Door uitgeverij Kosmos werd mij gevraagd om het boek “Got milked?” van Alissa Hamilton – in het Nederlands vertaald “Melk de witte sloper” – door te lezen en een korte quote voor op de achterkant van het boek te schrijven. (meer…)
Chia zaden – Eet geen chia zonder ze eerst op deze manier te bereiden!
Uit onderzoek is gebleken dat je de meeste gezonde voedingsstoffen uit chia zaden binnenkrijgt door ze op een bepaalde manier te bereiden. In deze video leg ik uit waarom en laat ik je zien hoe je dat in een paar seconde kunt doen.
In deze video ontdek je:
- Dat uit een belangrijke studie blijkt dat we chia zaden jarenlang op de verkeerde manier geconsumeerd hebben en hoe we dat beter kunnen doen
- Hoe je de heel gemakkelijk veel meer omega 3 vetten binnen krijgt
- Welke twee plantaardige voedingsmiddelen het hoogste percentage ALA ofwel omega 3 vetten bevatten
- Hoe je chia zaden in een paar seconde kunt prepareren zodat je er de meeste voordelen van hebt
Wat zijn chia zaden?
Chia zaden zijn kleine zwarte zaadjes van de chiaplant die veel in Mexico groeit. Deze zaden werden al door de Azteken gegeten en door hen werden de zaden ook gebruikt als kostbaar offer voor de goden. Omdat ze een enorm hoge voedingswaarde hebben worden ze in Europa en Amerika steeds vaker gegeten.
Voedingsstoffen in chia zaden
Chia zaden bevatten een hoog gehalte aan ALA vetten (alfa-linoleenzuur) dat zijn omega 3-vetzuren. ALA komt alleen voor in zaden en plantaardige oliën en is een essentieel vetzuur dat ons lichaam niet zelf kan aanmaken en we via voeding binnen moeten krijgen. Omega 3 vetten zijn onder te verdelen in ALA, EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur). Deze kleine zaadjes bevatten de hoogste concentratie van deze ALA vetten die er in plantaardige voedingsmiddelen te vinden is, namelijk 64%. Daarnaast zijn de zaden een bron van volwaardige eiwitten, ze bestaan voor 23% aan eiwitten. Ook bevatten ze alle essentiële aminozuren en belangrijke vitamines zoals B1 en B3. Plus vele mineralen en sporenelementen waaronder calcium, ijzer, magnesium, mangaan, zink en fosfor. Ze zijn een bron van antioxidanten en ook nog eens rijk aan vezels. EPA en DHA zijn vooral te vinden in vette vis en verschillende soorten zeewier. Deze kan het lichaam zelf aanmaken, maar toch is het belangrijk er ook voldoende van binnen te krijgen voor een optimale gezondheid, bijvoorbeeld via vis.
Wat uit onderzoek blijkt
Uit wetenschappelijk onderzoek (Nieman et al, 2012) blijkt dat je de voedingswaarde van chia zaden enorm kunt verhogen als je deze eerst vermaalt. Dat kun je in een paar seconde doen met een vijzel of een elektrische koffiemaler. In dit onderzoek is gekeken naar het effect van ongemalen en gemalen chia zaden ten opzichte van een placebo, bij 56 vrouwen. De vrouwen werden in drie groepen verdeeld waarvan één groep dagelijks 25 gram gemalen chiazaad at, de tweede groep dagelijks 25 gram ongemalen chiazaad en de derde groep een placebo (maanzaad). Dit alles tien weken lang. Zowel de onderzoekers als de proefpersonen wisten niet welke zaden de proefpersonen te eten kregen. Na tien weken bleek dat alleen bij de vrouwen die gemalen chia zaden hadden gegeten de ALA en EPA vetten in het lichaam waren gestegen met 58% (ALA) en 39% (EPA), bij de vrouwen die ongemalen chia zaden of maanzaad hadden gegeten was er nauwelijks een verhoging van deze vetten zichtbaar. Daarom is het goed om chia zaden eerst te vermalen voor consumptie.
Hoe eet ik chiazaden?
Maal de hoeveelheid die je op dat moment wilt eten, omdat je de zaden niet lang kunt bewaren nadat ze eenmaal gemalen zijn. Na het malen, in een vijzelf of in een kleine elektrische koffiemaler (slechts in een paar seconde), week je de chia zaden alsnog even in water. Week ze bijvoorbeeld minimaal 15 minuten als je een chiapudding maakt. En week ze ook voor je ze bij je groene smoothie in de blender doet.
Lees in dit artikel meer over de positieve invloed van chia zaden op onze gezondheid en een aantal gerechten met gemalen chiazaden. En bekijk deze video voor een lekker fris recept voor een groene smoothie met daarin gemalen chia zaden!
Hier kun je chia zaden online bestellen.
Intermittent Fasting – Vasten met Tussenpozen voordelen interview met drs. Richard de Leth
Een paar weken geleden heb ik Drs. Richard de Leth geïnterviewd over twee onderwerpen die terug gaan naar hoe onze verre voorvaderen leefden in de oertijd. De eerste is Intermittent Fasting, oftewel “vasten met tussenpozen”, de tweede is de afwisseling van warm en koud. (meer…)
Vermijd deze 21 E-nummers te allen tijde
Niet alle E-nummers zijn schadelijk, er zijn echter een aantal E-nummers waarbij wetenschappelijk onderzoek steeds vaker aantoont dat de stof gevaren kan opleveren voor de gezondheid. In dit artikel lees je welke E-nummers je beter kunt vermijden en waarom.
Fabrikanten van voeding gebruiken hulpstoffen om het product een bepaalde smaak, geur, kleur of structuur te geven en de houdbaarheid te verlengen. Deze kunstmatige toevoegingen zitten in bijna alle bewerkte levensmiddelen, van koekjes, chips, vleeswaren, bouillon, frisdranken, toetjes. Stoffen met E-nummers hebben soms een natuurlijke oorsprong en soms een chemische, en deze laatste zijn het meest schadelijk. E-nummers worden door de European Food Safety Authority (EFSA) onderzocht en vervolgens bepalen ze of een additief gebruikt mag worden in voedsel in de Europese Unie. Als de stof wordt toegestaan, dan stellen ze een maximale dosis vast (ADI of Aanvaardbare Dagelijkse Inname). Ook al is een stof goedgekeurd, dan stelt de EFSA dus dat het alleen veilig is als je er maar een bepaalde hoeveelheid van binnenkrijgt. Zeker niet alle E-nummers zijn schadelijk, er zijn echter een aantal E-nummers waarbij wetenschappelijk onderzoek steeds vaker aantoont dat de stof gevaren kan opleveren voor de gezondheid. Bovendien is de één eenmaal gevoeliger voor bepaalde stoffen dan de ander. Wat er gebeurt als je bepaalde schadelijke E-nummers combineert weten de experts ook niet. De fabrikanten zijn niet altijd heel transparant over de stoffen die ze gebruiken, soms worden de toevoegingen niet expliciet genoemd, maar wordt er een minder bekende benaming voor de stof gebruikt, waardoor je eigenlijk nog niet precies weet wat er in je eten zit. Het doel van dit artikel is zeker niet om je te laten schrikken, het doel van dit artikel is om je bewust te maken zodat je zelf goed geïnformeerd een eigen keuze kunt maken. Heb zeker geen stress over het feit dat je in het verleden veel van deze E-nummers hebt binnengekregen, zie het meer als een motivatie om het in de toekomst anders te doen en zo stappen te zetten naar een maximale gezondheid. De meeste E-nummers genoemd in dit artikel zijn additieven waarbij ongeveer driekwart van de wetenschappelijke analyses hebben bepaald dat de betreffende stof een gevaar voor de gezondheid kan opleveren. Dat zijn stoffen die je liever wilt vermijden voor een optimale gezondheid.
1. E621 – Monosodiumglutamaat
Waar dient deze stof voor
De meest omstreden synthetische smaakversterker is monosodiumglutamaat ofwel mononatrium glutamaat, MSG, Ve Tsin. Het zorgt voor een zoutachtige vleessmaak aan voedsel en is goedkoop waardoor deze veel wordt toegepast. Eigenlijk zorgt het ervoor dat de andere smaken in het product sterker worden. Deze stof verstoort ook je verzadigingsgevoel, het werkt in op het hormoonstelsel en hierdoor krijg je geen signaal dat je genoeg hebt gegeten. Zo eet je er snel te veel van. Corinne Gouget, die al bijna vijftien jaar de gevolgen van E-nummers bestudeert, zegt in haar boek ‘Wat zit er in uw eten?’: “Het is een neurotoxisch additief en heeft het vermogen om de neuronen in de hersenen aan te tasten.” Het staat bekend als excitotoxine, een stof die cellen activeert waardoor ze uiteindelijk beschadigen.
