif, langs de slokdarm omhoog tussen longen en hart, en door de keel tot in de hersenen. Enders haalt in haar boek een onderzoek aan onder muizen (2011) waarbij een muis in een klein bakje water wordt gezet, maar met zijn pootjes de bodem niet kan raken. Hij wil uiteraard weer aan land dus zwemt rondjes. Het bleek dat muizen met depressieve neigingen niet lang blijven zwemmen en steeds weer roerloos gaan drijven. In hun hersenen kunnen remmende signalen beter worden doorgestuurd dan motiverende en aansporende impulsen. Bovendien reageren ze sterker op stress (zo kan men normaal gesproken nieuwe antidepressiva onderzoeken: als ze na inname langer zwemmen, zegt dat iets over de werking van een bepaalde stof). Maar in dit onderzoek voerden ze de helft van de muizen met een bacterie die de darm verzorgt: Lactobacillus rhamnosus JB-1. De muizen met de opgepepte darm zwommen inderdaad niet alleen langer en met meer hoop, in hun bloed bleken ook minder stresshormonen te zitten. Bovendien scoorden ze beter bij geheugen- en leertesten dan hun soortgenoten die deze bacterie niet hadden gekregen. Maar als de wetenschappers de nervus vagus doorsneden, was er geen verschil meer tussen de groepen muizen. Enders legt uit dat je deze zenuw dus kunt zien als een soort telefoonkabel tussen de darmen en de hersenen.

Het zenuwstelsel van de darm wordt ook wel darmhersenen genoemd, juist omdat het zo groot is en in chemisch opzicht al even complex als de hersenen zijn.

Ontstaat angst in de darmen?

Uit ander onderzoek in 2011 bleek ook dat de bacteriën die in onze darmen leven onze hersenen en ons gedrag beïnvloeden. De onderzoekers zagen dat wanneer de bacteriehuishouding in de darmen van muizen uit balans en verstoord was, bijvoorbeeld door toediening van antibiotica, ze zich anders gedroegen en er was sprake van een verhoogde hersenactiviteit in de gebieden verantwoordelijk voor angst en depressie. Wanneer de bacteriehuishouding weer in balans kwam (bijvoorbeeld als ze stopte met het toedienen van antibiotica) werd ook het gedrag van de muizen weer normaal. Natuurlijk zijn veel verschillende factoren bepalend voor gedrag, maar darmbacteriën spelen in ieder geval een grote rol. Een enkele verstoring, door een infectie of antibiotica, kan al leiden tot gedragsveranderingen. De onderzoekers leggen uit dat de resultaten belangrijk zijn omdat er verschillende maag- en darmaandoeningen gepaard gaan met depressieve gevoelens en angst en er ook aanwijzingen zijn dat een verstoorde bacteriehuishouding in de darmen in verband staat met autisme. Dit bleek ook uit onderzoek in 2013 onder autistische kinderen. Het online tijdschrift The Verge specialiseert zich in o.a. technologie, cultuur en wetenschap en publiceerde dat jaar een artikel over een tiener die was gediagnosticeerd met de obsessieve-compulsieve stoornis OCS of ook wel OCD en een ernstige mate van ADHD. Haar ouders waren de wanhoop nabij en hadden klinieken door heel Amerika bezocht omdat ze zich ernstige zorgen maakten over de dwangmatige handelingen en donkere gedachtes van hun dochter. Zelfs een cocktail van zware medicatie zorgde niet voor een verbetering van de symptomen. Uiteindelijk kwamen ze terecht bij een psychiater in Boston, James Greenblatt, zo staat beschreven in dit artikel. Hij vroeg haar van alles over haar kindertijd en haar symptomen, maar vroeg haar als eerste psychiater ook naar de conditie van haar darmen. Hij wilde weten of ze last had van diarree of juist obstipatie, of ze andere darmklachten had of wel eens last had van brandend maagzuur. Het antwoord daarop was ja, het meisje had inderdaad allerlei darmklachten. Hierdoor besloot Greenblatt om niet alleen te werken met medicatie en psychotherapie, maar schreef haar daarnaast probiotica voor om twee keer per dag te gebruiken. Probiotica verbetert de darmflora, deze goede bacteriën houden bijvoorbeeld de ‘slechte’ bacteriën op afstand. Na deze mix van medicatie, therapie en probiotica waren de klachten en dwangmatige handelingen van het meisje na zes maanden zeer sterk vermindert. Na een jaar had het meisje helemaal geen last meer en zou je niet kunnen denken dat ze eerder zoveel symptomen had. Haar ouders stonden totaal versteld, maar Greenblatt zelf was minder verbaasd. Voor hem was het een geval zoals hij er al velen was tegengekomen, waarbij de bacteriën in de darm de geestelijke gesteldheid veroorzaakten of er in ieder geval een invloed op hadden. In het artikel zegt Greenblatt: “Onze darmen zijn echt ons tweede brein.”