Waar zit het veel in
In soepen, sauzen, bouillon(blokjes), pizza’s, zoutjes, vis, vlees, kruidenmengsels. Kortom bijna in alle hartige voorverpakte voedingsmiddelen. In restaurants met een oosterse keuken is monosodiumglutamaat een standaard smaakmaker, soms in plaats van zout. Ook in fastfood restaurants wordt het regelmatig gebruikt.
Onderzoek naar dit E-nummer
Uit verschillende onderzoeken is o.a. gebleken dat MSG schade kan toebrengen aan de hersenen van proefdieren in de ontwikkelingsfase. Het kan potentieel permanente schade aanrichten aan de ontwikkelende hersenen en het zenuwstelsel van een foetus en zuigeling. Het kan namelijk de placenta barrière doordringen of voorkomen in moedermelk. Daarnaast blijkt dat glutamaat wordt geconcentreerd in de foetale kant van de placenta en dus krijgt de foetus een hogere dosis. Lees hier meer over de mogelijk schadelijke effecten van E621.
Ons advies
Kelppoeder is een gezond alternatief voor MSG, een natuurlijk superfood extract gemaakt van een zeewiersoort: kelp. Kelp bevat een natuurlijke smaakversterker (glutaminezuur) en is bij uitstek geschikt voor het op smaak brengen van Aziatische gerechten. Kelp bevat daarnaast jodium en vele andere nutriënten.
2. E951 – Aspartaam
Waar dient deze stof voor
Deze kunstmatige zoetstof is het meest bekende vervangingsmiddel voor suiker, het is een chemische stof en te vinden in duizenden voedingsproducten. Dit is misschien wel het meest controversiële additief dat er is. Wetenschappelijk onderzoek dat stelt dat aspartaam kan bijdragen aan zeer veel verschillende kwalen en zelfs ziektes stapelt zich op. Van angstaanvallen, duizeligheid, hoofdpijn tot depressie, chronische vermoeidheid en diabetes.
Waar zit het veel in
Light producten en frisdranken, suikervrije producten, gelatine, suikervrije kauwgom, pepermunt, sportdranken, siroop, zuivelproducten, vitamine kauwtabletten, drinkontbijt, chips, drop, zoetjes, toetjes, ijsthee, kauwbare vitamines en ook in sommige geneesmiddelen zoals keelpastilles.
Expert over dit E-nummer
Dr. Roberts is een expert op het gebied van wetenschappelijk onderzoek naar deze zoetstof en schreef er ook een boek over. Hij zegt in zijn boek: “Aspartaam is geen natuurlijk product, maar een daadwerkelijk vergif.” Lees hier meer over het effect van Aspartaam op het lichaam.
Ons advies
Kies liever voor zoete alternatieven als verse vanille, kaneel, stevia, yaconsiroop, lucumapoeder, kokosbloesemsuiker, honing of mesquitepoeder.
3. E640 – Glycine
Waar dient deze stof voor
Glycine is een aminozuur en onderdeel van alle eiwitten. Het wordt gebruikt als smaakversterker en een synthetische (en soms ook dierlijke) stof die gebruikt wordt als hulpmiddel voor additieven die zout kunnen vervangen. Ook deze stof bevordert de eetlust. Deze stof kan zowel synthetisch zijn of gemaakt van gelatine en slachtafval (zoals botten en huiden) en dus dierlijk zijn. Daardoor is het niet geschikt voor veganisten en vegetariërs.
Waar zit het veel in
Afbakbroodjes, stokbroden, croissants en vlees
Over dit E-nummer
Bekende bijwerkingen van E640 zijn het mogelijk remmen van de groei, een negatief effect op het immuunsysteem en mogelijke onvruchtbaarheid op de lange termijn. De U.S. Food and Drug administration heeft een verbod voorgesteld op deze stof.
Ons advies
Kelppoeder is een natuurlijke smaakversterker en geschikt als je Aziatische gerechten op smaak wilt brengen. Of gebruik (roze) Himalayazout, een zuiver en ongeraffineerd roze zout vol mineralen.
4. E221 – Natriumsulfiet
Waar dient deze stof voor
Een chemisch conserveermiddel dat wordt gemaakt uit zwavelzuur (zie E220) en gebruikt bij wijnproductie en andere bewerkte levensmiddelen. E221 dient ook als bleekmiddel dat wordt gebruikt ter voorkoming en verkleuring en bederf van gedroogd fruit.
Waar zit het veel in
Wijn (vooral goedkopere witte wijnen), gedroogd fruit, bier, frisdrank, gedroogde groenten, melkproducten, vlees, vruchtensappen, zilveruitjes.
Over dit E-nummer
De U.S. Food and Drug administration stelt dat één op de honderd mensen overgevoelig is voor sulfieten in voeding, waarbij een meerderheid van deze mensen ook astmatisch is. Het zou dus kunnen dat er een verband is tussen deze stof en astma. De klachten die mensen ervaren die gevoelig zijn voor sulfiet zijn ademhalingsproblemen, uitslag en hoofdpijn. Het voedingscentrum stelt dat E221 sommige vitamines kan afbreken, zoals vitamine B1. Grote hoeveelheden kunnen mogelijk allergieën, darmproblemen en misselijkheid veroorzaken.
5. E220 – Zwaveldioxide
Waar dient deze stof voor
Een chemisch conserveermiddel. Zwaveldioxide, ook wel zwavelzuur, wordt gemaakt door het verbranden van het natuurlijke mineraal zwavel. Het voorkomt verkleuringen in levensmiddelen als witte wijn en meel, en is de oudste manier van conserveren. Bovendien remt het bederf. Het wordt aan wijn toegevoegd om het gistingsproces te beheersen.
Waar zit het veel in
Gedroogd fruit en gedroogde groenten, melkproducten, vruchtensappen, wijn, azijn, likeur, bier, zilveruitjes, frisdrank en aardappelproducten.
Over dit E-nummer
Zwaveltoevoegingen zijn giftig en de De U.S. Food and Drug administration heeft het gebruik ervan bij gedroogd fruit verboden. En de Amerikaanse International Labour Organization adviseert om deze stof zeker te vermijden bij bronchitis, bronchiale astma, hart- en vaatziekten, emfyseem en conjunctivitis. Het zou de kans vergroten op allergieën, maag klachten, darmstoornissen, longirritaties, misselijkheid, astma (verergering van klachten) en neurologische aandoeningen. Daarnaast bemoeilijkt deze stof de opname van vitamine B1 en E.
6. E321 – Butylhydroxytolueen
Waar dient deze stof voor
Ook wel BTH, een synthetisch voedingszuur dat wordt gebruikt om ranzigheid, het bederf van vet, te voorkomen. Veel toegepast in oliën en vetten.
Waar zit het veel in
Het komt in veel producten voor in poedervorm zoals bakproducten, sausmixen en soep. Verder in zit het ook vaak in kauwgom.
Onderzoek naar dit E-nummer
BTH is een synthetisch voedingszuur dat huidreacties kan veroorzaken. Bij onderzoeken op proefdieren is kanker geconstateerd. Het zou gedragsproblemen bij kinderen en astma verergeren (1986). Ook zou het een negatief effect hebben op de bloedsomloop en aandoeningen van de reproductieve organen kunnen veroorzaken, net als leverschade. In sommige gevallen (bij mensen met een erfelijk bepaalde variant van een enzym in de lever) kan het migraine veroorzaken. De EU ziet in hoe schadelijk deze stof is en heeft het gebruik beperkt, hierdoor zal deze stof in de komende jaren steeds minder gebruikt gaan worden in producten.
7. E320 – Butylhydroxyaniol
Waar dient deze stof voor
BHA is een synthetisch voedingszuur dat gebruikt wordt in allerlei aroma’s. Ook deze stof wordt gebruikt om ranzigheid, het bederven van vet, in producten te voorkomen.
Waar zit het veel in
In veel producten die vet bevatten. In allerlei aroma’s, chips, margarine, soep, kauwgom en ontbijtgranen.