De invloed van de darmen op emoties en pijn

Wetenschappers weten al lange tijd dat er een connectie is tussen de hersenen en de darmen, maar nog niet zo lang weten zij ook dat de communicatie beiden kanten opgaat. Dus niet alleen van hersenen naar de darmen, maar ook van de darmen naar de hersenen. Enders beschrijft in haar boek dat het eerste onderzoek naar het effect van de darm op gezonde menselijke hersenen, na alle onderzoeken onder muizen, in 2013 werd gepubliceerd. De onderzoekers waren ervan uitgegaan dat er bij mensen geen zichtbaar effect zou optreden. Niet alleen zij waren verbaasd over de uitkomst, maar ook de rest van de onderzoekswereld. Nadat de proefpersonen vier weken lang een mengsel van bepaalde bacteriën hadden ingenomen, waren enkele hersengebieden duidelijk veranderd, vooral de hersengebieden waar emoties en pijn worden verwerkt. Bij mensen die last hebben van het Prikkelbare Darmsyndroom (PDS) lijkt er iets mis te gaan in de communicatie tussen de hersenen en de darmen, dat probleem kan zich overal op deze ‘verbinding’ bevinden. De darmen sturen bijvoorbeeld te sterke signalen of de signalen van de hersenen worden niet begrepen door de darm. Bij mensen met een prikkelbare darm kan de verbinding van darm naar hersenen heel belastend zijn, en dat is zelfs zichtbaar op hersenscans. Tijdens een onderzoek werd bij proefpersonen een ballonnetje in de darm opgeblazen, terwijl tegelijkertijd beelden van hun hersenactiviteit werden gemaakt. Bij proefpersonen zonder klachten was een normaal hersenbeeld te zien zonder opvallende gevoelscomponenten. Bij proefpersonen met een prikkelbare darm veroorzaakte het groter worden van het ballonnetje een duidelijke activiteit in een emotioneel hersendeel waar anders onprettige gevoelens worden verwerkt en hierdoor voelden ze zich helemaal niet goed, terwijl daar geen aanleiding voor was. Iemand met het prikkelbare darmsyndroom voelt vaak een onaangename druk of geborrel in de buik, en heeft snel last van diarree of verstopping. Zo iemand heeft ook vaker dan gemiddeld last van angstaanvallen en depressies. Onderzoeken zoals met het ballonnetje laten zien dat onprettige gevoelens door de darm-hersen-as kunnen ontstaan. De mogelijke oorzaken zijn bijvoorbeeld een langere tijd minuscule ontstekingen, een slechte darmflora of een levensmiddelenallergie waar iemand zich niet bewust van is, aldus Enders. Ook bij mensen met een darmziekte als Crohn of colitis ulcerosa, waar wel echte wonden in de darm te zien zijn (dat is niet het geval bij PDS), komen net als bij mensen met PDS vaker dan gemiddeld depressies en angstaanvallen voor. Serotonine blijkt daarnaast ook een rol te spelen. Serotonine is een stof die ons een geluksgevoel oplevert, het is ook een boodschapperstof en betrokken bij het doorsturen van boodschappen van de hersenen naar de darmen. Volgens Gezondheidsnet bevindt 90 procent van alle serotonine in ons lichaam zich in de darmen. Bij een goede werking levert serotonine je dus dat gelukgevoel op, maar bij een verstoring raak je eerder depressief. En raken bovendien dus ook je darmen van slag.