Over dit E-nummer
Het zou hyperactiviteit, astma, netelroos, slapeloosheid, verhoging van cholesterol, gevoelloosheid, kunnen veroorzaken en deze stof is een oxidant en geldt als kankerverwekkend. In Japan is deze stof dan ook al verboden. Ook zou het de lever kunnen aantasten. In combinatie met vitamine C kan BHA vrije radicalen vormen die schade in de cel kunnen geven. Ook in de EU is het gebruik van E320 daarom nu beperkt, hierdoor zal het in de komende jaren steeds minder gebruikt gaan worden in producten.
8. E102 – Tartrazine
Waar dient deze stof voor
Gele synthetische kleurstof die wordt gebruikt in vele levensmiddelen en voedselproducten, bijvoorbeeld advocaat of banketbakkersroom. Deze stof behoort tot de azokleurstoffen (en theoretisch kan er iedere kleur mee worden gemaakt). Deze stof wordt vaak gebruikt in plaats van duurdere (gezonde) grondstoffen zoals eieren. Met de verse en duurdere grondstoffen is een product minder lang houdbaar. Deze kleurstof zorgt ervoor dat het product er in ieder geval hetzelfde uitziet, alsof er wel de originele grondstoffen voor zijn gebruikt.
Waar zit het veel in
Naast advocaat en banketbakkersroom zit het ook geregeld in toetjes, snoep, likeur, cakemeel, vruchtensap, jam, mosterd, ijs, gebak, mayonaise, vissticks, vruchtenhagel en frisdranken. Ook zit het in medicijnen als Citrosan en Pantoprazol. Daarnaast wordt het ook gebruikt in textiel en cosmetica. E102 wordt ook wel CL19140 genoemd.
Onderzoek naar dit E-nummer
E102 is al verboden in Noorwegen, Oostenrijk en Finland. Bij mensen die intolerant zijn voor salicylaten (in aspirine of bessen) zal deze kleurstof intolerantieverschijnselen opwekken. E102 kan leiden tot jeuk of waterpokken. Deze kleurstof is, samen met nog zes andere kleurstoffen, door de Universiteit van Southampton (2009) in verband gebracht met een groot aantal gevallen van ADHD of hyperactiviteit bij kinderen vooral in combinatie met benzoaten (E210-E215), ook wel de Southampton Six genoemd. Grote inname verhoogt daarnaast de kans op astma, neusverkoudheid, slapeloosheid, migraine en hooikoorts. Omdat de productie van histamine in het lichaam toeneemt, kunnen allerlei allergische reacties optreden.
9. E120 – Cochenille
Waar dient deze stof voor
Een synthetische rode kleurstof die ook wel karmijn of karmijnzuur wordt genoemd. Deze kleurstof wordt gemaakt van de schildjes van de cochenilleluis, het bloed van schildluizen dus. De kleur komt van de stof karmozijn in het bloed van de beestjes, en wordt gewonnen uit een enorme hoeveelheid vrouwelijke luizen. Ze worden geschept van de schijfcactus, waarop ze leven, en geplet. Het vocht van de lichamen en eieren wordt vermengd met andere stoffen (bijvoorbeeld tin) om de kleur dieper te maken.
Waar zit het veel in
In bijna alle snoepsoorten, Fristi, M&M’s, aardbeiensaus, toetjes, vlees en vruchten op sap.
Over dit E-nummer
Het zou het risico op hyperactiviteit (zeker bij kleine kinderen), astma, eczeem en slapeloosheid verhogen. De resultaten van onderzoek naar bijwerkingen op de lange termijn op het reproductieve systeem en de stofwisseling zijn tot nu toe nog niet beschikbaar. Wel is bewezen dat deze stof in cosmetica contactallergie kan veroorzaken.
10. E950 – Acesulfaam-K
Waar dient deze stof voor
Dit is een synthetische zoete smaakversterker die tot wel 200 keer zoeter is dan kristalsuiker. Het heeft een bittere nasmaak waardoor het vaak wordt gebruikt in combinatie met aspartaam.
Waar zit het veel in
Kauwgom, frisdranken, snoep, desserts, sommige melkdranken, industriële bakkersproducten, zoetjes, light dranken, oploskoffie, vruchtenyoghurt.
Onderzoek naar dit E-nummer
Corinne Gouget stelt in ‘Wat zit er in uw eten’ dat een Engelse analyse (maart 2005) beweert dat dit additief als kankerverwekkend en genotoxisch geldt en in verband wordt gebracht met het ontstaan van longtumoren, toename van het cholesterolgehalte en leukemie. Daarbij citeert ze uit een boek: “In vergelijking met aspartaam en sacharine, die geen van tweeën onberispelijk zijn, is acesulfaam zelfs de ongunstigste van de drie.” Er is verder nog niet voldoende wetenschappelijk onderzoek om dit alles volledig te ondersteunen.
Ons advies
Kies liever voor zoete alternatieven als verse vanille, kaneel, stevia, yaconsiroop, lucumapoeder, kokosbloesemsuiker, honing of mesquitepoeder.
11. E211 – Natriumbenzoaat
Waar dient deze stof voor
Een chemisch conserveermiddel tegen bacteriën, schimmels, gisten, dat schadelijk kan zijn in vergelijking met de natuurlijke variant die bijvoorbeeld voorkomt in fruit (cranberries), sommige planten, kaneel en champignons. Het is een chemisch additief dat wordt gemaakt uit E210 benzoeenzuur (met dezelfde schadelijke effecten).
Waar zit het veel in
Ijs, frisdranken en sambal
Over dit E-nummer
Dit E-nummer is net als E210 omstreden omdat het onder bepaalde omstandigheden in combinatie met vitamine C ofwel ascorbinezuur gedeeltelijk kan worden omgezet in de chemische en giftige stof benzeen. Nadat dit E-nummer in opspraak is geraakt heeft Coca Cola deze stof uit het recept gehaald. Bij een hoge dosering kan het histamine vrijmaken en allergische klachten veroorzaken. Corinne Gouget noemt nog de volgende mogelijke risico’s: hyperactiviteit, astma, oogirritaties, netelroos, darmstoornissen, groeiaandoeningen, slapeloosheid, gedragstoornissen en neurologische aandoeningen.
12. E432 – Polysorbaat
Waar dient deze stof voor
Ook wel Polyoxyethyleen -20- sorbitaan, een stabilisator, emulgator, synthetisch hulpmiddel gemaakt uit sorbitol, laurinezuur en ethyleenoxide. Deze stof bevat vetzuren, vaak afkomstig van plantaardige oliën, maar het gebruik van dierlijk vet (zoals varkensvet) kan niet worden uitgesloten.
Waar zit het veel in
Kauwgom, bakproducten, dressings, ijs, bonbons, sauzen, margarine, frisdranken, ijs, alcoholische cocktails, imitatieslagroom.
Onderzoek naar dit E-nummer
E432 zou een groot risico geven op huidallergieën, darmstoornissen, urineweginfecties, nierproblemen, gewichtstoename en huidaandoeningen. Ook kan het winderigheid veroorzaken (Brush et al., 1957). Ook zou het zorgen voor een verminderde opname van ijzer in het lichaam en mogelijk kankerverwekkend en giftig zijn (doordat het stoffen kan bevatten als ijzeroxide van dioxaan en ethyleenglycol).
13. E385 – Calciumdinatrium EDTA
Waar dient deze stof voor
Een synthetisch voedingszuur dat wordt gebruikt als stabilisator in producten. Het is ook een metaalbinder en wordt in het ziekenhuis gebruikt om metalen uit het lichaam te verwijderen bij een metaalvergiftiging.
Waar zit het veel in
Mayonaise, ingeblikte groenten, sauzen, vinaigrette, bevroren schaaldieren of schaaldieren in blik, pindakaas, olijfolie en in sommige wasmiddelen.
Onderzoek naar dit E-nummer
Dit product is al verboden in Australië. Bij langdurig gebruikt ofwel hoge concentraties ontstaat er een gevaar voor bloedarmoede. Inname verhoogt het risico op buikkrampen, bloed in urine, overgeven, spierkrampen en diarree. In ‘A Consumer’s Dictionary of Food Additives’ stelt Ruth Winter dat chromosomen zijn beschadigd bij onderzoek op proefdieren. Maar wetenschappelijk onderzoek naar de lange termijn effecten van EDTA op de mens zijn er nog niet.