darm brein verbinding

Voor iedereen belangrijk: de darmen en stress

Je kent misschien ook wel dat je last van je darmen krijgt door stress of een ingrijpende gebeurtenis. Dit heeft ook alles met de hersen-darm-as te maken. Op dit moment zijn er enkele, maar wel goede, onderzoeksteams die onderzoeken hoe de drempels van darm en hersenen versterkt kunnen worden. Dat is niet alleen belangrijk voor mensen met darmproblemen, maar voor iedereen. Stress is namelijk een van de belangrijkste prikkels tussen de darm en hersenen. Zodra onze hersenen een probleem (zoals tijdsdruk of irritatie) signaleren, dan willen ze dit probleem oplossen en daar hebben ze energie voor nodig. Deze energie lenen de hersenen vooral van de darm, legt Enders uit. De darm krijgt via zogenoemde sympathische zenuwvezels door dat er sprake is van een noodtoestand en dat hij deze keer wel moet luisteren, met als gevolg dat hij tijdens de vertering energie bespaart, minder slijmstoffen produceert en zijn eigen doorbloeding vermindert. Dit systeem is niet berekend op langdurig gebruik en op een gegeven moment zal de darm stoppen met meewerken en stuurt onprettige signalen naar de hersenen. Daarna kun je je ontzettend moe voelen, geen trek hebben, je ziek voelen of diarree krijgen. De darm raakt voeding kwijt en als de darm zich te lang moet inhouden kan dat resulteren in een verminderde doorbloeding en een dunnere slijmlaag die de darmwanden verzwakken. Kleine dingen ondersteunen je darmgezondheid al in de relatie met stress, zoals geen hectiek en druk tijdens het eten. Enders adviseert om te zorgen dat je maaltijd echt altijd een stressvrij moment is, zonder schelden, zonder strengheid (‘je blijft aan tafel zitten tot je bord leeg is!’, wat ook stress veroorzaakt), zonder ondertussen te zappen tussen allerlei zenders. Dit geldt vooral voor kleine kinderen, bij wie de darmhersenen zich parallel met de hoofdhersenen ontwikkelen, maar natuurlijk ook voor volwassenen. Elke vorm van stress activeert zenuwen die onze spijsvertering afremmen, en daardoor halen we niet alleen minder energie uit ons eten, maar is er ook meer tijd voor nodig en belasten we daardoor onze darm onnodig.

Probiotica de oplossing?

Goede voeding is uiteraard van belang voor een gezonde balans van de darmbacteriën. De onderzoeken zoals het onderzoek in 2011 onder muizen laat zien dat gedragsproblemen mogelijk kunnen verbeteren door het gebruik van probiotica. In het bijzonder de problemen die gepaard gaan met maag- en darmaandoeningen zoals PDS. Daarnaast komen de probiotica ook steeds meer op de ‘medicijnlijst’ van vooruitstrevende psychiaters voor mensen met aandoeningen als depressies, angststoornissen en zelfs autisme. Mazmanian zegt in het artikel in Nature dat het er inderdaad naar uitziet dat therapie in combinatie met probiotica een positief effect kan hebben bij mensen met bijvoorbeeld autisme, maar dat het wetenschappelijk bewijs hiervoor nog wel minimaal is. Dit zal in de komende jaren meer onderzocht gaan worden. Enders adviseert in haar boek, naar aanleiding van verschillende wetenschappelijke onderzoeken, daarnaast eens te kijken naar goede hypnotherapiebehandelingen. Die werken namelijk als een soort fysiotherapie voor de zenuwen. Als je ook door af te zien van bepaalde levensmiddelen of door het opnieuw opbouwen van je darmflora geen verbetering merkt, moet je het probleem volgens haar bij de bron aanpakken: bij de zenuwdrempels. Tot nu toe is uit onderzoek gebleken dat er heel weinig maatregelen zijn die helpen, maar dat hypnotherapie een van de uitzonderingen is. Een goede hypnotherapiebehandeling (bijvoorbeeld via de Nederlandse Beroepsvereniging van Hypnotherapeuten, NBVH) vermindert spanningen en leert je alternatieve en gezonde bewegingen op neuronaal niveau. Uit onderzoek bleek dat bij patiënten met PDS hypnotherapie goede resultaten heeft geboekt, ze hadden daarna minder medicijnen nodig, en enkele zelfs helemaal geen medicijnen meer.

Het wordt eigenlijk steeds duidelijker hoe belangrijk je darmen zijn. Voor je hersenen en ook voor je andere organen. Als de darmflora uit balans is geraakt kan dat samenhangen met allerlei aandoeningen en allergieën. Goede en gezonde voeding is de eerste stap richting gezonde darmen. Je darmen spelen een hoofdrol voor je gezondheid en je hele welzijn.

Referenties
– Nature.com, Gut-brain link grabs neuroscientists, Idea that intestinal bacteria affect mental health gains ground, Sara Reardon 2014
– De Mooie Voedselmachine, De Charme van je Darmen van Giulia Enders, Uitgeverij Luitingh-Sijthoff B.V. 2014
– Ma X, Yu-Kang M et al. Lactobacillus reuteri ingestion prevents hyperexcitability of colonic DRG neurons induced by noxious stimuli, Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 296:868-875, 2009
– Bravo JA, Forsythe P et al. Ingestion of Lactobacillus strain regulates emotional behavior and central GABA receptor expression in a mouse via the vagus nerve. 16050–16055, doi: 10.1073/pnas.1102999108, 2011
– Bercik P, Denou E et al. The Intestinal Microbiota Affect Central Levels of Brain-Derived Neurotropic Factor and Behavior in Mice. Gastroenterology, 2011 Volume 141, P 599-609
– Kang DW, Park JG et al. Reduced incidence of Prevotella and other fermenters in intestinal microflora of autistic children. PLoS One, 2013 Jul 3:8(7):e68322.
– Gezondheidsnet.nl
– The Verge.com, Gut feelings: the future of psychiatry may be inside your stomach. The right combination of stomach microbes could be crucial for a healthy mind. Carrie Arnold 2013