14. E461 – Methylcellulose
Waar dient deze stof voor
Het wordt gebruikt als stabilisator, vulmiddel, emulgator, voedingsvezel, anti-klontermiddel en verdikkingsmiddel. Het wordt via chemische processen gemaakt uit houtsnippers en daarna weer chemisch bewerkt. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt om vezels in volkorenbrood te vervijfvoudigen. Deze stof houdt water vast en zorgt zo voor volume.
Waar zit het veel in
Volkorenbrood, bakproducten, glutenvrije producten, kant-en-klaar maaltijden, sauzen, pasta, desserts.
Over dit E-nummer
Een hoge dosering kan verstopping, diarree, krampen, winderigheid en een verminderde werking van de nieren veroorzaken. Ook zorgt het voor verminderde opname van mineralen en vitaminen. Deze stof kan via de darmwand vrij gemakkelijk in de bloedsomloop terechtkomen, zo stelt Ruth Winter in haar boek.
15. E110 – Zonnegeel
Waar dient deze stof voor
Ook E110 is een gele synthetische (azo) kleurstof die wordt toegevoegd aan levensmiddelen. Het is een natriumzout.
Waar zit het veel in
Advocaat, gelei, brandewijn, marsepein, jam, citroenjenever, frisdranken, snoep, desserts, sauzen en vis uit blik.
Onderzoek naar dit E-nummer
Gebruik wordt afgeraden voor mensen met astma en de huidaandoening urticaria. Een grote hoeveelheid zou slapeloosheid, buikpijn en misselijkheid veroorzaken. Het versterkt allergische reacties bij mensen die intolerant zijn voor salicylaten (aspirine en bessen). In combinatie met conserveermiddelen ofwel benzoaten zou het hyperactiviteit bij kinderen verergeren, ook dit is (evenals E102) een van de E-nummers uit het onderzoek van de Southampton University in Engeland die dat aantonen. Zelfs de Britse regering adviseert kinderen met ADHD om dit additief te vermijden.
16. E213 – Calciumbenzoaat
Waar dient deze stof voor
Net als E211 is dit een chemisch conserveermiddel tegen bacteriën. Het wordt gebruikt om de houdbaarheid van dranken en voedingsmiddelen te verlengen.
Waar zit het veel in
Frisdranken, sambal, ijs en ook wordt het vaak gebruikt in producten waar weinig suiker in zit.
Onderzoek naar dit E-nummer
Het geeft een verhoogd risico op hyperactiviteit, oogirritaties, darmstoornissen, slapeloosheid, groeiaandoeningen bij embryo’s en gedragsstoornissen. Onderzoekster Corinne Gouget stelt dat dit additief het bloed schaadt en het in verband is gebracht met leukemie bij zowel mens als dier. E213 is in verband gebracht met verergering van klachten bij mensen met allergische aandoeningen. Het is een omstreden conserveermiddel omdat het onder bepaalde omstandigheden in combinatie met ascorbinezuur ofwel vitamine C gedeeltelijk kan worden omgezet in benzeen, een giftige chemische verbinding.
17. E310 – Propylgallaat
Waar dient deze stof voor
Het is een synthetisch voedingszuur, een conserveringsmiddel dat kunstmatig wordt verkregen en vaak wordt gebruikt in combinatie met BHA en BHT om ranzigheid van vette producten tegen te gaan. Het wordt in de darm afgebroken tot propanol en galzuur (en galzuur kan eczeem, maagklachten en hyperactiviteit veroorzaken).
Waar zit het veel in
Vleesproducten, kippenbouillon, kauwgom, oliën, snacks. Veel gebruikt in cosmetica.
Onderzoek naar dit E-nummer
Dierproeven hebben uitgewezen dat deze stof kankerverwekkend is. In het boek ‘Wat zit er in uw eten’ wordt beschreven dat een verslag uit 1993 aantoont dat dit additief stoornissen in de productie van rode bloedlichaampjes veroorzaakt. Daarnaast zijn er morfologische afwijkingen aan de milt geconstateerd bij ratten die deze stof 90 dagen lang kregen toegediend. Het zou het risico op hyperactiviteit, astma, urticaria, eczeem, maagklachten, slapeloosheid, darmstoornissen, astma onvruchtbaarheid, nier- en leverinfecties en allergieën vergroten.
18. E250 – Natriumnitriet
Waar dient deze stof voor
Een chemisch conserveermiddel dat wordt gewonnen uit natriumnitraat en gebruikt als smaakstof en voor kleurbehoud in vleesproducten en daarnaast tegen bacteriën.
Waar zit het veel in
Bacon, ham, paté, vleeswaren, visproducten, spek, corned beef, worstjes, gerookte vis.
Over dit E-nummer
Vermengd met keukenzout of met eiwitten kan dit in de maag worden omgezet tot (mogelijk kankerverwekkende) nitrosamine en kan schade aanrichten aan lever en alvleesklier en kan misselijkheid, allergieën, hyperactiviteit, astma, slapeloosheid, duizeligheid en problemen met de bloeddruk veroorzaken, aldus het boek ‘Eat Safe: The Truth about Additives from Aspartame to Xanthan Gum .’ Een hoge dosering kan ook reageren met hemoglobine. E250 mag niet gebruikt worden in babyvoeding.
19. E251 – Natriumnitraat
Waar dient deze stof voor
Een chemisch conserveermiddel dat net als E250 wordt gebruikt om kleurverlies van vlees tegen te gaan en de houdbaarheid te verlengen. Het wordt ook gebruikt voor het maken van salpeterzuur en kunstmeststof. De natuurlijke variant van deze stof komt voor in bladgroenten.
Waar zit het veel in
Gedroogde worst, kaas, vlees, vleeswaren, pizza en foie gras
Over dit E-nummer
Vergelijkbaar met E250: kan in de maag met eiwitten reageren tot (mogelijk kankerverwekkende nitrosamines) en kan reageren met hemoglobine. Een grote hoeveelheid verhoogt het risico op misselijkheid, astma, hyperactiviteit, slapeloosheid, duizeligheid en een lage bloeddruk.
20. E151 – Briljantzwart BN of Zwart PN
Waar dient deze stof voor
Een chemische kleurstof gemaakt van zwarte kunststof.
Waar zit het veel in
Frisdranken, kaas, siroop, snoep, desserts, ijs, mosterd en vruchtenjam.
Onderzoek naar dit E-nummer
Uit onderzoek is gebleken dat deze kleurstof darmcystes bij varkens veroorzaakt, zo stelt onderzoekster Gouget. Deze kleurstof is al verboden in Oostenrijk, Amerika, Australië, Noorwegen, Zweden, Zwitserland, België, Frankrijk, Canada, Japan, Finland en Duitsland omdat het allergische reacties zou veroorzaken. Het zou hyperactiviteit veroorzaken (net als de andere azokleurstoffen, vooral in combinatie met benzoaten en astmaklachten verergeren, ook zou het mogelijk kankerverwekkend zijn. In de darmflora wordt het omgezet tot stoffen die toxisch kunnen zijn. Mensen met een allergie of intolerantie wordt geadviseerd dit additief te vermijden. De Aanvaardbare Dagelijkse Inname (ADI) van E151 is laag.
21. E133 – Briljantblauw FCF
Waar dient deze stof voor
Synthetische blauwe kleurstof die wordt verwerkt in verschillende producten waaronder sommige anti-rimpelcrèmes.
Waar zit het veel in
IJs, doperwten in blik, anti-rimpelcrèmes
Over dit E-nummer
E133 is al verboden in Frankrijk, Duitsland, Noorwegen, Zwiterseland, Zweden en Oostenrijk. Het is in verband gebracht met allergische reacties en zou het risico op hyperactiviteit, astma, netelroos, huidreacties, slapeloosheid vergroten en mogelijk kankerverwekkend zijn. Gebruik van E133 wordt afgeraden bij hyperactieve kinderen omdat het de klachten zou verergeren.
Nogmaals heb geen stress over het feit dat je in het verleden veel van deze E-nummers hebt binnengekregen. Zie het als een motivatie om het in de toekomst anders te doen en zo stappen te zetten naar een optimale gezondheid. Wat wij altijd adviseren is om zoveel mogelijk vers en onbewerkt voedsel te eten, voor maximale energie en gezonde voedingsstoffen. Door zo min mogelijk bewerkte en fabrieksmatige voeding te eten beperk je de inname van additieven en E-nummers. Wanneer de basis van je voedingspatroon gezond, puur en vers is, kan je systeem herstellen en sterker worden, waardoor je best eens een uitzondering kunt maken. Wanneer je bovenstaande stoffen dagelijks binnenkrijgt via fabrieksmatige of verpakte voedingsmiddelen en ook nog regelmatig uit eten gaat dan zal je eerder last kunnen hebben van de (schadelijke) gevolgen van deze stoffen voor de gezondheid. Het gaat dus vooral om een gezonde basis.
Referenties
– Corinne Gouget, Wat zit er in uw eten?, Bouillon Uitgeverij
– H.J. Roberts, Aspartame Disease: An ignored epidemic, 2001 Sunshine Sentinel Pr Inc
– Yu T, Zhao Y et al. Effects of maternal oral administration of monosodium glutamate at a late stage of pregnancy on developing Mouse fetal brain. Brain Research 747(2):195-206, Feb 1997.
– U.S. Food and Drug Administration, fda.gov/Food/FoodIngredientsPackaging/FoodAdditives
– Butylated hydroxytoluene (BHT), IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, 1986;40:161-206.
– Scientific Opinion on the re-evaluation Tartrazine (E 102), EFSA Panel on Food Additives and Nutrient Sources added to Food (ANS), European Food Safety Authority (EFSA), Parma, Italy, EFSA Journal 2009; 7(11):1331
– Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Additives (1974). “Toxicological evaluation of some food additives including anticaking agents, antimicrobials, antioxidants, emulsifiers and thickening agents”. WHO Food Additives Series No. 5. World Health Organization.
– Ruth Winter, A Consumer’s Dictionary of Food Additives, 7th Edition: Descriptions in Plain English of More Than 12,000 Ingredients Both Harmful and Desirable Found in Foods . Three Rivers Press, 2009
– Bill Statham. Eat Safe: The Truth about Additives from Aspartame to Xanthan Gum . Running Press, 2008
Recept video: Groene smoothie voor schildklier gezondheid met jodium
In deze video geef ik je een recept voor een frisse en voedzame smoothie met twee superfoods die voorzien in je dagelijkse jodiumbehoefte. Jodium draagt niet alleen bij aan een optimale gezondheid, maar is ook belangrijk voor een goede werking van de schildklier.
In deze video ontdek je:
- Een recept voor een frisse en voedzame groene smoothie die voorziet in je dagelijkse jodiumbehoefte
- De twee superfoods met jodium die belangrijk zijn voor de productie van schildklierhormoon, maar ook voor de productie van testosteron, groeihormoon, cortisol en insuline
- Twee andere superfoods die helpen om je lichaam te ontdoen van zware metalen, en die je gewoon in het groenteschap bij de supermarkt of de groenteboer kunt vinden
- Hoe je tijd kunt besparen bij het maken van een groene smoothie met fruit
- Meer bladgroenten om mee te variëren in je groene smoothie
Recept
Wat heb je nodig voor deze frisse groene smoothie?
- 100 gram verse (biologische) veldsla
- 1 mango geschild en in stukken gesneden
- 1 peer geschild en in stukken gesneden
- Een halve theelepel kelppoeder
- Wat peterselie
- Twee grote glazen water (naar smaak)
- Een theelepel Irish moss gel
(Bekijk in deze video hoe je gemakkelijk een gel maakt van Irish moss).
Doe alles bij elkaar in de blender tot het een romige substantie is, door meer of minder water te gebruiken maak je de smoothie zo romig of juist vloeibaar als je zelf lekker vindt.
Superfoods in deze smoothie
- Kelppoeder
Een natuurlijk superfoodextract gemaakt van kelp, een zeewier dat veel voedingsstoffen bevat. Kelp bevat jodium wat belangrijk is voor de schildklierfunctie en de aanmaak van schildklierhormonen. Het is goed voor de stofwisseling en voor een optimale werking van het zenuwstelsel. - Irish moss
Irish moss is een zeewier en bevat 15 van de 18 essentiële mineralen die we als mens nodig hebben. Zoals grote hoeveelheden calcium, jodium, zwavel, kalium en ook magnesium, ijzer, broom, mangaan, fosfor, selenium, zink en pectine. Irish moss bevat vele vitamines zoals A, B, C, D, E, F en K. Er zitten ook proteïnen en antioxidanten in (betacaroteen). Er zit ook veel taurine in Irish moss, meer dan andere soorten zeewier. Taurine is o.a. goed voor een gezonde hartfunctie. Irish moss is heel goed voor het versterken van het immuunsysteem. - Peterselie en koriander
Al kun je peterselie en koriander gewoon overal vinden, het zijn ware superfoods omdat ze heel effectief zware metalen aantrekken in het lichaam en zo het lichaam reinigen. Gebruik deze zeker vaker in je smoothies of bij het koken.
Voedzame smoothie voor een gezonde schildklier
Jodium is een belangrijke voedingstof voor het lichaam en we krijgen het uit onze voeding maar weinig binnen. Veel Nederlanders (maar liefst 6 miljoen) eten te weinig jodium. Irish moss en kelp zijn zeer rijk aan voedingsstoffen waaronder jodium. Dit zijn volwaardige voedingsmiddelen en daarom hoef je ook niet snel bang te zijn dat je te veel jodium binnenkrijgt, iets wat met jodium suppletie eerder zou kunnen gebeuren (als je je niet aan de dosering op de verpakking houdt). Kelp is vrij sterk van smaak, maar de smaak hoeft echt niet overheersend te zijn, zeker niet in een smoothie zoals ik die in bovenstaande video maak. Je hebt er bovendien maar heel weinig van nodig, een puntje van een theelepel is voldoende per dag. Met een zakje kelppoeder doe je dus maanden. Varieer in je groene smoothies met bladgroenten, dus niet alleen spinazie, maar zeker ook peterselie, koriander of boerenkool, postelein, paksoi, munt en allerlei kruiden. Een smoothie zoals in deze video is een heerlijk frisse voedzame maaltijd aan het begin van je dag of als tussendoortje.
Bekijk in deze vorige video hoe je, heel gemakkelijk, een geur- en smaakloze gel maakt van Irish moss en waarom jodium zo belangrijk is voor ons lichaam.
Meer recepten?
Liever bestellen op Bol.com?
Klik hier om het boek te bestellen op bol.com
Goedkoopste Superfood op aarde – Irish moss – voordelen van deze alg
Irish moss is een van de meest voedzame superfoods die we kennen en daarmee qua voedingswaarde misschien wel het goedkoopste voedingsmiddel op aarde! In deze video leg ik je uit waarom en leer je hoe je, heel gemakkelijk, je smoothies veel voedzamer kunt maken.
In deze video ontdek je:
- Waarom Irish moss het goedkoopste superfood op aarde is
- Hoe je elke groene smoothie heel gemakkelijk nog veel voedzamer maakt
- Welke mineralen en vitaminen Irish moss allemaal bevat
- Welk mineraal 6 miljoen Nederlanders tekort komen, waarom dit vaak niet uit een reguliere test komt en hoe je dit mineraal snel kunt aanvullen voor een optimale gezondheid
- Waarom je lichaam vandaag nog bepaalde mineralen nodig heeft om goed te kunnen blijven functioneren, en hoe je lichaam het aanpakt als dat niet het geval is
- Hoe Irish moss geur- en smaakloos wordt (maar niet minder voedzaam)
Wat is Irish moss
Irish moss is geen mossoort zoals je misschien zou denken, maar een zeewier die voornamelijk langs de kust van de Atlantische Oceaan voorkomt. In Europa groeit Iers mos vooral langs de kust van Ierland, maar ook wel langs de kusten van Bretagne in Frankrijk en in Amerika alleen langs de kust in Massachusetts. Het staat ook wel bekend als Carrageen moss.
Voedingsstoffen in Irish moss
Irish moss heeft fantastische eigenschappen, het bevat namelijk 15 van de 18 essentiële mineralen die we als mens nodig hebben. Zoals grote hoeveelheden calcium, jodium, zwavel, kalium en ook magnesium, ijzer, broom, mangaan, fosfor, selenium, zink en pectine. Dit is een flinke score in vergelijking met andere superfoods of voedingssupplementen. Daarnaast bevat Irish moss vele vitamines zoals A, B, C, D, E, F en K. Er zitten ook proteïnen en antioxidanten in (betacaroteen). Er zit veel taurine in Irish moss, meer dan in andere soorten zeewier. Deze stof is belangrijk voor het hart om goed te kunnen functioneren, het versterkt de hartspier en speelt een rol in het contractiemechanisme van het hart. Deze stof zorgt er daarnaast voor dat de mineralenbalans van de cel in stand wordt gehouden, ook dat is belangrijk voor de hartspier. Taurine speelt ook een rol in de galzuurstofwisseling en helpt bij het binden van vetten in het darmkanaal, waardoor de vertering en opname van bouwstoffen uit ons voedsel wordt bevorderd. Het hoofdbestanddeel van Irish moss is een polysacharide, en deze hebben invloed op het onderhoud en versterken van het immuunsysteem.