De 3 principes van Richard de Leth over Gezond Leven

• • Gezondheid, Interviews en publicaties • 1

De meeste filosofieën van drs. Richard de Leth (arts en auteur van de boeken Oersterk, Oersterk Koken en Oersterk Leven) zijn in 3 principes samen te vatten. Door deze 3 principes wordt het ons vanuit evolutionair oogpunt heel erg moeilijk gemaakt om veranderingen te maken (bijvoorbeeld: we kopen dat boek over gezond eten wel, maar doen er vervolgens niets mee!). Bekijk deze video en kom te weten:

  • Wat de 3 principes van Richard de Leth over Gezond Leven zijn
  • Waarom we de voorkeur hebben voor bewerkte voeding
  • Hoe het komt dat sommige mensen veel minder moeite hebben om ongezonde voeding te laten staan
  • Waarom de basis voor gezond eten al gelegd wordt als je nog niet geboren bent
  • Waarom de meeste mensen liever lui dan moe zijn (en daarom bijvoorbeeld automatisch de lift nemen in plaats van de trap)
  • Waarom onze instincten bepalend zijn voor wat we eten
  • Hoe je veranderingen in je leefstijl kunt verankeren
  • Hoe je zelf de verantwoordelijk kunt nemen voor je eigen gezondheid

Dit gebeurt er in je lichaam als je de sportschool overslaat

• • Gezondheid, Training & Oefeningen • 1

Er is niets mis met af en toe een workout overslaan, soms kan het even niet anders als je bijvoorbeeld ziek bent, een deadline moet halen of op vakantie bent. Wanneer je af en toe een workout overslaat omdat je weinig motivatie hebt, dan kan dat op den duur een valkuil worden waarbij je steeds minder gaat sporten. Hiervan gaan je lichamelijke conditie en fitness level harder achteruit dan je misschien denkt, ook heeft het uiteindelijk invloed op je gezondheid. Hoe minder je beweegt, hoe meer invloed dat heeft op je gezondheid, aldus de wetenschap. In dit artikel lees je wat er precies in je lichaam gebeurt als je steeds vaker workouts overslaat en wat de invloed is op je gezondheid als je weinig beweegt.

Sportschool overslaat

Sport jij voldoende?

Uit een grote enquête in 2014 van de website GezondheidsNet bleek dat ruim de helft van de Nederlanders de beweegnorm niet haalt. De enquête werd gehouden onder 2277 mensen met een gemiddelde leeftijd van 58 jaar, waarvan 80% vrouwen. Slechts 47% beweegt minimaal vijf dagen per week 30 minuten matig intensief (zoals stevig wandelen of fietsen). De Fitnorm is minimaal drie keer per week 20 minuten intensief bewegen. Dit haalt slechts vier van de tien deelnemers aan het onderzoek. Een derde van de respondenten sport zeker drie keer in de week, nog een derde probeert minimaal een keer per week te sporten en de rest sport niet. Ze vinden dat ze door de dag heen al voldoende bewegen, houden er niet van of kunnen niet meer sporten. Toch blijkt dat de helft van de deelnemers sporten wel leuk vindt en bijna een kwart kan echt niet zonder. Ook jongeren blijken nog steeds te weinig te bewegen, blijkt uit de jaarlijkse Monitor Bewegen en Gezondheid van TNO (2014).

Wat gebeurt er in je lichaam als je de sportschool overslaat?

Wanneer je steeds vaker workouts overslaat, bijvoorbeeld door een gebrek aan motivatie, heeft dat invloed op je lichaam en gezondheid. Hieronder lees je wat dat precies doet en hoe snel dat gaat.

1. Je lichaam verandert

Hoe lang het precies duurt voordat je conditie achteruit gaat als je even stopt met sporten, en hoe lang het duurt voor je lichaam verandert, is per persoon anders. In het algemeen geldt: hoe fitter je bent, hoe langer je ook fit blijft als je even stopt met sport. Maar op een gegeven moment zal je lichaam het niet meer nodig vinden om spiermassa aan te maken. Een week zonder workouts? Geen stress, dat is geen probleem! Het duurt in ieder geval meer dan zeven dagen voor dit invloed heeft op je lichaam. Er zijn wetenschappelijke onderzoeken gedaan, zoals in 1986 en 1993, waaruit bleek dat twee weken niet sporten wel aanzienlijke invloed heeft op je spiermassa, conditie en je insulinegevoeligheid. Gemiddeld duurt het echter twee maanden of meer voordat je als het ware helemaal ‘terug bij af’ bent. Hoe lang dit precies duurt, heeft voornamelijk te maken met de samenstelling van je spierweefsel. Je hebt twee soorten spiervezels waarvan type 1 voornamelijk wordt gebruikt bij beweging waarbij het gaat om uithoudingsvermogen, zoals wandelen, maar ook duursporten als fietsen of hardlopen. Type 2 wordt vooral gebruikt bij krachttraining, HIIT training of sprinten. Na twee weken gaat het spierweefsel type 2 langzaam afnemen en zul je meer spierweefsel type 1 gebruiken, zo blijkt uit onderzoeken (1981 en 2001). Zowel spiermassa en spierkracht gaan na twee weken langzaam afnemen, echter gaat dit wel langzaam en zul je dat pas gaan merken na drie of vier weken, zo blijkt ook uit onderzoek (1993). Duursporters gebruiken dan meer spierweefsel type 1, maar ook zij zullen verschil merken, alleen duurt het wat langer dan bij krachtsporters. Wanneer duursporters een aantal weken niet sporten verandert ook de samenstelling van het type 1 spierweefsel met als gevolg dat duursporters dit als eerste zullen merken aan hun uithoudingsvermogen. Wanneer je cardio workouts overslaat zal je lichaam daar dus anders op reageren dan wanneer je een tijdje stopt met krachttraining.

Wanneer je regelmatig cardio workouts overslaat zal je lichaam daar anders op reageren dan wanneer je een tijdje stopt met krachttraining.

2. Je conditie gaat achteruit

Na een aantal weken niet sporten gaat je uithoudingsvermogen achteruit. Wetenschappers stellen in een onderzoek (1984) dat twaalf dagen zonder trainen er al voor kan zorgen dat de conditie met maar liefst 50% achteruit gaat. Het lichaam is minder goed in staat om zuurstof op te nemen en dit naar de spiercellen te transporteren. Recent onderzoek onder voetballers toonde aan dat hun conditie en uithoudingsvermogen flink achteruit was gegaan na zes weken niet trainen (2014). Om je conditie goed op peil te houden kun je het beste minimaal één keer per week een cardio workout, duurtraining of een workout waarbij zowel kracht als conditie worden getraind, zoals de Kettlebell workout.

3. Invloed op je hersenen

Wetenschappers toonde in 2013 aan dat mensen die regelmatig sporten beter scoren op cognitieve testen dan mensen die minder vaak bewegen. De onderzoekers volgden een groep van 28 jonge mannen waarvan de helft een slechte conditie had en de andere helft juist heel sportief was. De cognitieve vaardigheden werden vergeleken door ze verschillende taken uit te laten voeren waarvoor concentratie en oriëntatie vereist was. De fitte deelnemers reageerden sneller en ook bleek hun autonoom zenuwstelsel beter te werken wanneer ze voor langere tijd cognitieve taken uitvoerden. De wetenschappers stellen dat fit zijn de hersenen gezonder lijkt te houden.

4. De kans op een beroerte neemt toe

Als je niet regelmatig flink beweegt, dus zodat het zweet je uitbreekt, heb je meer kans om uiteindelijk een beroerte te krijgen. Dit bleek uit een Amerikaans onderzoek in 2013. De onderzoekers stellen dat mensen die weinig bewegen 20% meer kans hebben op een beroerte, in vergelijking met mensen die vier keer per week bewegen op een intensiteit waarbij het zweet hen uitbreekt. De onderzoekers volgden zes jaar lang ruim 27000 Amerikanen. Een derde van hen bewoog minder dan een keer per week en zij hadden een grotere kans op een beroerte dan de mensen die vier keer per week intensief sporten, dat komt vooral door de vermindering van verschillende risicofacturen zoals vermindering van de bloeddruk, gewicht en diabetes. Bij mannen was dit resultaat nog sterker.

5. Meer kans op vroegtijdig sterven dan bij obesitas

Wanneer je überhaupt weinig sport en beweegt zorgt dat mogelijk voor twee keer zo veel vroegtijdige sterfgevallen dan bijvoorbeeld obesitas, zo bleek uit recent onderzoek (2015). In dit onderzoek werden twaalf jaar lang 334.161 Europeanen gevolgd en er werd gekeken naar de gevaren van zowel obesitas als inactiviteit. De deelnemers gaven precies door hoeveel ze bewogen, en gewicht, lengte en middelomtrek werden bijgehouden. Daarnaast werd elk sterfgeval geregistreerd. De proefpersonen die niet sporten en in de categorie ‘inactief’ vielen, liepen het grootste risico op vroegtijdig overlijden. Of iemand een gezond gewicht had of obesitas maakte daarbij geen verschil. Niet bewegen en obesitas bleken grotendeels dezelfde ziekten te veroorzaken, zoals hart- en vaatziekten, alleen was er meer kans op sterfgevallen bij inactiviteit. De onderzoekers stellen dat je dit al kunt voorkomen door al dagelijks twintig minuten lichamelijk actief te zijn, zoals stevig wandelen in je lunchpauze bijvoorbeeld.