Voordelen van Irish moss
Er zijn steeds meer wetenschappelijke onderzoeken gedaan naar de werking van Irish moss en onze gezondheid. Deze superfood zou, door de enorm hoge voedingswaarde, een goede bescherming bieden tegen een tal van klachten en chronische ziektebeelden zoals blaasontsteking, problemen aan de urineweg, verkoudheid, bronchitis, astma, slechte adem, verstopping, chronische diarree, spastische darm, zwaarlijvigheid, nierstoornissen, hartkwalen en maagzweren. Het zou de bloedsuiker reguleren en balanceren, en daarmee positief werken voor diabetici. Het verbetert de stofwisseling en helpt het bindweefsel, haar, huid en nagels te versterken. Vandaar dat Irish moss ook steeds meer gebruikt wordt in cosmetica, en dan vooral dankzij de antiverouderende eigenschappen. Uit onderzoek (2012) van het Teagasc Food Research Centre bleek dat zeewier, waaronder Irish moss, helpt om hoge bloeddruk te voorkomen evenals hart- en vaatziekten. Dit door de ontdekking van een peptide in zeewier dat renine remt. Uit eerder onderzoek van de wetenschappers van dit centrum bleek al dat zeewier, waaronder Irish moss, kan helpen om de bloeddruk te verlagen, zelfs met dezelfde sterkte als sommige voorgeschreven medicijnen. Daarnaast bleek dat Irish moss kan helpen om overgewicht tegen te gaan.
Hoeveel heb ik nodig?
Voor een optimaal resultaat kun je dagelijks 1 tot 2 eetlepels Irish moss (of Irish moss gel) gebruiken, dat is ongeveer 4 tot 8 gram. Roer de gel door je soep of smoothies, de gel is geur- en smaakloos dus je hoeft zeker niet bang te zijn voor een zoutige smoothie.
Waar kan ik Irish moss bestellen
Je kunt Irish moss hier gemakkelijk online bestellen en kiezen tussen een kleine verpakking van 55 gram of een grotere verpakking van 222 gram.
Bekijk in deze volgende video een recept voor een frisse en voedzame smoothie met Irish moss en nog een superfoods die voorziet in je dagelijkse jodiumbehoefte en voor een optimale werking van de schildklier.
Dit doet Suiker met onze Hersenen – Interview met drs. Richard de Leth
Suiker is niet goed voor ons lijf, dat weten we allemaal. Echter, waarover we nog niet zoveel weten is de relatie tussen suiker en de hersenen. (meer…)
Eet nooit deze superfoods (laboratoriumonderzoek inbegrepen)!
Superfoods bevatten nog veel te vaak resten van bestrijdingsmiddelen, zo blijkt uit een steekproef van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Naar aanleiding van meldingen die de NVWA van consumenten kreeg (zij moesten na het eten van gojibessen overgeven of kregen diarree) onderzocht de organisatie 52 monsters en constateerde bij 23 procent daarvan een overschrijding van de norm. Alhoewel de aangetroffen restanten van pesticiden zo klein waren dat ze geen risico voor de gezondheid vormen heeft de NVWA toch boetes uitgedeeld aan de betreffende leveranciers. (meer…)
15 nadelen van zitten en 11 simpele oplossingen – Waarom we verouderen en depressief worden als we meer dan 8 uur per dag zitten
In het vorige artikel kon je een interview bekijken dat ik heb gehouden met Drs. Richard de Leth over de schadelijke effecten van zitten. In dit artikel wil ik dieper ingaan op de nadelen voor je gezondheid. Velen van ons hebben tegenwoordig een baan waarbij we urenlang achter een bureau zitten. Daarbij opgeteld zitten we vaak in de trein of auto om daar te komen en ’s avonds ploffen we misschien uitgeput op de bank voor de televisie. Is dat vele zitten dat we doen wel goed voor onze gezondheid? Wanneer we meer dan 8 uur per dag zitten, heeft dit allerlei nadelen voor onze gezondheid. Zelfs als je ’s ochtends of ’s avonds wel sport! In dit artikel lees je wat de 15 grootste nadelen zijn voor je gezondheid als je veel zit, en geef ik 11 simpele oplossingen hoe je dat kunt voorkomen (ook al heb je een baan waarbij je genoodzaakt bent veel te zitten).
Langdurig zitten is ongezonder dan gedacht
Meer dan 75% van de Amerikanen sporten niet, zo stelt Dr. James Levine, onderzoeker en auteur van Get Up! Why Your Chair is Killing You and What You Can Do About It. Uit Amerikaans onderzoek (Dr Stacy Clemes, Senior Lecturer in Human Biology, Loughborough University) blijkt daarnaast dat mensen daar gemiddeld negen tot tien uur per dag zittend doorbrengen. Ook in Nederland zitten we te veel, zo blijkt uit een trendonderzoek Bewegen en Gezondheid van TNO (2013). Volgens dit onderzoek is langdurig stilzitten ongezonder dan gedacht, omdat het leidt tot een verhoogde sterftekans en een verhoogde kans op chronische ziekten. Onze levensduur kan, naar schatting, maar liefst twee jaar worden verlengd als we maximaal drie uur per dat zittend doorbrengen. Ook al sport je regelmatig, dan heb je net zo goed kans op de gezondheidsklachten die kunnen ontstaan door te lang en te veel zitten. Levine legt uit dat vele studies uit zowel Amerika, Engeland als Australië dit bevestigen. Dus ook al ga je na een dag werken in de avonduren naar de sportschool, dan nog is dat niet voldoende om bepaalde gezondheidsklachten, die kunnen ontstaan door te veel zitten, te voorkomen. Zelfs niet als je vijf keer per week een half uur tot een uur per dag sport en daardoor een zeer goede conditie hebt. Dan nog heb je een vergrote kans op gezondheidsklachten als je daarnaast het grootste deel van de dag zittend doorbrengt, aldus zeer recent onderzoek (2015). Natuurlijk doet sporten je goed! Dat staat voorop. Hoe meer je beweegt, hoe meer voordelen je daarvan ervaart voor je gezondheid. Waar het om gaat is dat het minstens zo belangrijk is om gedurende de dag meer op te staan en te bewegen, vooral als je veel zit, om gezondheidsklachten te voorkomen.
Het gaat vooral om urenlang achter elkaar die zittende houding. De mechanismes van de moleculen in het lichaam die op een bepaalde manier werken als je lang zit, herstellen zich niet als je alleen in de ochtend of avond gaat sporten, aldus Levine. Veel en veel vaker letterlijk even ‘opstaan’ en in beweging komen tijdens de dag is daarnaast belangrijk
Al ga je na een dag werken in de avonduren naar de sportschool, dan nog is dat niet voldoende om bepaalde gezondheidsklachten, die kunnen ontstaan door te veel zitten, te voorkomen. Sporten maakt je gezonder, dat is een feit, maar het is minstens zo belangrijk om gedurende de dag meer te bewegen en vaker op te staan.
Gezondheidsklachten door veel zitten voorkomen
Een hoop gezondheidsklachten zijn te voorkomen door simpelweg meer te bewegen. Alleen al door vaker op te staan als je lang zit, bijvoorbeeld voor de televisie of tijdens een werkdag. Volgens Dr. Levine worden er allerlei verschillende lichaamsprocessen geactiveerd binnen 90 seconde nadat je opstaat vanuit een zittende houding. Bijvoorbeeld processen op celniveau en op spierniveau die bloedsuiker, triglyceriden en cholesterol verwerken. Dit komt simpelweg door de zwaartekracht: door je eigen gewicht wat bij het opstaan als het ware op je benen leunt. Dit zorgt bijvoorbeeld ook voor nieuwe energie in de cellen. Onderaan het artikel lees je 11 simpele tips om gezondheidsklachten als gevolg van te veel zitten te voorkomen.
Volgens Levine en vele wetenschappelijke onderzoeken is het bewezen dat te lang zitten de kans vergroot op maar liefst 24 chronische aandoeningen. Hieronder een aantal van deze nadelen van te lang zitten voor de gezondheid.
1. Diabetes type 2
De lichamelijke processen die worden geactiveerd binnen 90 seconde na het opstaan zijn fundamenteel voor bijvoorbeeld een gezonde bloedsuikerspiegel. Wanneer je lang en veel zit is je lichaam minder goed in staat te reageren op het hormoon insuline en zal er meer van aanmaken. De bloedsuikerspiegel is hoger van iemand die veel zit. Onderzoek toont aan dat veel zitten de kans op diabetes vergroot (2012). Meer dan acht uur per dag zitten zorgt voor 90% meer kans op het ontwikkelen van diabetes type 2.
2. Verouderen
Dr. Joan Vernikos, voormalig directeur van de ‘Life sciences division’ van NASA en auteur van het boek ‘Sitting Kills, Moving Heals’, heeft veel onderzoek gedaan naar de gezondheidsnadelen van veel en lang zitten. Volgens haar heeft zwaartekracht hier alles mee te maken. Zwaartekracht speelt een belangrijke rol bij het verouderen van het lichaam. Je lifestyle heeft nog meer invloed op het verouderingsproces dan je leeftijd. Vernikos stelt dat je veroudering van het lichaam, en de nadelen die daar het gevolg van zijn, kunt vertragen door te bewegen. En dan niet alleen in de sportschool of tijdens een andere manier van sporten op één moment per dag, maar vooral door meer ‘gewone’ beweging gedurende de dag. Dus meer traplopen, opstaan, rondjes lopen enz. Het mooie is dat het lichaam zeer dynamisch is en zelfs veroudering in het lichaam dat al is ingezet kan verminderen ofwel enigszins terugdraaien, het is dus nooit te laat om daarmee te beginnen. Dr. Vernikos legt uit dat er elk moment nieuwe cellen in ons lichaam worden gegenereerd.
3. Gewichtstoename
Zitten zorgt voor een vertraagde stofwisseling. Je verbrand ongeveer nog maar 1 calorie per minuut als je zit. Onderzoeken tonen aan dat mensen gemakkelijker een gezond gewicht krijgen en behouden als ze vaker opstaan tijdens hun werkdag. Bovendien neem de productiviteit van deze mensen toe op de momenten dat ze weer werken, aldus Dr. Levine. Dr. Vernikos stelt in haar boek dat lipoproteïnelipase sterk vermindert bij een langdurige zittende houding. Dit enzym hecht zich aan vetten. Op die manier wordt het, via de bloedbaan, getransporteerd en gebruikt als brandstof. Door regelmatig op te staan help je het lichaam dus om vetten niet op te slaan, maar te verbranden, aldus Dr. Vernikos.
4. Cholesterol
Zoals gezegd worden er allerlei verschillende lichaamsprocessen geactiveerd binnen 90 seconde nadat je opstaat vanuit een zittende houding. Bijvoorbeeld processen op celniveau en op spierniveau die bloedsuiker, triglyceriden en cholesterol verwerken. Wanneer je langdurig zit heeft dit een negatief effect op het cholesterolniveau in het lichaam.
5. Hoge bloeddruk
Dit kan uiteindelijk leiden tot een hoge bloeddruk.
6. Angst en stress
Langdurig zitten heeft niet alleen effect op je lichaam, maar ook op je hersenen. Deze hebben immers ook een gezonde bloeddoorstroming, voldoende zuurstof en glucose nodig om goed te kunnen functioneren. In 2013 werd een onderzoek gehouden onder 3300 volwassenen in Australië die meer dan zes uur zittend doorbrachten op hun werkdagen. Zij bleken veel meer last te hebben van psychische stress dan degenen die minder dan drie uur per dag zittend doorbrachten. Ongeacht de hoeveelheid bewegingen sport in hun vrije tijd!
7. Depressie
Onderzoek onder bijna 9000 vrouwen rond de vijftig stelde dat de vrouwen die ongeveer zeven uur per dag zittend doorbrachten en daarnaast weinig bewogen 47% meer kans hadden op depressieve gevoelens. In vergelijking met de vrouwen die minder dan vier uur per dag zittend doorbrachten en daarnaast dagelijks regelmatig fysiek actief waren. Volgens de onderzoekers werkt het twee kanten op: depressie ontneemt mensen energie en de motivatie om te bewegen en veel zitten maakt de depressieve gevoelens erger. Vrouwen die totaal niet fysiek actief waren op een dag hadden 99% meer kans op het ontwikkelen van depressie dan vrouwen die regelmatig bewegen en sporten.
8. Verhoogde kans op een hartaanval
Een Zweeds onderzoek (2012) onder 3900 mannen en vrouwen concludeerde dat degenen die een redelijk actief leven hebben, een gezonder hart en minder kans op aandoeningen van het hart hebben. Ook diegene die niet actief sporten, maar wel in het dagelijks leven veel bewegen. In vergelijking met de proefpersonen in het onderzoek die een groot deel van de dag zittend doorbrengen. De onderzoekers stellen dat het vooral voor zestig plussers erg schadelijk kan zijn met betrekking tot de cardiovasculaire gezondheid om het grootste deel van de dag zittend door te brengen.
9. Slapeloosheid
Uit onderzoek (2013) onder 1000 volwassenen blijkt dat mensen die minder dan acht uur per dag zittend doorbrengen veel beter slapen dan mensen die acht uur of meer zittend doorbrengen. Hoe meer uur per dag men zit, hoe erger het gesteld was met de kwaliteit van slaap in dit onderzoek. De computer draagt volgens dit onderzoek nog eens bij aan de verminderde kwaliteit van slaap: de hele dag zittend achter de computer heeft dus een dubbel negatief effect op het goed kunnen slapen.
10. Artritis
In zijn boek noemt Dr. Levine artritis als mogelijk gezondheidsnadeel van langdurig zitten. De klachten hiervan zullen daarnaast verergeren door langdurig zitten. Beweging brengt meer vloeistoffen naar de gewrichten. Marvin Smith is specialist bij de Oregon Health & Science University en geeft als algemeen advies een 30/30 regel: als je 30 minuten in een bepaalde positie zit, verander dan je houding (ruggengraat en heupen) voor 30 seconden in een tegenovergestelde richting. Als je onderuitgezakt zit, strek dan na 30 minuten je rug en ook je knieën voor 30 seconden.
11. Rugpijn
Zitten is een onnatuurlijke houding, zeker uren achter elkaar. Het zorgt voor verhoogde kans op pijn in je rug en is niet goed voor gewrichten in je armen, polsen en handen, zo stelt Dr. Levine. Langdurig in dezelfde positie en houding zitten zorgt ervoor dat de rug zwaar wordt belast. De omliggende spieren kunnen zwakker worden doordat ze te weinig worden gebruikt, daardoor heeft de rug zelf minder ondersteuning en ontstaan eerder klachten.
12. Kans op vervroegd sterven
Uit literatuuronderzoek (2012) blijkt dat vanuit zestien verschillende onderzoeken, waarin de tijd dat men zittend doorbracht het hoogste was (variërend per onderzoek) in vergelijking met de tijd dat men per dag het minste zittend doorbracht, de kans op vervroegd sterven door verschillende aandoeningen als gevolg van het langdurig zitten steeg met 49%. Een onderzoek onder meer dan 220.000 Australiërs van boven de 45 jaar oud die meer dan 11 per dag zittend doorbrachten stelt dat zij 40% meer kans hadden om vervroegd te overlijden. Elf uur lijkt misschien veel, maar als je een baan hebt waarbij je de meeste uren zittend doorbrengt en daarbij de uren in de auto of trein optelt, plus de avonduren waarbij je televisie kijkt of achter een computer zit, dan kom je een heel eind.
13. Verhoogde kans op kanker
Toxines verlaten het lichaam niet in een zittende houding, daarvoor is beweging nodig en nieuwe energie in de cellen (bij het opstaan en bewegen). Een ophoping van toxines in het lichaam kan uiteindelijk leiden tot sommige vormen van kanker, vooral borstkanker, aldus Dr. Levine. Er zijn nog niet zo veel grote onderzoeken gedaan naar de relatie tussen langdurig zitten (van acht tot twaalf uur per dag) en een vergrote kans op kanker. Onderzoek van Dr David Dunstan, Professor & Head, Physical Activity Laboratory, Baker IDI in Melbourne legt wel een relatie tussen urenlang zitten en longkanker (54% verhoogde kans), baarmoederhalskanker (66% verhoogde kans) en darmkanker (30% verhoogde kans). Langdurig zitten heeft volgens de onderzoekers invloed op verschillende lichamelijke processen die uiteindelijk de kans op kanker kunnen vergroten.