6. Invloed op je DNA

Uit onderzoek (2012) bleek zelfs dat als gezonde inactieve mensen wel gaan bewegen, kort maar intensief, dit meteen een duidelijk meetbare verandering in het DNA teweegbrengt.

Rust nemen tussen workouts is belangrijk!

Het is zeker niet de bedoeling om meteen twee keer per dag naar de sportschool te rennen. Rust tussen de workouts is zeer belangrijk. Zeker bij een High Intensity Interval Training of ook wel HIIT, waarbij de intensiteit zo hoog ligt dat je deze workout liefst maximaal drie keer per week doet. De tijd ertussen heeft je lichaam nodig om te herstellen. Zoals sommige mensen een valkuil hebben om te weinig te sporten, hebben anderen de neiging om dat te veel te doen. Voor een optimaal resultaat heeft het lichaam alleen wel écht herstel nodig. Wanneer je gaat sporten met een aanzienlijk hogere intensiteit, waarbij je maximaal geeft, kun je de frequentie en duur van de workout verminderen. Zeker wanneer je kracht en uithoudingsvermogen is toegenomen. Je lichaam went altijd aan een training en daarom moet je blijven variëren om vooruitgang te blijven boeken, stel daarom na zes weken je training weer bij. Constante variatie en constant nieuwe trainingsprikkels zijn noodzakelijk om vooruitgang te blijven boeken. Neem daarnaast ook zeker rust van je workouts als je last hebt van koorts, enorme vermoeidheid, griep of flink hoesten. Je lichaam geeft dan aan dat je rust nodig hebt.

Tip om gemotiveerd te blijven!

Focus steeds op het resultaat. Elk resultaat is je grootste motivatie om weer verder te gaan. Natuurlijk komen er momenten waarop je even terugvalt. Dat is op zich niet erg, als je maar weet hoe het ook kan en hoe blij je was het resultaat. Er komt altijd een moment dat je even geen zin hebt in sporten en dat je net zo lekker op de bank ligt. Werken aan je mentale instelling is al de helft van het werk wat je kunt doen om het snel weer op te pakken. Bereid je mentaal alvast voor op het moment dat je op de bank ligt en geen zin hebt om te gaan bewegen. Bedenk, nu je gemotiveerd bent, alvast een strategie om jezelf op dat moment van de bank te krijgen. Bedenk ook goed wat de reden is waarom je terugvalt of het even moeilijk kunt volhouden. Dan kun je strategieën bedenken om die reden te ondervangen. Als de reden bijvoorbeeld ‘tijd’ is, je kunt niet zoveel tijd vrijmaken of je workout duurt vrij lang, dan kun je dat ondervangen door de duur van je workout te verminderen. Je verhoogt dan wel de intensiteit. Een korte HIIT training is heel effectief zoals je in dit artikel kunt lezen. Op de conferentie Integrative Biology of Exercise in Colorado in 2012 werd gepresenteerd en gedemonstreerd dat je met een HIIT training meer calorieën kunt verbranden in minder tijd dan alleen met een cardio workout of krachttraining. Wanneer je in 2,5 minuut vijf keer een sprintinterval doet van 30 seconden op maximale kracht en snelheid, met steeds daartussen vier minuten heel rustig fietsen om te herstellen, kun je 220 calorieën verbranden, zo bleek in Colorado.

Met de juiste mindset ben je echt al halverwege je workout en een maximale gezondheid.

 

Referenties
– Ekelund U, Ward HA et al. Physical activity and all-cause mortality across levels of overall and abdominal adiposity in European men and women: the European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition Study (EPIC). 2015 doi: 10.3945/ajcn.114.100065, Am J Clin Nutr.
– McDonnell M, Hillier SL et al. Physical Activity Frequency and Risk of Incident Stroke in a National US Study of Blacks and Whites. 2013, doi: 10.1161/STROKEAHA.113.001538
– Luque-Casado A, Zabala M et al. Cognitive Performance and Heart Rate Variability: The Influence of Fitness Level. DOI: 10.1371/journal.pone.0056935
– Coyle EF, Hemmert MK en al. Effects of detraining on cardiovascular responses to exercise: role of blood volume. Journal of Applied Physiology. 1986, January; 60(1): 95-¬99
– Madsen K, Pedersen PK et al. Effects of detraining on endurance capacity and metabolic changes during prolonged exhaustive exercise. J Appl Physiol (1985). 1993 Oct;75(4):1444-51.
– Hortobagyi T, Houmard JA et al. 1993, The effects of detraining on powerathletes. Medicine and Science in Sports and Exercise, 25, 929-935.
– Mujika I, Padilla S et al. Muscular characteristics of detraining in humans. Medicine and science in Sports and Exercise,33(8):1297-1303.
– Hakkinen K, Komi PV et al. Effect of combined concentric and eccentric strength training and detraining on force-time, muscle fiber and metabolic characteristics of leg extensor muscles. Scand.J.Sports Sci. 3:50-58.
– Coyle EF, Martin WH et al. Time course of loss of adaptations after stopping prolonged intense endurance training. J Appl Physiol Respir Environ Exerc Physiol. 1984 Dec;57(6):1857-64.
– Koundourakis NE, Androulakis NE et al. Discrepancy between exercise performance, body composition and sex steroid response after a six-week detraining period in professional soccer players. PloS One, 9(2), e87803.
– the-aps.org/mm/Conferences/APS-Conferences/Past-APS-Conferences/2012-Conferences/Integrative-Biology-of-Exercise
– Barrès R, Yan J et al. Acute Exercise Remodels Promoter Methylation in Human Skeletal Muscle. Cell Metabolism Volume 15, Issue 3, P.405-411, 2012.

Ben je bang voor succes?

• • Gezondheid • 1

Bang zijn voor succes klinkt misschien niet logisch, succes is toch fantastisch? Maar onbewust kan dat heel anders voelen. In deze video vertel ik meer over de angst voor succes en hoe je deze overwint.

  • Ben je bang voor succes? Wat als je er misschien door verandert?
  • Hetzelfde blijven kan veiliger voelen dan ergens voor gaan. Je weet wat je hebt, maar succes is onbekend.
  • Wat als andere mensen jaloers worden?
  • Hetzelfde blijven kan veilig voelen, maar deze veiligheid is een illusie.
  • Want nemen we dan geen genoegen met minder dan wie we echt kunnen zijn?
  • Als we er voor kiezen om stil te blijven staan – uit angst om er aan te beginnen, of uit angst om te falen – dan gaan we achteruit in plaats van vooruit.

Een stukje toelichting

Bang zijn voor succes klinkt misschien niet logisch, succes is toch fantastisch? Maar onbewust kan dat anders voelen, dat heeft vooral met de verandering te maken die het mogelijk teweeg kan brengen. Ook brengt het verantwoordelijkheden met zich mee en nieuwe uitdagingen. Het vergt moed om uit de comfortzone te stappen. Hetzelfde blijven voelt veilig, maar die veiligheid is een illusie. Wanneer we beseffen dat er in de natuur niets stilstaat, alleen maar groeit of achteruit gaat, is hetzelfde blijven ineens geen optie meer. Het betekent dat stilstaan eigenlijk gelijk staat aan achteruitgang. Omdat alles om ons heen zich verder ontwikkelt en doorgroeit. Als je bang bent voor succes, al is het onbewust, dan zul je steeds weer je eigen succes saboteren of het nu is op het vlak van gezondheid, gewicht, sport, werk, liefde of iets anders. Stel jezelf eens de volgende vragen, schrijf de antwoorden op en wees eerlijk tegen jezelf.

  • Vind ik dat ik succes verdien? Waarom wel of niet?
  • Als ik succesvol ben dan…
  • Succes geeft me…
  • Succes kost me…
  • Succesvol zijn maakt me angstig omdat…
  • Ik hou alles liever bij het oude omdat…

Je bewust worden van je onbewuste overtuigingen en patronen is de eerste stap richting verandering. Accepteer de redenen voor je angst en zo kun je ze stap voor stap gaan loslaten.

Bang voor succes? 3 tips

  1. Het lijkt misschien of mensen die succesvol zijn geen angst ervaren, maar ook dat is een illusie. Ondernemers hebben ook angst als ze iets nieuws lanceren, artiesten hebben ook angst voor ze gaan optreden, sporters ook voor ze moeten presteren. Feel the fear… and do it anyway. De sleutel is om je angst te voelen en toch die stap te zetten.
  2. Wees niet bang om te falen. Als je faalt misluk je niet, als iets niet lukt heb je daarvan geleerd, ben je ervan gegroeid en brengt het je juist dichter naar je doel. Falen is een onderdeel van succes.
  3. Lees boeken of verhalen over mensen die succesvol zijn, lees over de weg die zij hebben afgelegd zodat je kunt voelen dat jij dat ook kunt! Op die manier kan je mindset veranderen. Je kunt overtuigingen die je niet meer dienen loslaten als je gaat beseffen dat ze geen waarheid zijn (want als een ander obstakels kan overwinnen, dan kun jij dat ook).

Wanneer je in je comfortzone wilt blijven, uit angst om te falen of uit angst voor succes, dan leef je niet je volle potentieel. Wat kies jij?