14. Spataderen
Door langdurig zitten is de bloeddoorstroming niet optimaal en worden aderen ook extra belast door de zwaartekracht. Wanneer je regelmatig gaat staan en lopen worden de aderen weer even ontlast. Bij spataderen is vooral de afwisseling belangrijk, een groot deel van de dag staan geeft evengoed druk op de aderen.
15. Je algehele welzijn wordt minder
Onderzoekers (2012) hebben geconcludeerd dat zowel mannen als vrouwen die na hun werkdag ook nog veel achter de computer of voor de televisie zitten, minder lekker in hun vel zitten en een minder groot gevoel van welzijn ervaren als mensen die dat niet doen.
11 simpele tips wat we hieraan kunnen doen
1. Elk uur tien minuten bewegen
Ideaal zou het zijn om zo min mogelijk te zitten, liefst maximaal maar drie uur per dag. Maar dat is niet erg haalbaar met veel banen waarbij zitten nou eenmaal nodig is. Een richtlijn die je kunt aanhouden is om van elk uur in ieder geval tien minuten te staan en bewegen. Zeker als je een baan hebt waarbij je de hele dag achter de computer zit. Probeer daarnaast zo vaak als je kunt om even op te staan!
2. Elke 20 minuten opstaan
Uit onderzoeken van Dr. Vernikos blijkt dat de nadelen van lang zitten vooral tegengegaan worden als je elke twintig minuten minstens een keer opstaat. Het gaat volgens haar vooral om de verandering van houding. Daarbij is het opstaan zelf meer effectief dan bijvoorbeeld een stukje lopen. Het meeste effect heb je als je het opstaan verdeeld over de dag, en dus niet in één keer een aantal keer opstaan en weer gaan zitten. Dus liefst minstens één keer opstaan per twintig minuten.
3. Meer bewegen tijdens het zitten
Meer bewegen tijdens het zitten, dus af en toe verschuiven op je stoel en regelmatig letten op je houding en veranderen van positie, helpt ook. Alle beetjes helpen.
4. Gebruik zwaartekracht (en speel weer vaker)
Dr. Vernikos geeft in haar boek de tip om juist gebruik te maken van de zwaartekracht, haar conclusie was dat je zwaartekracht actief gebruikt bij allerlei activiteiten die plezier geven zoals touwtje springen, fietsen, skateboarden enz. “Speel weer vaker als een kind: heb plezier! Veel leuke activiteiten zijn gebaseerd op zwaartekracht, maak daar veel meer gebruik van.”
5. Let op je houding tijdens het zitten
Een actieve rechte houding is belangrijk tijdens het zitten. Als je armleuningen op je stoel hebt gebruik ze dan ook om je armen op te laten rusten en schuif je ellebogen regelmatig even naar achteren zodat je schouderbladen naar elkaar komen. Daarmee voorkom je veel klachten als gevolg van een ingezakte houding.
6. Minder televisie
De tijd dat je voor de televisie zit telt weer op bij de uren per dag die je al zittend doorbrengt. Uit onderzoek (2013) blijkt dat de levensverwachting van volwassenen die gemiddeld zes uur per dag televisie kijken vijf jaar minder is dan voor volwassenen die geen televisie kijken. Probeer de uren dat je televisie kijkt wat te verminderen en te vervangen voor iets actiefs. Lekker buiten wandelen, je tuin onderhouden of klusjes in huis bijvoorbeeld. En als je toch graag televisie wilt kijken gebruik de reclameblokken dan om op te staan en te bewegen.
7. Doe yoga
Een artikel van CNN (2015) beschrijft het belang van yoga voor je actieve zithouding en hoe je daarmee gezondheidsklachten als gevolg van langdurig zitten kunt voorkomen. Door de yogaoefeningen krijg je een meer natuurlijke, maar wel actieve rechte zithouding die beter is voor je gezondheid.
8. Drink veel water
Als je veel water drinkt zul je ook regelmatig moeten opstaan om je blaas te legen. Bovendien heeft je gezondheid veel baat bij het drinken van voldoende water en dat zijn twee vliegen in één klap.
9. Let op je ademhaling
Als je ademhaling hoog in de borst blijft, in plaats van diep naar de buik gaat, heeft dat een negatief effect op je houding tijdens het zitten. Daarnaast zul je meer stress ontladen met een diepe ademhaling dus let daar op gedurende de dag.
10. Oefeningen aan je bureau
Doe regelmatig wat oefeningen achter je bureau:
Leg je hoofd op je schouders en doe dit 20 seconden naar iedere kant.
Rol je schouders 20 seconden naar achteren.
Doe een ‘bureau-push-up’, plaats je handen daarbij iets wijder dan je schouders op je bureau. Ga op je tenen staan zodat je gemakkelijker naar voren kunt buigen en ga tien keer heen en weer.
11. Vier squats per twintig minuten
Je kunt bijvoorbeeld de timer op je mobiele telefoon tijdens je werkdag op twintig minuten zetten en als hij afgaat (desnoods op de wc) vier ‘jump squats’ doen. Of vier gewone squats met of zonder kettlebell, zoals hieronder te zien in het filmpje.
Referenties
– James A. Levine, Get Up! Why Your Chair is Killing You and What You Can Do About It, 2014 Palgrave Macmillan Trade
– Dr. Joan Vernikos, Sitting Kills, Moving Heals: How Everyday Movement Will Prevent Pain, Illness, and Early Death — and Exercise Alone Won’t, 2011 Quill Driver Books
– Dr Stacy Clemes, Senior Lecturer in Human Biology, Loughborough University. Setting the Scene – How Much Time Do We Sit? Changing Patterns of Sedentary Behaviour.
– TNO, Trendonderzoek Bewegen en Gezondheid, 2013.
– Biswas A, Oh PL et al. Sedentary Time and Its Association With Risk for Disease Incidence, Mortality, and Hospitalization in Adults: A Systematic Review and Meta-analysisSedentary Time and Disease Incidence, Mortality, and Hospitalization. Ann Intern Med. 2015;162(2):123-132.
– Wilmot EG, Edwardson CL. Sedentary time in adults and the association with diabetes, cardiovascular disease and death: systematic review and meta-analysis. Diabetologia. 2012 Nov;55(11):2895-905.
– Dr David Dunstan, Professor & Head, Physical Activity Laboratory, Baker IDI – Melbourne. Sedentary Behaviour and Risk Co-Relation to Cancer and Mental Health.
– CNN, Sit smarter with yoga, 26 januari 2015.
– Veerman LJ, Healy GN et al. Television viewing time and reduced life expectancy: a life table analysis. Br J Sports Med 2012;46:927-930
– Ekblom-Bak E, Ekblom B et al. The importance of non-exercise physical activity for cardiovascular health and longevity. Br J Sports Med doi:10.1136/bjsports-2012-092038
– Van der Ploeg HP, Chey T et al. Sitting time and all-cause mortality risk in 222 497 Australian adults. Arch Intern Med. 2012 Mar 26;172(6):494-500. doi: 10.1001/archinternmed.2011.2174.
– Kilpatrick M, Sanderson K et al. Cross-sectional associations between sitting at work and psychological distress: Reducing sitting time may benefit mental health. Mental Health and Physical Activity Volume 6, Issue 2, June 2013, Pages 103–109.
– van Uffelen JG, van Gellecum YR et al. Sitting time, physical activity, and depressive symptoms in mid-aged women. Am J Prev Med. 2013 Sep;45(3):276-81.
– Atkin AJ, Adams E et al. Non-occupational sitting and mental well-being in employed adults. Ann Behav Med. 2012 Apr;43(2):181-8. doi: 10.1007/s12160-011-9320-y.
– National Sleep Foundation, WASHINGTON —Exercise can affect your sleep, National Sleep Foundation’s 2013 Sleep in America poll.
Kan zitten ons ziek maken en verouderen? Wat zitten met onze gezondheid doet
Uit Amerikaanse onderzoeken is gebleken dat veel zitten heel slecht is voor de gezondheid, zelfs als je gezond eet en regelmatig beweegt. In deze blog leer je waardoor dit komt en wat je eraan kunt doen. (meer…)