Zware tegenslag? Lukt het niet? Pas dit advies toe

• • Gezondheid • 0

Wanneer het ons tegenzit in het leven kunnen we ons gemakkelijk verliezen in de emoties, op dat moment vergeten we helemaal dat tegenslagen juist potentie zijn voor groei! In deze video leg ik je uit hoe je anders naar tegenslagen kunt kijken.

  • Tegenslagen zijn er om van te groeien
  • Iedere tegenslag bevat het zaad voor een gelijkwaardig of nog groter voordeel, schreef auteur Napoleon Hill, en dat is zo waar
  • We kunnen de situatie niet veranderen, maar wel de manier waarop we naar de situatie kijken
  • Wanneer ons leven op rolletjes loopt worden we nooit uitgedaagd om te groeien
  • Tegenslagen geven je de gelegenheid om je te ontwikkelen en om te groeien naar een nieuw bewustzijnsniveau
  • Het universum maakt geen fouten, als je daar vertrouwen in durft te hebben geeft elke tegenslag je de gelegenheid om te groeien naar je volle potentieel

Een stukje toelichting

In een situatie of tegenslag kun je niet meteen iets veranderen. Die is er gewoon, je kunt hooguit de situatie als een gegeven beschouwen. Hoe je omgaat met de situatie bepaal je wel zelf. Maak je de situatie erger door in de stress te schieten? Zoek je troost en bevestiging omdat je in die rotsituatie verzeild bent geraakt? Of beslis je, hoe moeilijk of pijnlijk de situatie ook is, dat deze tegenslag je gelegenheid geeft om te groeien?

Neem wat afstand van de situatie

De eerste stap is om de situatie zo objectief mogelijk te gaan zien zoals die is. Zo neem je wat afstand en krijg je inzicht. Schrijf de situatie desnoods op een papier dat je in tweeën deelt. Schrijf aan de linkerkant van het blad zo precies en neutraal mogelijk wat de situatie is zonder waardeoordelen of emoties. Aan de rechterkant schrijf je wat je daarbij voelt: welke angsten, welke emoties, hoeveel stress je ervan krijgt. Wees eerlijk tegenover jezelf. Neem niet meer dan tien minuten om dat allemaal te noteren, leg je blaadje weg en ga vervolgens iets heel anders doen. Liefst iets waardoor je je ontspannen voelt, iets dat je altijd prettig vindt, zoals in de tuin werken, wandelen met de hond, op de fiets naar een vriend(in), een balletje trappen of slaan, de auto wassen enz. Bekijk na een paar uur weer het papier. Je hebt nu wat meer afstand. Is er iets veranderd in de emoties die je rechts hebt opgeschreven? Ervaar de situatie zoals je die links hebt staan als erger of minder erg? Waarschijnlijk kun je de situatie links nu al met meer rust en minder emotie zien dan daarvoor. Zodra je in staat bent om de situatie te zien zoals ie is, zonder dat je daar meteen heel veel emoties bij voelt, ben je al op weg naar een oplossing. En kun je gemakkelijker gaan voelen wat deze situatie je misschien ook wel te brengen heeft, hoe het je helpt om te groeien.

Een tegenslag anders bekijken

Door de tegenslag waarin je terecht bent gekomen los te zien van je emotionele reactie op die situatie, creëer je ruimte voor nieuwe gedachten en perspectieven. Je krijgt bijna letterlijk lucht en je kunt je situatie rationeler beoordelen. Je stopt met denken dat je er niets aan kunt doen. Je moet immers verder met je leven. Niet terugkijken en eindeloos de situatie blijven analyseren, maar juist bekijken hoe je deze situatie wellicht kunt inzetten voor een betere toekomst, voor groei of kracht. Natuurlijk, een verlies (bijvoorbeeld) blijft een verlies en dat doet pijn! Het gaat niet over positief denken of dat mooier maken dan het is, wel kun je onder ogen zien dat het verlies er is, een scheiding, ontslag of huis dat te duur is geworden. Je kunt jezelf bijvoorbeeld de volgende vragen stellen. Wat is er goed aan deze situatie? Wat voor voordeel kan ik uit deze situatie halen? Is het misschien wel goed dat ik nu word gedwongen om na te denken over andere wegen in mijn leven? Is dit het einde? Of is het juist het begin van iets nieuws? Vraag je af of de situatie je misschien de mogelijkheid biedt het roer om te gooien.

Hoe zorg je ervoor dat je dichter bij jezelf bent in je levenskeuzes, zodat je ook minder kans loopt om nog een keer in deze situatie te belanden? Als je bijvoorbeeld bent ontslagen, ga je je pas afvragen of dit wel het werk was wat je altijd wilde doen. Misschien ligt je passie ergens anders en is dit juist een goede gelegenheid om meer je hart te volgen in een toekomstige baankeuze.